Brunon Romiszewski
płk Brunon Romiszewski | |
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
3 listopada 1892 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 lipca 1986 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1912–1949 |
Siły zbrojne |
Armia Imperium Rosyjskiego |
Jednostki |
42 Brygada Artylerii, 31 Dywizjon Artylerii Ciężkiej, 19 Dywizjon Artylerii Lekkiej, 10 Pułk Artylerii Polowej, 1 Pułk Artylerii Polowej, 19 Pułk Artylerii Polowej, Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii w OK III, 2 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów, 14 Dywizjon Artylerii Konnej, 15 Wielkopolski Pułk Artylerii Lekkiej, Obszar Warowny „Wilno”, 12 Dywizja Piechoty, Departament Artylerii MSWojsk., Dowództwo Okręgu Wojskowego Nr 1 |
Stanowiska |
dowódca baterii, dowódca dywizjonu artylerii, zastępca dowódcy pułku, komendant SPRA, dowódca dywizjonu artylerii konnej, dowódca pułku artylerii, zastępca dowódcy OW, drugi dowódca piechoty dywizyjnej, szef departamentu MSWojsk., inspektor artylerii WOW |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
Przedsiębiorstwo Urządzeń Geodezyjnych w Warszawie |
Odznaczenia | |
Brunon Romiszewski (ur. 3 listopada 1892 w Kudryńcach, zm. 17 lipca 1986 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys
Brunon Romiszewski urodził się 3 listopada 1892 roku w Kudryńcach, w rodzinie Kaliksta Prospera Ambrożego (1854–1917) i Józefy z Wolskich (1872–1950)[1]. Do 1911 roku skończył siedem klas szkoły realnej w Płoskirowie, po czym został powołany do służby w rosyjskiej armii, gdzie po rocznym kursie został kapralem, a wkrótce chorążym służby stałej. Oficer brygady artylerii. Od 1914 roku w 42 Brygadzie Artylerii. W 1916 roku awansował na porucznika. Kontuzjowany w walkach na froncie austriackim. Od 29 października 1916 roku oficer baterii w 31 dywizjonie artylerii ciężkiej. 1 grudnia 1917 roku przeszedł z dywizjonem do II Korpusu Polskiego na Wschodzie generała lejtnanta Józefa Dowbor-Muśnickiego, gdzie został dowódcą 2. baterii[2]. Podczas bitwy pod Kaniowem wzięty do niemieckiej niewoli, z której zbiegł i 1 października 1918 roku wstąpił do 4 Dywizji Strzelców Polskich na Kubaniu, w której został dowódcą baterii w 19 dywizjonie artylerii lekkiej.
Po przebiciu się do Polski służył w 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej[2]. 1 lipca 1919 roku został dowódcą baterii w 10 pułku artylerii polowej, a 11 grudnia 1919 roku dowódcą dywizjonu artylerii w 1 pułku artylerii polowej. W 1920 roku awansował na kapitana. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. 13 sierpnia 1920 roku został ranny pod Radzyminem i odesłany do szpitala w Łodzi, skąd wrócił na front 1 września.
16 marca 1921 roku został zastępcą dowódcy 19 pułku artylerii polowej w Nowej Wilejce. W 1922 roku awansowany na majora. Od 20 lipca 1923 roku komendant Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii przy Dowództwie Okręgu Korpusu w Grodnie. W styczniu 1924 roku na kursie artyleryjskim w Szkole Strzelań Artylerii w Poznaniu. W lipcu 1924 roku został przesunięty w 19 pułku artylerii polowej ze stanowiska dowódcy I dywizjonu na stanowisko kwatermistrza[3]. W grudniu 1925 roku został przesunięty ze stanowiska dowódcy II dywizjonu na stanowisko dowódcy I dywizjonu[4]. 14 października 1926 roku został przeniesiony do 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[5]. 23 maja 1927 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 14 dywizjonu artylerii konnej w Białymstoku[6]. Na pułkownika awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku w korpusie oficerów artylerii[7]. 28 stycznia 1931 roku otrzymał przeniesienie na stanowisko dowódcy 15 Wielkopolskiego pułku artylerii polowej w Bydgoszczy, który 31 grudnia tego roku został przemianowany na 15 Wielkopolski pułk artylerii lekkiej[8][9]. Od stycznia do marca 1933 roku na kursie wyższych dowódców w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Od 22 grudnia 1934 roku zastępca dowódcy Obszaru Warownego „Wilno” w Wilnie. Od marca 1936 był szefem sztabu w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X[10][11]. Od 30 lipca 1938 roku drugi dowódca piechoty dywizyjnej 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu. Od 27 lipca 1939 roku szef Departamentu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W okresie II RP został osadnikiem wojskowym w osadzie Ulino (powiat dziśnieński)[12].
Po wybuchu II wojny światowej, 20 września 1939 roku został internowany w Rumunii, w obozie Călimănești. Od 16 lutego 1941 roku do 1 kwietnia 1945 roku przebywał w niemieckiej niewoli, w Oflagu VI B Dössel.
Po powrocie do kraju został, mimo zastrzeżeń ze strony Departamentu Kadr Ministerstwa Obrony Narodowej, przyjęty do służby w Wojsku Polskim i mianowany inspektorem artylerii w Dowództwie Okręgu Wojskowego Nr 1 w Warszawie. 30 grudnia 1945 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika artylerii ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku. Prezydent RP Bolesław Bierut zarządzeniem z 10 lipca 1948 roku awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 22 lipca 1948 roku w korpusie generałów.
24 września 1948 roku został aresztowany i do kwietnia 1949 roku więziony w Warszawie. 6 maja 1949 roku Sąd Honorowy dla Generałów przy Ministrze Obrony Narodowej wystąpił z wnioskiem o obniżenie mu stopnia za rzekome wzywanie na odprawie w Orzyszu w lipcu 1948 roku do fałszowania i naciągania wyników strzelań artyleryjskich podległych jednostek. 10 maja 1949 roku Minister Obrony Narodowej, marszałek Polski Michał Rola-Żymierski przychylił się do tego wniosku i obniżył mu stopień wojskowy do pułkownika oraz zwolnił go z zawodowej służby wojskowej. Od czerwca 1949 roku do lipca 1958 roku pracował w budownictwie przemysłowym w Przedsiębiorstwie Urządzeń Geodezyjnych w Warszawie. Po odwołaniu się od niesłusznej decyzji, 2 maja 1957 roku przywrócono mu stopień generała brygady. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 75-3-30)[13].
Życie prywatne
Mieszkał w Warszawie. Od 18 lutego 1928 był żonaty z Kazimierą Anną Zofią z Jakubkiewiczów (1905–1984). Małżeństwo miało córkę[14] Marię Danutę Bogdanę (ur. 1931)[1].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 3592[15][7] (1921)
- Krzyż Niepodległości (25 lipca 1933)[16]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[17][18]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
- Krzyż Walecznych (pięciokrotnie, po raz pierwszy w 1921[19])
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[20][7]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej (1926)[21]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka za Rany i Kontuzje
- Odznaka pamiątkowa dywizjonów artylerii konnej II RP
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”) (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)[22]
Przypisy
- ↑ a b Brunon Sariusz-Romiszowski z Romiszowic h. Jelita [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-08-26] .
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 6 lipca 1924 roku, s. 373.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 18 grudnia 1925 roku, s. 728.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 44 z 14 października 1926 roku, s. 356.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 147.
- ↑ a b c Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 156.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 176, 683.
- ↑ Komunikaty. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 58 z 11 marca 1936.
- ↑ Z ostatnich dni. Nowy szef sztabu D. O. K. X. „Wschód”, s. 2, Nr 6 z 20 marca 1936.
- ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 169. [dostęp 2015-04-10].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW BAGDACH, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31] .
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III:M–S, Toruń 2010, s. 317–319.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 17, 11 listopada 1936.
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1671)
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wojskowych G.M.I.L. 1254 z 1926 r. (Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 12, s. 70)
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 268)
Bibliografia
- Romiszewski Brunon. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.71-6427 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-02].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III:M–S, Toruń 2010, s. 317–319.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.