Citalopram
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
C20H21FN2O | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
324,39 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Citalopram (łac. Citalopramum) – lek przeciwdepresyjny z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Wprowadzony do światowego lecznictwa w 1989 roku przez duńską firmę farmaceutyczną H. Lundbeck pod nazwą handlową Cipramil, w postaci bromowodorku. Stosowany w leczeniu depresji – zwłaszcza w fazie początkowej i w leczeniu podtrzymującym. Jest jednym z najbardziej selektywnych leków z tej grupy. Działanie farmakologiczne preparatu ujawnia się z opóźnieniem.
Objawy niepożądane są różne, ale zazwyczaj jest ich niewiele i ustępują w trakcie kontynuacji leczenia. Może wystąpić potliwość, drżenie rąk i mdłości, które nie zawsze przechodzą. Lek ten reguluje rytm snu i czuwania – poprawia sen, jednak z początku może powodować lekką bezsenność. Może powodować wystąpienie PSSD.
W 2013 drugi co do popularności antydepresant (pod pierwszą nazwą handlową Celexa, za sertraliną pod pierwszą nazwą handlową Zoloft) i trzecie pod względem popularności lekarstwo psychiatryczne (za alprazolamem pod pierwszą nazwą handlową Xanax) na amerykańskim rynku, gdzie wypisano 39 milionów recept[2]).
Właściwości farmakodynamiczne
Podczas długotrwałego leczenia nie występuje tolerancja na działanie cytalopramu hamujące wychwyt 5-HT. Działanie przeciwdepresyjne jest prawdopodobnie spowodowane swoistym hamowaniem wychwytu serotoniny w neuronach mózgu. Cytalopram prawie nie wpływa na neuronalny wychwyt noradrenaliny, dopaminy i kwasu gamma-aminomasłowego. Nie wykazuje lub wykazuje bardzo słabe powinowactwo do receptorów cholinergicznych, histaminergicznych oraz różnych receptorów adrenergicznych, serotoninergicznych i dopaminergicznych. Cytalopram jest dwupierścieniową pochodną izobenzofuranu, która pod względem budowy chemicznej różni się od trój- lub czteropierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Główne metabolity cytalopramu są również, chociaż w mniejszym stopniu, selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny.
Dawkowanie
W przypadku dużych zaburzeń depresyjnych zazwyczaj stosowaną dawką citalopramu jest 20 mg podawane raz dziennie. Dawkę tę można w razie potrzeby zwiększyć do 40 mg, co stanowi maksymalną dawkę dobową[3].
Zaburzenia lękowe standardowo leczy się dawką 10 mg na dobę, którą po upływie tygodnia zwiększa się do 20 mg[3].
Ze względu na mechanizm działania przeciwdepresyjnego efekty terapeutyczne citalopramu pojawiają się dopiero po 2 - 4 tygodniach leczenia. Należy pamiętać, iż w początkowej fazie leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) mogą paradoksalnie przyczyniać się do pogorszenia stanu pacjenta; w tym okresie ryzyko samobójstwa może być podwyższone. Z tego powodu należy poddać pacjenta ścisłej obserwacji, aż do wystąpienia poprawy. Leczenie citalopramem nie może być przerwane w sposób nagły, gdyż może prowadzić do występowania objawów odstawiennych[3].
Preparaty
- Aurex – Hexal
- Cilon – Sandoz GmbH
- Cipramil – H. Lundbeck – Dania (lek oryginalny)
- Citabax – Ranbaxy
- Cital – Biovena Pharma
- Citalec – Zentiva
- Citaratio – Ratiopharm GmbH
- Citaxin – Pliva Kraków
- Citronil – Orion Pharma
- Oropram – Actavis
- Pram – Gerot Lannach
Przypisy
- ↑ a b Citalopram, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00215 (ang.).
- ↑ John M. Grohol: Top 25 Psychiatric Medication Prescriptions for 2013. Psych Central. [dostęp 2016-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-31)]. (ang.).
- ↑ a b c Charakterystyka Produktu Leczniczego Oropram [online], +Pharma Arzneimittel GmbH, 4 października 2012 [dostęp 2024-01-02].
Bibliografia
- Małgorzata Rzewuska: Leczenie zaburzeń psychicznych. Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 2006. ISBN 83-200-3354-3.
