Bitwa pod Ossą

powstanie styczniowe
Czas	10 lipca 1863
Miejsce	Ossa
Terytorium	Królestwo Kongresowe
Wynik	zwycięstwo powstańców
Strony konfliktu
powstańcy styczniowi Imperium Rosyjskie
Dowódcy
Ludwik Żychliński Szukalski
Siły
200 żuawów, 300 strzelców, 600 kosynierów, 200 ludzi bez uzbrojenia nieznane
Straty
4 zabitych, 16 rannych 28 zabitych, 5 jeńców
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) miejsce bitwy
51°32′56″N 20°29′36″E/51,548889 20,493333

Bitwa pod Ossą – bitwa stoczona pod Ossą 10 lipca 1863 roku w czasie powstania styczniowego pomiędzy oddziałem powstańczym Ludwika Żychlińskiego a oddziałem wojsk rosyjskich majora Szukalskiego.

Polscy powstańcy w sile 200 żuawów, 300 strzelców, 600 kosynierów i 200 ludzi bez dostatecznego uzbrojenia oraz 50 koni założyli obóz w Ossie i rozpoczęli przeprowadzanie ćwiczeń. O godzinie 6 wieczorem zostali zaatakowani przez kolumnę rosyjską w sile 2 rot piechoty i sotni kozaków.

Pierwszy impet ataku powstrzymali rozłożeni tyralierą żuawi. Przegrupowujące się do przypuszczenia kolejnego ataku wojska rosyjskie zaatakowali z obu skrzydeł kosynierzy wsparci przez strzelców. Chaos w szeregach moskiewskich spotęgowało uderzenie kawalerii Grabowskiego.

Uchodzący w kierunku Nowego Miasta Rosjanie pozostawili na polu bitwy 28 zabitych, powstańcy wzięli 5 jeńców, w tym jednego oficera. Straty polskie wyniosły 4 zabitych i 16 rannych.

• Stanisław Zieliński, [w:] Bitwy i potyczki 1863-1864, na podstawie materyałów drukowanych, Rapperswil, 1913.