Chryzopraz
 Polski chryzopraz | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
dwutlenek krzemu (SiO2) z domieszką niklu |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
6,5-7 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
brak |
| Układ krystalograficzny |
trygonalny |
| Gęstość |
ok. 2,6 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
zielona, niebieskozielonkawa |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
tłusty, woskowy |
| Współczynnik załamania |
nω1,533 ... 1542 nε1,540 ... 1,551 |
Chryzopraz, prazer – przeświecający, soczyście zielony minerał, cenna odmiana chalcedonu. Nazwa pochodzenia greckiego, wynikająca z połączenia słów chrysos – złoto i prasinos – zielonkawy.
Barwa wywołana jest domieszką niklu. Ulega ona zmianie (wyblaknięciu) podczas ogrzewania lub długotrwałego naświetlenia promieniami słonecznymi.
Występowanie
Niklonośne strefy wietrzenia skał ultrazasadowych, ilość eksploatowanych złóż niewielka.
Miejsca występowania: głównie Australia (złoże Marlborough Creek), Rosja (na Uralu okolice Jekaterynburga), USA (Kalifornia i Oregon tzw. Góry Niklowe), Brazylia.
W Polsce – Dolny Śląsk (w okolicy miejscowości Ząbkowice Śląskie, Koźmice, Tomice, Szklary).
Zastosowanie
Ulubiony kamień Egipcjan, Greków, Rzymian, często oprawiany łącznie z lazurytem. Obecnie nadal chętnie stosowany w jubilerstwie, również do wyrobu cennej biżuterii, a także w atrakcyjnym połączeniu z drobnymi diamentami. Poszukiwane są kamienie niespękane, o intensywnej barwie zielonej. Często szlifuje się go w owalne płytki przeznaczone do broszek i kolczyków albo na koraliki.
Zobacz też
Bibliografia
- Walter Szumann: Kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Alma-Press, 2004. ISBN 83-7020-324-8.
- Nikodem Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: "Alfa", 1986. ISBN 83-7001-030-X.
- Rupert Hochleitner: Minerały i kryształy. Warszawa: Muza S.A., 1994. ISBN 83-7079-281-2.
- Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck–Fornefeld: Minerały. Warszawa: Bertelsmann Media, 1996. ISBN 83-7129-194-9.
- Minerały i kamienie szlachetne. Kraków: Horyzont, 2002, seria: Podręczny Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7311-317-7.
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.
- Cally Hall: Klejnoty : kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Wiedza i Życie, 1996. ISBN 83-86805-02-1.
- Guillermo Gold Gormaz, Jordi Jubany Casanovas: Atlas mineralogii. Warszawa: Wiedza i Życie, 1992. ISBN 83-85231-10-2.
- Jaroslav Bauer: Skały i minerały : przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Multico, 1997. ISBN 83-7073-050-7.