Cmentarz wojenny nr 51 – Rotunda
 nr rej. A-287 z 24.03.1980[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Liczba pochówków |
54 |
| Architekt | |
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
 49°28′28,9″N 21°14′07,5″E/49,474694 21,235417
| |
Cmentarz wojenny nr 51 – Rotunda – austriacki cmentarz z I wojny światowej, obecnie całkowicie zrekonstruowany (stan na czerwiec 2021), usytuowany na szczycie góry Rotunda w Beskidzie Niskim w pobliżu miejscowości Regietów.
Założenie cmentarza zaprojektował Dušan Jurkovič[2]. Pochowano tu 42 żołnierzy austro-węgierskich oraz 12 rosyjskich poległych w lutym i marcu 1915 roku.
Obiekt na planie koła otoczony jest kamiennym murkiem. Pierwotnie stało na cmentarzu 5 wysokich drewnianych wież – krzyży utrzymanych w stylistyce łemkowskiej – centralna o wysokości 16 metrów i 4 poboczne, 12 – metrowe[3]. W maju 1979 wszystkie wieże były jeszcze oszalowane. W roku 1980 cmentarz został wpisany do rejestru zabytków, jednak nie rozpoczęto żadnych prac konserwatorskich. Wtedy zachowane były jeszcze fragmenty trzech z pięciu drewnianych wież.
W osiemdziesiątą rocznicę Operacji Gorlickiej (maj 1915) w 1995 roku rozpoczęto przy pomocy Austriackiego Czarnego Krzyża oczyszczanie i zabezpieczanie terenu cmentarza. Z inicjatywy SKPB w Warszawie zawiązano Stowarzyszenie Społeczny Komitet Odbudowy Cmentarza Wojennego na Rotundzie[4]. W roku 2004, dzięki pomocy finansowej Austriackiego Czerwonego Krzyża wykonano nowe 24 krzyże nagrobne i tablice z nazwiskami. W roku 2008 przeprowadzono rekonstrukcję jednej z wież, a w kolejnym roku – drugiej. W 2013 roku postawiono fundamenty pod kolejną mniejszą wieżę a na jesieni 2014 została ukończona. W roku 2016 powstały dwie ostatnie odbudowane wieże[5].
Na kamiennej tablicy inskrypcyjnej z wykutym krzyżem maltańskim i czterowierszem w języku niemieckim, autorstwa Hansa Hauptmanna. W tłumaczeniu brzmi on:
Nie płaczcie, że leżymy tak z dala od ludzi,
A burze już nam nieraz we znaki się dały –
Wszak słońce co dzień rano tu nas wcześniej budzi
I wcześniej okrywa purpurą swej chwały.
Galeria
Widok ogólny
Krzyż dwuramienny
Fragment cmentarza
Fragment cmentarza
Inskrypcja
Krzyże jednoramienne
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2015-05-16].
- ↑ Mirosław Łopata: Cmentarz nr 51 – Rotunda. Cmentarze wojenne I wojny światowej, 2001-2007. [dostęp 2016-12-06]. (pol.).
- ↑ Regietów Wyżny – wieś, której nie ma. Łemkowyna. Na Beskidzie Niskim, 25 września 2016. [dostęp 2016-12-06]. (pol.).
- ↑ Cmentarz na Rotundzie dawniej i dziś. SKPB Warszawa, 2003.09.02. [dostęp 2016-12-06]. (pol.).
- ↑ Historia pewnego cmentarza…. SKPB Warszawa, 2016.12.01. [dostęp 2016-12-06]. (pol.).
Bibliografia
- Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne, tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa: Rewasz, 1995, s. 43-45. ISBN 83-85557-20-2.
- Cmentarze wojenne z I wojny światowej, Okręg I Nowy Żmigród [dostęp 27 sierpnia 2011]