Bitwa pod Kochanami
| II wojna światowa | |||
| Czas |
22 października 1943 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
Kochany | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
niemiecka akcja pacyfikacyjna Unternehmen Wrzawy | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa pod Kochanami – bitwa stoczona 22 października 1943 roku pomiędzy Niemcami a oddziałami Gwardii Ludowej.
Przebieg bitwy
Partyzanci Gwardii Ludowej, którym wciąż brakowało broni, zgromadzili się w rejonie Janików i Kochan w oczekiwaniu na zrzut w czasie którego mieli otrzymać broń i sprzęt wojskowy z ZSRR[2]. Miał nastąpić w nocy z 20 na 21 lub z 21 na 22 października. Zjawiły się tu oddziały GL im. Bartosza Głowackiego (dowódca por. Władysław Skrzypek ps. „Grzybowski”), im. Jarosława Dąbrowskiego (dowodził nim komendant powiatu kraśnickiego kpt. Antoni Paleń ps. „Jastrząb”) oraz 4 Batalion GL (dowódcą był oficer Armii Czerwonej niemieckiego pochodzenia kpt. Karol Lemichow-Hercenberg ps. „Lemiszewski”; na krótko przed bitwą 110 partyzantów obywatelstwa radzieckiego przeszło Bug występując do oddziału partyzantki radzieckiej[3][4]). Gdy zaczęła się akcja pacyfikacyjna Zasania „Unternehmen Wrzawy” Niemcy z samolotów wyśledzili to zgrupowanie. Postanowili natychmiast się z nim rozprawić[5].
W niedalekiej odległości od postoju partyzantów rozległy się wybuchy granatów i terkot karabinów maszynowych. Zostali otoczeni przez hitlerowców w obrębie Janik i Kochan. Gwardziści szybko ruszyli lasem do zajęcia dogodnych stanowisk ogniowych, z zadaniem zaatakowania zbliżającego się wroga i przebicia się z okrążenia. O godz. 11.00 padła komenda "Grzybowskiego" – Ognia!
Jak relacjonował uczestnik bitwy Tadeusz Szymski "Lis":
Zagrały nasze karabiny maszynowe, automaty, które tylko co otrzymaliśmy ze zrzutów. Widzimy już zabitych Niemców, rannych i ukrytych w krzakach. Są i nasi zabici i rozlegają się glosy rannych.
Z początku partyzanci uzyskali przewagę nad hitlerowską forpocztą, lecz wkrótce nadeszły posiłki niemieckie i słabo uzbrojone oddziały GL nie miały szansy na równą walkę. Zaczęły się wycofywać i kierować w rejon Kochan[5].
W boju poległo 5 gwardzistów, 4 odniosło ciężkie rany i 7 lżejsze[6]. Trzy dni po bitwie zmarł ciężko ranny „Jastrząb”[6]. Po stronie niemieckiej brało udział około 3000 żołnierzy. Partyzanci zdobyli radiostację, karabiny, ckm, rkm i inny sprzęt[7].
Po bitwie Niemcy spalili wieś Janiki, mordując 15 osób – w większości malutkie dzieci i osoby starsze[8][9].
Upamiętnienie
W Kochanach w okresie Polski Ludowej umieszczono płytę z napisem upamiętniającym partyzanckie walki. W 2003 roku w 60. rocznicę bitwy zamieszczono nową tablicę.
Przypisy
- ↑ Tomasz Gąsowski, Jerzy Ronikier, Zdzisław Zblewski, Bitwy Polskie. Leksykon. Kraków 1999, s. 65.
- ↑ Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych, Warszawa 1977, s. 210.
- ↑ J. B. Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945
- ↑ Obwód II Lublin Gwardii Ludowej/Armii Ludowej [online], www.dws-xip.pl [dostęp 2017-11-17] (pol.).
- ↑ a b Dionizy Garbacz, Unternehmen Wrzawy [online] [dostęp 2017-10-19] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-19].
- ↑ a b Stanisław Szot, Ze wspomnień oficera GL i AL.
- ↑ Tadeusz Szymański, Gwardia Ludowa - armia zbrojnego czynu.
- ↑ Wacław Czyżewski, Więc zarepetuj broń.
- ↑ Zaklików - Janiki... spacyfikowana wieś. Atrakcje turystyczne Zaklikowa. Ciekawe miejsca Zaklikowa [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2017-11-17].