Chruszczobród

wieś
Kościół w Chruszczobrodzie
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	zawierciański
Gmina	Łazy
Liczba ludności (2008)	1 648
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	42-456[2]
Tablice rejestracyjne	SZA
SIMC	0216579
Położenie na mapie gminy Łazy Chruszczobród
Położenie na mapie Polski Chruszczobród
Położenie na mapie województwa śląskiego Chruszczobród
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego Chruszczobród
50°24′55″N 19°18′47″E/50,415278 19,313056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Chruszczobród – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Łazy.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chruszczobród. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa katowickiego.

Chruszczobród leży w południowo-zachodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Przez miejscowość przepływa struga Mitręga, wzdłuż której znajdują się zabudowania. Graniczy od południowego zachodu z Dąbrową Górniczą, od północy z gminą Siewierz.

Nazwa prawdopodobnie wywodzi się od słów chrust i bród.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1224 z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża. Od 1443 r. wieś leżała w granicach księstwa siewierskiego, które po Sejmie Czteroletnim zostało wcielone do Rzeczypospolitej.

Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Chroschczebrod wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[3]. Z miejscowością wiąże się nazwisko Mikołaja Mirzowskiego wymienianego przez Długosza jako właściciela miejscowości.

Po III rozbiorze Polski wieś znalazła się w zaborze pruskim.

Później została włączona do Księstwa Warszawskiego. Po kongresie wiedeńskim Chruszczobród znalazł się w granicach imperium rosyjskiego.

Parafia pw. św. Stanisława Biskupa (parafia ustanowiona 9 maja 1459 przez biskupa krakowskiego Tomasza Strzempińskiego). Kościół Nawiedzenia NMP zbudowany w 1734 na miejscu wcześniejszego kościoła drewnianego. Początkowo kościół był utrzymany w stylu barokowym, lecz jego późniejsze przebudowy w 1894–1915 zniekształciły jego początkowy charakter (obiekt jest wpisany do rejestru zabytków, nr rej. A/727/2020^[4]). We wnętrzu na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie, m.in. ołtarz główny z wizerunkiem Matki Bożej Śnieżnej oraz boczne z przedstawieniem Chrystusa Ukrzyżowanego i św. Antoniego z Padwy. Na cmentarzu przykościelnym znajduje się marmurowy obelisk na grobie generała Gabriela Taszyckiego, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej.

Wieś leży na trasie dawnej kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 796.

W miejscowości znajduje się stacja PKP. Oprócz tego połączenia, kursuje autobus ZTM oraz bus PKM Olkusz.

W odległości ok. 25 km znajduje się lotnisko Katowice-Pyrzowice.

Bliskość Jury Krakowsko-Częstochowskiej powoduje, że miejscowość jest doskonałym miejscem wypadowym na trasy piesze i rowerowe. Otaczające lasy stanowią dobre miejsce na grzybobranie. W miejscowości znajduje się ośrodek jeździecki.

• Ireneusz Skubiś
• Gabriel Taszycki

• Chruszczobród-Piaski

• Chruszczobród na stronach gminy Łazy
• Chruszczobród, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 649 .
• Chruszczobród, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 329 .