Czesław Filipowicz
| |
 pułkownik obserwator inżynier
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 września 1967 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
21 eskadra niszczycielska, |
| Stanowiska |
dyrektor departamentu ministerstwa, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
             
| |
Czesław Filipowicz (ur. 23 kwietnia 1892 w Ucianej, zm. 9 września 1967 w Londynie) – pułkownik obserwator inżynier Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się 23 kwietnia 1892[1] jako syn Feliksa[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. W lotnictwie wojskowym II RP został zweryfikowany w stopniu porucznika. W tym stopniu brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920–1921 jako obserwator 21 eskadry niszczycielskiej, pododdziale lotnictwa bombowego Wojska Polskiego. Od 3 do 10 września 1922 wraz z mjr. pil. Ludomiłem Rayskim na samolocie Breguet 14A2 brał udział I Międzynarodowych Zawodach Lotniczych w Zurychu uzyskując wyróżnienie i nagrodę specjalną w okrężnym locie alpejskim[3]. Jako oficer nadetatowy 1 pułku lotniczego w stopniu kapitana w 1923 pracował w Departamencie IV Żeglugi Powietrznej[4]. Ukończył studia z tytułem inżyniera. 23 stycznia 1928 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa. Pełnił wówczas służbę w Ministerstwie Komunikacji, pozostając w kadrze oficerów lotnictwa[5]. W lipcu 1932 roku został dyrektorem (naczelnikiem) samodzielnego Departamentu Lotnictwa Cywilnego w Ministerstwie Komunikacji (wcześniej Wydziału)[6][7][8]. W tej funkcji m.in. uczestniczył w obradach Międzynarodowej Federacji Lotniczej[9] i wygłaszał odczyty przez radio w Rozgłośni Lwowskiej[10].
11 września 1933 podjął wraz z kpt. pil. Józefem Lewoniewskim próbę pobicia międzynarodowego rekordu długości lotu w linii prostej bez lądowania dla samolotów turystycznych I kategorii (w 1929 ustanowionego przez pilota Lalouetta), na trasie Warszawa – Kazań – Swierdłowsk – Omsk (3400 km) oraz ewentualnie – Krasnojarsk (4600 km), na specjalnie przerobionym samolocie PZL.19 (m.in. dodanie dodatkowych zbiorników z paliwem) ze znakami SP-AHH. Po starcie z lotniska Okęcie i ośmiu i pół godzinach lotu, w wyniku silnej turbulencji w chmurach, doszło do przeciągnięcia i wejścia w niezamierzony korkociąg. Samolot udało się wyprowadzić z korkociągu tuż nad ziemią, jednak maszyna zahaczyła skrzydłem o ziemię i rozbiła się we wsi Zasurskoje koło miejscowości Jadrino pod Kazaniem. Pilot Józef Lewoniewski zginął, a Czesław Filipowicz został lekko ranny[11][12]. Zbiegiem okoliczności, wypadek miał miejsce dokładnie rok po wypadku śmiertelnym Żwirki i Wigury. Do wypadku mogła się przyczynić cecha samolotu PZL.19 jaką była mała stateczność w ślizgu i przesunięty do tyłu środek masy (w wyniku zabudowy dodatkowych zbiorników z paliwem) – co zmniejszało zapas stateczności podłużnej. Po powrocie do Polski Czesław Filipowicz przebywał w szpitalu[13][13][14].
W maju 1935 roku został przeniesiony z dyspozycji szefa Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych do Kierownictwa Zaopatrzenia Lotnictwa na stanowisko kierownika[15][16][17]. 27 czerwca 1935 roku awansował na pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki[18]. W 1937, po utworzeniu korpusu oficerów lotnictwa, został zaliczony do grupy technicznej[19].
W 1939 był szefem kontroli przemysłowej Dowództwa Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. Działał w ramach Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[20][21]
Po wybuchu II wojny światowej 1939 i kampanii wrześniowej przedostał się na Zachód. Został oficerem Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Posiadał numer służbowy RAF P-0893 [22].
Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 9 września 1967 w Londynie. Pochowany na cmentarzu Gunnersbury. Był żonaty.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[4][23]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie[4], po raz pierwszy w 1922)[24]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 19 marca 1931[25], 11 listopada 1934[26][27])
- Medal Niepodległości (20 lipca 1932)[28]
- Polowa Odznaka Obserwatora nr 5 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918–1920” (11 listopada 1928)[29]
- Złota Odznaka Honorowa LOPP I stopnia[30]
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria, 1936)[31]
- Krzyż Komandorski Orderu Krzyża Orła (Estonia, 1934)[31][32]
- Krzyż Oficerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1931)[33]
- Krzyż Kawalerski Orderu Krzyża Południa (Brazylia)[34]
- Krzyż Wojenny („Croix de guerre”) (Francja)
- Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja)
- Medal Zwycięstwa (międzysojuszniczy)
Przypisy
- ↑ Oficerowie. muzeumwp.pl. [dostęp 2015-03-31].
- ↑ Powrót płk. Czesława Filipowicza po zakończonej katastrofą próbie pobicia rekordu lotu na odległość. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ Okres międzywojenny. Kalendarium. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ a b c d Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 19.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 540, 547.
- ↑ Inżynier Czesław Filipowicz dyrektorem Departamentu Lotnictwa. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 161 z 17 lipca 1932.
- ↑ Czy wiesz, że. „Nasze Korzenie”, s. 50, 1 / 2011.
- ↑ Rokowania lotnicze polsko-czechosłowackie w Warszawie. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ Wyjazd dyr. Filipowicza i mjr. Kwiecińskiego do Hagi. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 201 z 3 września 1932.
- ↑ Co usłyszymy przez radio?. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 248 z 28 października 1932.
- ↑ Sytuacje niebezpieczne podczas prób w locie i demonstrowania sprzętu lotniczego – cz. 1. „Polska Technika Lotnicza”, s. 4, Nr 6 / 2010.
- ↑ Andrzej Glass, Polskie konstrukcje lotnicze 1893–1939, Warszawa, WKiŁ, 1977, s. 243–244.
- ↑ a b Podpułkownik Czesław Filipowicz w szpitalu w Jadrinie po katastrofie samolotowej podczas próby bicia międzynarodowego rekordu długości lotu w linii prostej bez lądowania dla samolotów turystycznych z pilotem Józefem Leniowskim, który zginął. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ Podpułkownik Czesław Filipowicz w szpitalu w Jadrinie po katastrofie samolotowej podczas próby bicia międzynarodowego rekordu długości lotu w linii prostej bez lądowania dla samolotów turystycznych z pilotem Józefem Leniowskim, który zginął. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 52.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 504.
- ↑ Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241–1945. Warszawa: 1984, s. 92–97.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 65.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 223.
- ↑ Robert Gujski: Prawda wybiórcza. 2009-04-30. [dostęp 2015-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Otwarcie kursu instruktorów lotniczych Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w Warszawie. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 178.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 32.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych L. 6087/22 G.M.I. (Dziennik Personalny MSWojsk. z 1922 r. Nr 13, s. 385)
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu lotnictwa wojskowego”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 230, 11 listopada 1934.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 339 „za zasługi na polu propagandy i rozwoju lotnictwa komunikacyjnego i sportowego”.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 437.
- ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 280.
- ↑ a b Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936.
- ↑ Eesti tänab 1919-2000, Tallinn: Eesti Vabariigi Riigikantselei, 2000, s. 152–155, ISBN 9985-60-778-3 [dostęp 2014-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-27] (est.).
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 380, Nr 8 z 11 listopada 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 38, 11 listopada 1937.
Bibliografia
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Czesław Filipowicz. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2015-04-13].
- Czesław Filipowicz. listakrzystka.pl. [dostęp 2015-04-13].