Czertyżne
| opuszczona wieś | |
 Wieś Czertyżne na mapie WIG z 1936 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (1921) |
144 |
| SIMC | |
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
 49°28′30″N 21°04′43″E/49,475000 21,078611
| |
Czertyżne[1] (j. łemkowski Чертіжне) – opuszczona wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie. Leżała w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego, w odosobnionej dolince potoku Czertyżnianka, dopływu Białej Dunajcowej.
Wieś biskupstwa krakowskiego w powiecie sądeckim w województwie krakowskim w końcu XVI wieku[2].
Czertyżne było jedną z najpóźniej lokowanych wsi w regionie. Założone zostało w 1584 na wschodnim krańcu terenów ówczesnego ”państwa muszyńskiego” biskupów krakowskich. Zasadźcami byli Iwan Michniewicz i Maksym Tokajski. Mieszkańcy należeli do parafii greckokatolickiej w Banicy[3]. Nazwa wsi pochodzi od ruskiego słowa czerteż, oznaczającego wyrąb, a także miejsce pozostałe po wycięciu i wykarczowaniu (wypaleniu) lasu. W 1791 wybudowano cerkiew unicką pw. św. Michała Archanioła. W 1952 została rozebrana[4].
W latach międzywojennych ta niewielka wieś łemkowska (ok. 25 gospodarstw) wyróżniała się w okolicy względną zamożnością – podobno dzięki temu, że mikroklimat w osłoniętej od wiatrów i nasłonecznionej dolince sprzyjał uprawom[5]. Stanowiła gminę jednostkową, zniesiona 1 sierpnia 1934 i włączono do zbiorowej gminy Nawojowa[6]. 15 września 1934 Czertyżne połączono z Banicą w jedną gromadę (sołectwo) w gminie Śnietnica[7].
Po II wojnie światowej mieszkańcy wyjechali na Ukrainę lub zostali deportowani na tzw. Ziemie Odzyskane. Odludna wioska nie została ponownie zasiedlona. Pozostał po niej stary, otoczony świerkami cmentarz u zbiegu potoków oraz krzyż, wyznaczający ok. 200 m dalej miejsce po cerkwi.
Przypisy
- ↑ Czertyżne, Cerkiew w Czertyżnem [online], cerkiewne.tematy.net [dostęp 2020-03-06].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
- ↑ Czertyżne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 836.
- ↑ Michniewscy, Duda-Gryc, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, wyd. III, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2011
- ↑ Krukar W., Kryciński S. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, s. 272
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 592
- ↑ Krakowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 144
Bibliografia
- Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. X (poprawione) Compass, Kraków 2013, ISBN 978-83-7605-224-3;
- Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9;
- Krygowski Władysław: Beskid Niski, Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia), wyd. II poprawione i uzupełnione, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1977, b. ISBN.
- Michniewscy, Duda-Gryc: Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Wyd. II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2011.
| Wsie | |
|---|---|
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi | |
| Nieistniejące wsie |
