Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Klerodendron

Klerodendron
Ilustracja
Clerodendrum thomsoniae
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

klerodendron

Nazwa systematyczna
Clerodendrum L.
Sp. Pl. 637. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Clerodendrum infortunatum[3]

Synonimy
  • Adelosa Blume
  • Archboldia E. Beer & H. J. Lam
  • Cryptanthus Osbeck
  • Siphoboea Baill.
  • Siphonanthus L.
  • Spironema Hochst.[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Clerodendrum bungei
Clerodendrum calamitosum

Klerodendron, szczęślin[5] (Clerodendrum L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje 258 gatunków[6]. Występują one w niemal całej strefie międzyzwrotnikowej, a w strefie umiarkowanej sięgają na północy po północne Chiny i Japonię[6]. Najbardziej zróżnicowane są w strefie tropikalnej i subtropikalnej Starego Świata[7]. Rośliny te występują w formacjach zaroślowych i leśnych. Ich kwiaty zapylane są przez owady, często przez motyle[8].

Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne dla jaskrawo zabarwionych i licznych kwiatów, często też silnie pachnących[8][9], walorem niektórych gatunków są także efektownie zabarwione owoce[9]. Do bardziej odpornych na niskie temperatury uprawnych gatunków należy C. bungei. Uprawiany jest (zwykle w odmianie o kwiatach podwójnych) C. chinensis, poza tym: C. paniculatum, C. speciosissimum i klerodendron Thomsona C. thomsoniae. Niektóre gatunki wykorzystywane są jako lecznicze (np. C. petasites). Dęte pędy niektórych gatunków wykorzystywane są przez mrówki oraz przez ludzi wykonujących z nich rury[9].

Morfologia

Pokrój
Drzewa (niewielkie, do 8 m[8]), krzewy, półkrzewy, czasem o pędach pnących, rzadko rośliny zielne (zarówno byliny jak i jednoroczne)[7][8]. Często dające odrosty[8] i nieprzyjemnie pachnące[7][8].
Liście
Naprzeciwległe, rzadziej skrętoległe lub okółkowe, zwykle ogonkowe. Blaszka pojedyncza, ząbkowana lub całobrzega, rzadko klapowana[7]. Nierzadko owłosiona[8].
Kwiaty
Zebrane w szczytowe wierzchotki tworzące wiechy i baldachogrona, rzadziej skupione główkowato, czasem też wyrastają w wierzchotkach w kątach liści, a wyjątkowo pojedynczo. Kielich promienisty, zrosłodziałkowy, tworzony przez pięć działek (rzadko jednak z dwoma lub czterema łatkami na szczycie), powiększający się w czasie owocowania, często okazały także w czasie kwitnienia[7]. Korona z 5 płatkami u nasady zrośniętymi w rurkę, zakończona 5 łatkami podobnej długości lub dłuższymi od rurki[8], czasem korona nieco grzbiecista z powiększoną dolną wargą (z powodu odwrócenia kwiatu skierowaną ku górze)[7]. Korona w różnych barwach[7], najczęściej biała, różowa lub jasnofioletowa[8]. Cztery pręciki są równe lub w różnym stopniu dwusilne, wystają z rurki korony, ich nitki są proste lub łukowato wygięte ku górze[7]. Zalążnia jest dwukomorowa z dwoma zalążkami w każdej z komór[8], niepodzielona lub z płytkimi czterema wcięciami[7]. Szyjka słupka pojedyncza, cienka[8], zwieńczona dwudzielnym znamieniem, którego ramiona są równe lub asymetryczne[7].
Owoce
Pestkowce z czterema jednonasiennymi pestkami lub rozłupnie, rozpadające się na cztery mięsiste, rzadziej suche rozłupki[7].

Systematyka

Clerodendrum chinense
Cleordendron formicarum
Clerodendrum indicum
Pozycja systematyczna

Rodzaj z podrodziny Ajugoideae z rodziny jasnotowatych Lamiaceae[10].

Wykaz gatunków[6]

Uprawa

Wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne, w krajach o ciepłym klimacie jako rośliny ogrodowe[11], w Polsce jako rośliny pokojowe.

Wymaga jasnych stanowisk, lecz nie w pełnym nasłonecznieniu. Najlepiej rośnie przy temperaturze 10-15ºC. Lubi wysoką wilgotność powietrza. Nawozić można od marca do września. Preferuje podłoże o odczynie kwasowości 5,5–6,5 pH[12].

Roślina może być atakowana przez mszyce oraz tarcznikowate.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
  3. ↑ a b Clerodendrum. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
  4. ↑ Genus: Clerodendrum L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
  5. ↑ Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 555, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599.
  6. ↑ a b c Clerodendrum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-02].
  7. ↑ a b c d e f g h i j k K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 199. ISBN 978-3-642-62200-7.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 398. ISBN 0-333-73003-8.
  9. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 210, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  10. ↑ Genus Clerodendrum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-11-02].
  11. ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  12. ↑ Klerodendrum- Clerodendrum. Świat Kwiatów. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Clerodendrum