Chrząstawa Wielka
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1782[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-003[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DWR |
| SIMC |
0873509[4] |
Położenie na mapie gminy Czernica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
 51°05′44″N 17°18′08″E/51,095556 17,302222[1]
| |
| Strona internetowa | |
Chrząstawa Wielka (niem. Klarenkranst, 1937–1945 Klarenwald)[5] – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Czernica[6].
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
Nazwa
| Rok wzmianki w dokumentach[7] | Nazwa |
|---|---|
| 1327 | Chrastnow |
| 1353 | Krastnow sante Clare |
| 1540 | agri circa Vidavia |
| 1666 | Clarenkranz |
| 1845 | Klarenkranst |
| 1937 | Klarenwald |
| 1947[8] | Chrząstawa Wielka |
Historia
Wieś istniała już w XIV wieku (pierwsza wzmianka z 1327 roku o lesie Chrastnow natomiast w 1336 już o wsi Crastow)[7] i była własnością Henryka IV Probusa, a następnie Henryka V Grubego.
Na początku XIV wieku osiadły tu klaryski z Wrocławia, do których wieś należała, aż do sekularyzacji dóbr zakonnych w roku 1810[9].
Jeszcze w XVI wieku okolice te zamieszkiwała przede wszystkim ludność pochodzenia polskiego, natomiast w XVIII wieku stanowiła już zdecydowaną mniejszość. Po ogłoszeniu, w roku 1765 przez Fryderyka II Wielkiego, ustawy szkolnej[a] doszło do szybkiego zniemczenia miejscowej ludności[7].
Koleje
W 1908 roku rozpoczęto budowę linii kolejowej łączącej Opole z Wrocławiem-Sołtysowicami, natomiast pierwszy pociąg dotarł do Chrząstawy Wielkiej w 1 maja 1912.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]
- Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, z 1869 roku (A/1185/665/W z 08.05.1992)
Według wojewódzkiego rejestru zabytków na listę zabytków wpisane są[11]:
- zespół plebanii (ul. Wrocławska 9)
- cmentarz poewangelicki na południowo-wschodnim krańcu wsi
- klasztor ss. Józefitek (ul. Wrocławska 14)
- szkoła podstawowa, dawniej szkoła parafialna (ul. Wrocławska)
- budynki mieszkalne (ul. Polna 1, ul. Wrocławska: 5, 7, 12, 15, 16, 22, 46, 49, 53, 55, 65, 74, 80, 82, 89, 100, 129)
- budynki gospodarcze (ul. Wrocławska 7, 12, 51)
- dom mieszkalno-przemysłowy (ul. Wrocławska 26/28)
- budynek mieszkalno-gospodarczy (ul. Wrocławska 78)
- zabytek archeologiczny - ślad osadnictwa, kultura łużycka, okres halsztacki (1/3/80-31 AZP)
- zabytek archeologiczny - osada, XV-XVI wiek, 22 skorupy bez lokalizacji (2/4/80-31 AZP)
Instytucje gminne
- Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa im. Piastów Śląskich i Publiczne Gimnazjum Nr 3), ul. Wrocławska 19[12]
- Gminna Biblioteka Publiczna w Czernicy - filia nr 2 w Chrząstawie Wielkiej, ul. Wrocławska 19[13]
Kościoły
- Rzymsko-katolicki Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny należący do parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Chrząstawie Wielkiej[14].
Zgromadzenia zakonne
- Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety (ul. Wrocławska 9)[9]
Szlaki turystyczne
Komunikacja
- Linia nr 845: kursująca codziennie do Wrocławia przez Nadolice Wielkie
- Linia nr 855: kursująca codziennie do Wrocławia przez Kamieniec Wrocławski[16]
- Linia nr Z1: kursująca codziennie do Łan
- przystanek kolejowy relacji Jelcz-Laskowice - Wrocław Główny
Uwagi
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 16753
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 160 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1741)
- ↑ Jerzy Maciejewski: Na spacerowym szlaku dookoła Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Agencji Turystycznej „Akros”, 1991, s. 35.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 264, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ a b c Krzysztof Garbaczewski (red.): Żółty szlak turystyczny dookoła Wrocławia im. dr. Bronisława Turonia: rowerowe trasy dojazdowe: przewodnik. Wrocław: Spółka Autorska Z.K. Garbaczewscy, 1995, s. 99-101. ISBN 83-913457-6-9.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Kościoły i kaplice archidiecezji wrocławskiej. ks. prof. Józef Pater (red.). Wrocław: Kuria Metropolitalna Wrocławska, 2002, s. 644-645. ISBN 83-85598-22-X.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 227. [dostęp 2013-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Studium uwarunkowań, Rada Gminy Czernica, 20 listopada 2012, s. 21-22 [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Gmina Czernica - Szkoły, przedszkole. [dostęp 2013-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-21)].
- ↑ Gmina Czernica - Biblioteki. [dostęp 2013-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-14)].
- ↑ Strona Archidiecezji Wrocławskiej opis parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny [online] [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Wokół Wrocławia. Grzegorz Zwoliński (red.). T. M-33-33/34. Wrocław: Studio PLAN, 2012. ISBN 978-83-62645-47-3.
- ↑ Strona firmy Sevibus [online] [dostęp 2013-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-25].
Linki zewnętrzne
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
