Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Bobo (demon)

Bebok, rzeźba w Katowicach

Bobo – nadprzyrodzona istota z polskiego folkloru, prawdopodobnie demon z wierzeń słowiańskich. Innymi nazwami tej istoty są: bobok (Wielkopolska, Małopolska), babok (Kujawy), bebok (Śląsk)[1], bobek, bobik (Kraj morawsko-śląski).

Historia

W polskich wierzeniach ludowych bobo był małą, brzydką i złośliwą istotą, którą straszono dzieci w celu ich zdyscyplinowania. Wzmianka o bobie znajduje się w pochodzącej z początku XVII wieku Peregrynacji dziadowskiej – według niej bobo miał bić dzieci i czynić w domu różne szkody. Można go było przebłagać ofiarą z żywności[1].

Relikty tych wierzeń zachowały się jeszcze w XIX wieku (odnotował je m.in. Oskar Kolberg)[1]; w Wielkopolsce i Małopolsce straszono dzieci powiedzeniem: „cicho bądź, bo cię bobok weźmie”[2], albo „jak nie bydzies jád, to cie bebák zjé”[potrzebny przypis]. Bohdan Baranowski cytuje dwa utwory ludowe traktujące o bobie; w Puszczy Sandomierskiej znana była kołysanka:

Dodo moje, dodo

Ścigało mnie bobo

Ręce, nogi miało

Ukochać mnie chciało[1]

zaś w okolicach Olkusza:

Pójdźmy Jasiu oba

Nie bójmy się boba

Bo bobo malutkie

Zbijemy go oba[1]

We współczesnej kulturze do postaci boba nawiązuje zespół Formacja Nieżywych Schabuff w piosence pt. Baboki. Stanowią one także motyw dla grupy niewielkich rzeźb terenowych na terenie Katowic, zgrupowanych w ramach Szlaku Katowickich Beboków[3].

Przypisy

  1. a b c d e Bohdan Baranowski: W kręgu upiorów i wilkołaków. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1981, s. 306-307. ISBN 83-218-0072-6.
  2. Barbara i Adam Podgórscy: Wielka Księga Demonów Polskich - leksykon i antologia demonologii ludowej. Katowice: Wydawnictwo KOS, 2005, s. 54. ISBN 83-89375-40-0.
  3. Miasto Katowice: Beboki i nowoczesna aplikacja ściągają turystów do Katowic!. wiadomosci.onet.pl, 2024-03-04. [dostęp 2024-06-15]. (pol.).