Bitwa pod Nową Wsią (luty 1863)
| powstanie styczniowe | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
w pobliżu Nowej Wsi | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
klęska Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904)  | |||
 52°29′19″N 18°26′18″E/52,488611 18,438333
| |||
Bitwa pod Nową Wsią – bitwa stoczona 21 lutego 1863 roku pod Nową Wsią w czasie powstania styczniowego, pomiędzy oddziałem powstańczym gen. Ludwika Mierosławskiego i kolumną wojsk rosyjskich płk Jurija Iwanowicza Szyldera-Szuldnera.
Mierosławski po przegranej bitwie pod Krzywosądzem (19 lutego) wycofał się do Nowej Wsi, gdzie założył obóz, a sam udał się na obiad do dworu w Nowej Wsi, którego właścicielem był Wilhelm Maske, syn Johanna pastora w Babiaku. Wieczorem wojska polskie zaskoczone zostały atakiem sił rosyjskich pułkownika Schuldnera, które uderzyły z trzech stron. Wojska powstańcze zostały rozbite, a za główną przyczynę tego uznaje się postawę oddziału Topora, który z przyczyn politycznych opuścił swoje pozycje, odsłaniając prawe skrzydło sił Mierosławskiego. Topór miał działać na skutek inspiracji stronnictwa białych dążących do usunięcia Mierosławskiego, który reprezentował stronnictwo czerwonych[3].
Po kilkugodzinnym ostrzale Polacy zmuszeni zostali do opuszczenia miejsca bitwy i przekroczenia granicy pruskiej. Porażka pod Nową Wsią była bezpośrednią przyczyną złożenia dyktatury przez Mierosławskiego.
Straty
Zginęło przynajmniej 31 powstańców (m.in. Mikulicz, Włodzimierz Bogusławski, Borkowski, Ludwik Bronikowski z Kościeszyna, filolog Margoński z Poznańskiego, oficer kosynierów Cygański, kapelan oddziału ksiądz Stefan Cieślik, Bielecki z Poznańskiego, Lemiński czy Jan Wichliński), a około 30 odniosło rany. Kilku powstańców trafiło do niewoli. Straty Rosjan nie są znane[3].
Upamiętnienie
Polegli powstańcy spoczywają w zbiorowej mogile, położonej niedaleko Nowej Wsi. W Broniszewie na cmentarzu znajduje się grób innego powstańca poległego pod Nową Wsią - Jana Wichlińskiego[3].
Przypisy
- ↑ 700 żołnierzy; Mała Encyklopedia Wojskowa
- ↑ 800 żołnierzy; Mała Encyklopedia Wojskowa
- ↑ a b c Krzysztof Gorczyca, Michał Górny, Krzysztof Płachciński, Szlakiem partii Kazimierza Mielęckiego 1863 – Studium Historyczno-Archeologiczne, Muzeum Okręgowe w Koninie, Konin 2022, s. 191-195, ISBN 978-83-60168-34-9
Bibliografia
- Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2