Carmen Pereira
Carmen Maria de Araújo Pereira (ur. 22 września 1936 w Bissau, zm. 4 czerwca 2016 tamże) – polityczka z Gwinei Bissau; w 1984 p.o. prezydenta przez 3 dni jako pierwsza kobieta w tej roli w Afryce i jedyna w historii Gwinei Bissau; członkini Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Zielonego Przylądka (PAIGC)[1][2].
Życiorys
Była córką jednego z dwóch afrykańskich prawników w Gwinei Portugalskiej. Uczyła się w szkole w Bissau. Była katoliczką[2].
W wieku 19 lat wyszła za mąż za Umaro Djalo[3]. Oboje zaangażowali się w wojnę o niepodległość przeciwko Portugalii. Mąż z powodu prześladowania przez PIDE wyjechał do Senegalu[2][4]. Krótko po tym, w 1962, Pereira dołączyła do Afrykańskiej Partii Niepodległości Gwinei i Zielonego Przylądka (PAIGC), rewolucyjnego ruchu, który dążył do uzyskania niepodległości[5]. W 1966 Komitet Centralny PAIGC z inspiracji przywódcy Amílcara Cabrala zaczął traktować kobiety w partii, a tym samym w ruchu niepodległościowym i siłach zbrojnych według tych samych zasad co mężczyzn[4]. Po latach Pereira opisała ten proces w tekście Os meus três amores (Moje trzy miłości)[6]. Mówiła, że kobiety w Gwinei Portugalskiej walczyły zarówno o wolność od Portugalii, jak i mężczyzn[7].
Szybko znalazła się w gronie przywódców rewolucji, była dowódczynią wojskową. Nazywano ją ciocią Carmen[1]. Była delegatką do Panafrykańskiej Organizacji Kobiet w Algierii[8]. Została poproszona przez Amílcara Cabrala, by kierowała domem tranzytowym w Konakry, do którego ewakuowano część chorych członków partii i część rannych. W tym czasie jej mąż wyjechał z Bissau do Konakry. Pereira postawiła dołączyć do niego z trójką dzieci. Wyjechała z Bissau do Ziguinchor (południowy Senegal)[4][5]. Następnie znalazła się w grupie 10 osób dowodzonych przez komandora Pedro Piresa, które wyjechały do ZSRR na kurs polityczny[1]. W 1963 w ZSRR Pereira studiowała medycynę[4].
Po powrocie do Gwinei Bissau udzielała się politycznie, pracowała też w zawodzie. Została wybrana do Narodowego Zgromadzenia Ludowego Gwinei Bissau. W latach 1973–1984 była wiceprzewodniczącą zgromadzenia. W latach 1975–1980 za rządów João Bernardo Vieiry pełniła funkcję przewodniczącej zgromadzenia. W latach 1981–1983 była ministrem zdrowia i spraw społecznych Gwinei Bissau. W 1984 została ponownie wybrana na przewodniczącą Narodowego Zgromadzenia Ludowego. Urząd pełniła przez 3 dni, do 16 maja, kiedy uchwalono konstytucję. W 1989 zrezygnowała ze stanowiska i została członkinią Rady Państwa. W latach 1989–1990 pełniła funkcję członkini Rady Stanu. W latach 1990–1991 była ministrem stanu ds. społecznych[4]. Przez ponad rok, do 1992, była wicepremierem Gwinei Bissau[2][3]. W 1992 zrezygnowała z polityki[5].
Przypisy
- ↑ a b c Faleceu Carmen Pereira a mulher de todas as frentes | UCCLA [online], www.uccla.pt [dostęp 2022-02-24].
- ↑ a b c d Ângela Sofia Benoliel Coutinho, Pereira, Carmen, Oxford Research Encyclopedia of African History, DOI: 10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-484 [dostęp 2022-02-24] (ang.).
- ↑ a b Carmen Pereira, President of Guinea-Bissau [online], deappel.nl [dostęp 2022-02-24].
- ↑ a b c d e Morreu Carmen Pereira, combatente pela independência da Guiné-Bissau | Guiné-Bissau | PÚBLICO [online], web.archive.org, 3 maja 2019 [dostęp 2022-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-03].
- ↑ a b c Aliou Ly, Revisiting the Guinea-Bissau liberation war: PAIGC, UDEMU and the question of women’s emancipation, 1963–74, „Portuguese Journal of Social Science”, 14 (3), 2015, s. 361–377.
- ↑ Phillip Rothwell, Carmen Pereira’s Os meus três amores: The voice of militant motherhood in Guinea-Bissau, „Journal of Romance Studies”, 19 (3), 2019, s. 511–525, DOI: 10.3828/jrs.2019.31, ISSN 1473-3536 [dostęp 2022-02-24] (ang.).
- ↑ Stephanie Urdang, A revolution within a revolution. Women in Gwinea Bissau, Somerville 1975.
- ↑ Catherine Coquery-vidrovitch, Beth Raps, African Women. A Modern History, Westview Press, 1997.