Boczniak topolowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
boczniak topolowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pleurotus calyptratus (Lindblad ex Fr.) Sacc. Syll. fung. (Abellini) 5: 341 (1887) | |
Boczniak topolowy (Pleurotus calyptratus (Lindblad ex Fr.) Sacc.) – gatunek grzybów z rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleurotus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1857 r. Matts Adolf Lindblad i Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus calyptratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. P.A. Saccardo, przenosząc go do rodzaju Pleurotus[1].
- Agaricus calyptratus Lindblad ex Fr. 1857
- Dendrosarcus calyptratus (Lindblad ex Fr.) Kuntze 1898
- Pleurotus djamor f. calyptratus (Lindblad ex Fr.) R.H. Petersen 2002
- Tectella calyptrata (Lindblad ex Fr.) Singer 1943
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r, wcześniej gatunek ten opisywany był jako boczniak osłonowy[3].
Morfologia
O średnicy 3–10 cm, półkulisty, muszlowaty lub nerkowaty, do podłoża przyrośnięty bokiem. Powierzchnia gładka, lekko błyszcząca, często do połowy promieniście pomarszczona. W stanie suchym białokremowa, w stanie wilgotnym blado szarobrązowa lub szara. Brzeg podwinięty, często ze zwisającymi resztkami osłony (zwłaszcza u młodych okazów)[4].
Średnio gęste, o szerokości 4-6 mm, białe, u starszych i wyschniętych osobników żółte[4].
Szczątkowy[4].
Białawy i niezmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak słodkawy, zapach przyjemny[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne o średnicy 2–16 μm, ze sprzążkami, cienkościenne, prawie cylindryczne lub wrzecionowate, o długości 30–180 μm, rozgałęzione pod prostym kątem. Strzępki szkieletowe o długości do 600 μm i średnicy 3–6 μm u podstawy, cienkościenne. Powierzchnia kapelusza kutnerowata, pokryta cienkościennymi strzępkami o średnicy 2–4 μm i długości do 70 μm[5].
Zarodniki o rozmiarach 9–11 × 3,8–4,5 μm (Pilat podaje 12–15 × 4–5 μm), nioeamyloidalne. Podstawki 24–33 × 8–8,5 μm (według Pilata 27–36 × 6 μm), z czterema sterygmami. Bazydioli brak. Subhymenium wąskie, zbudowane ze splecionych strzępek o szerokości 2–3 μm. Cheilocystydy o rozmiarach 18–40 × 5–10 μm, maczugowate lub nabrzmiałe w środku ze smukłą wypustką o długości 7 μm, na szczycie zakończoną główką o średnicy o rozmiarach 1,5–3 μm. Pleurocystyd brak[5].
Występowanie i siedlisko
Opisano występowanie boczniaka topolowego tylko w niektórych krajach Europy[6]. Na terenie Polski w piśmiennictwie naukowym podano kilka stanowisk[3]. Więcej stanowisk (i bardziej aktualnych) podaje internetowy atlas grzybów[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwecji i Finlandii[3].
Wymienione w polskim piśmiennictwie naukowym okazy boczniaka topolowego rosły w lesie lub wzdłuż miejskich ulic, głównie na topoli osice, rzadziej na jarząbie pospolitym[3], w internetowym atlasie grzybów głównie na obumarłych topolach, czasami na niezidentyfikowanym drzewie liściastym[7], na Węgrzech na brzozach i jesionach[9].
Znaczenie
Saprotrof[3]. Grzyb jadalny[4].
Gatunki podobne
Najbardziej podobny jest boczniak białożółty (Pleurotus dryinus). Odróżnia się pokrytą łuskami lub włókienkami powierzchnią kapelusza[4].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-11-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-11-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f A. Dermek: Grzyby znane i mniej znane. Warszawa: PWRiL, 1988. ISBN 83-09-01196-2.
- ↑ a b Mycobank. Pleurotus calyptratus. [dostęp 2017-11-15].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-11-15].
- ↑ a b Aktualne stanowiska boczniaka topolowego w Polsce. [dostęp 2017-11-15].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Pleurotus calyptratus – Fátyolos laskagomba. [dostęp 2017-11-15].