Charles Le Brun

Nicolas Largillière, Portret Charlesa Le Bruna (1683-86)
Data i miejsce śmierci	12 lutego 1690 Paryż
Narodowość	francuska
Dziedzina sztuki	malarstwo, architektura
Epoka	barok
Multimedia w Wikimedia Commons

Charles Le Brun (Lebrun) (ochrz. 24 lutego 1619 w Paryżu, zm. 12 lutego 1690, tamże) – francuski malarz, architekt i dekorator okresu baroku, współtwórca stylu Ludwika XIV.

Był synem rzeźbiarza Nicolasa Le Bruna. Od 1632 uczył się u François Perriera, dwa lata później u Simona Voueta. W 1637 wyjechał do Fontainebleau. W 1638 uzyskał tytuł malarza nadwornego. W l. 1642-45 przebywał w Rzymie, gdzie kształcił się u Poussina, ulegając zarazem wpływowi Pietra da Cortony. W 1646 wrócił do Paryża. W 1648 uczestniczył w założeniu Akademii Królewskiej, której został profesorem, a od 1668 rektorem. W roku 1664, dzięki poparciu Jean-Baptiste Colberta, ministra Ludwika XIV, został mianowany pierwszym malarzem królewskim, a w 1663 generalnym kustoszem królewskich zbiorów sztuki oraz pierwszym dyrektorem Manufacture des Gobelins.

Według jego koncepcji powstały Galeria Zwierciadlana, salony Wojny i Pokoju oraz Schody Ambasadorów w Wersalu. Ozdobił Galerię Apollina w Luwrze i Galerię Herkulesa w hôtelu Lambert. Dekorował również pałace w Sceaux i w Marly-le-Roi. W 1667 opublikował pracę o ekspresji w sztuce pt. Méthode pour apprendre à dessiner les passions.

Malował liczne obrazy sztalugowe o tematyce mitologicznej, religijnej, alegorycznej i historycznej, portrety oraz kartony do tapiserii (serie: Żywioły, Pory roku, Historia Ludwika XIV, Historia Aleksandra Wielkiego, Królewskie pałace). Jego styl łączył w sobie cechy klasycyzmu Poussina i dojrzałego baroku włoskiego. Cechuje go dążenie do przepychu i monumentalizmu, realizowane paletą miedzianych i ciemnobłękitnych, przyszarzałych odcieni.

Jego uczniami byli m.in.: Charles de La Fosse, Jean Jouvenet i René Antoine Houasse.

• Portret Nicolasa Le Bruna - (ok. 1635) Salzburg, Rezidenzgalerie
• Chrystus na krzyżu - (1637), Moskwa, Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie
• Męczeństwo św. Jana przed Porta Latina - (ok. 1641), olej na płótnie 282 x 224 cm, Paryż, St. Nicolas du Chardonnet
• Pieta - (1643-45), Paryż, Luwr
• Dedal i Ikar - (1645-46), Petersburg, Ermitaż
• Męczeństwo św. Andrzeja - (1646-47), Los Angeles, J. Paul Getty Museum
• Ukamienowanie św. Szczepana - (1647), Paryż, Katedra Notre-Dame
• Ukrzyżowanie św. Andrzeja - (1651), Paryż, Katedra Notre-Dame
• Pokutująca Magdalena - (1655), Paryż, Luwr
• Święta Rodzina ze śpiącym Dzieciątkiem Jezus - (1655), Paryż, Luwr
• Ofiara Jefty - (ok. 1656), Florencja, Galeria Uffizi
• Śmierć Meleagra - (ok. 1658), Paryż, Luwr
• Triumf Wiary - (1658-60), Pałac w Vaux-le-Vicomte,
• Herkules - (1658-61), Pałac w Vaux-le-Vicomte,
• Kanclerz Séguier na koniu - (1661), Paryż, Luwr
• Ukrzyżowanie z aniołami - (ok. 1660), Paryż, Luwr
• Wjazd Aleksandra do Babilonu - (ok. 1664), olej na płótnie 450 x 707 cm, Paryż, Luwr
• Ludwik XIV adorujący zmartwychwstałego Chrystusa - (1674), Lyon, Musée des Beaux-Arts
• Apoteoza Ludwika XIV - (1677), Budapeszt, Muzeum Sztuk Pięknych
• Wniebowzięcie NMP - lata 70 XVII w., Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
• Podniesienie krzyża - (1685), Troyes, Musée des Beaux-Arts
• Upadek zbuntowanych aniołów - (przed 1685), Dijon, Musée des Beaux-Arts
• Adoracja pasterzy - (1689), Paryż, Luwr
• Aleksander i Poros – Paryż, Luwr
• Autoportret – Florencja, Galeria Uffizi
• Henri de Turenne – Wersal, Paryż
• Ludwik XIV – Paryż, Luwr
• Rzeź niewiniątek – Londyn, Dulwich Picture Gallery
• Uczta u Szymona – Wenecja,

• Barok, AlbertA. Rovira (red.), MariaM. Mach (tłum.), Łódź: Galaktyka, 1999, ISBN 83-87914-03-7, OCLC 830299699 . Brak numerów stron w książce
• WendyW. Beckett WendyW., 1000 arcydzieł, EwaE. Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342 . Brak numerów stron w książce
• A. Dulewicz, Encyklopedia sztuki francuskiej, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN; WAiF 1997, ISBN 83-01-12330-3
• Janusz Janowski, Le Brun Charles, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 10, Lublin: Tow. Nauk. KUL, 2004, ISBN 83-7306-195-9
• Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3
• Krystyna Secomska, Malarstwo francuskie XVII w., Warszawa: WAiF, 1985, ISBN 83-221-0219-4
• Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-2131-9
• Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 2, Warszawa: HPS, 2006, ISBN 978-83-60688-16-8