Bitwa pod Zwoleniem (1946)
| działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce | |||
| Czas |
15 czerwca 1946 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
pomyślny odwrót żołnierzy podziemia | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa pod Zwoleniem – starcie zgrupowania oddziałów partyzanckich Związku Zbrojnej Konspiracji Tadeusza Życkiego „Beliny”, Włodzimierza Kozłowskiego „Oriona”, Stefana Nowackiego „Zagóry”, Mariana Sadowskiego „Dzidy” pod dowództwem Franciszka Jerzego Jaskulskiego „Zagończyka”, liczącego około 130 ludzi, z Grupą Operacyjną NKWD-UB-Armii Czerwonej, 15 czerwca 1946 roku pod Zwoleniem.
Historia
Zgrupowanie „Zagończyka” rozpoczęło marsz na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Kozienicach w celu odbicia aresztowanych członków podziemia. W celu zdobycia samochodów Zagończyk postanowił uderzyć na oddziały Armii Czerwonej. W miejscowości Podgóra[a], na trasie Radom–Zwoleń, około 100-osobowy oddział Jaskulskiego przygotował zasadzkę. Wpadła w nią kolumna radziecka złożona z 30 samochodów. Po krótkiej walce przejęto 9 aut, reszta została uszkodzona w walkach. Kierowcy samochodów, a także grupa szoferów Armii Czerwonej podróżujących jednym z samochodów, zostali następnie rozstrzelani[1]. Na zdobytych samochodach partyzanci udali się do Zwolenia. Tutaj rozbili posterunek Milicji Obywatelskiej i zerwali wszystkie linie telefoniczne. Ruszyli dalej w kierunku Kozienic. Na drodze napotkali oddział Armii Czerwonej transportujący konie. Wywiązała się wielogodzinna bitwa. Z odsieczą żołnierzom radzieckim przybyła grupa operacyjna UB i oddział NKWD. Wobec przeważających sił wroga żołnierze „Zagończyka” wycofali się w kierunku pobliskiego masywu leśnego. Za nim, we wsi Sucha, rozpuszczono zgrupowanie.
Tymczasem oddziały radzieckie i UB rozpoczęły pacyfikację wiosek znajdujących się w pobliżu miejsca potyczki. Łącznie w Jedlance, Strykowicach Górnych i Zwoleniu spalono co najmniej 28 domów. Czerwonoarmiści rabowali obejścia i gwałcili kobiety.
Była to jedna z największych bitew pomiędzy podziemiem poakowskim a siłami komunistycznymi w regionie. W wyniku starcia pod Zwoleniem oddziały radzieckie straciły przeszło 40 zabitych i 16 rannych. Partyzanci stracili około 6 żołnierzy.
Uwagi
- ↑ Niekiedy mylnie określanej jako Podgóry.
Przypisy
- ↑ Grzegorz Motyka, Obywatel „Igła” – krawiec ze Skaryszewa. Analiza mikrohistoryczna kontrrewolucji wyklętych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2018, s. 30–31.
Bibliografia
- red. Rafał Wnuk, Sławomir Poleszak, Agnieszka Jaczyńska, Magdalena Śladecka: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956. Warszawa–Lublin: 2007, s. 286.
- Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki. „Zagończyk”. Porucznik Franciszek Jaskulski. „Biuletyn IPN”. 1-2 (84- 85), s. 111, 2008.
Linki zewnętrzne
- Wojciech Rodak: Pięć wielkich bitew Żołnierzy Wyklętych: Kuryłówka, Las Stocki, Zwoleń, Surkonty, Kielce. Polska Times, 1.03.2017. [dostęp 2020-08-14].
