Bitwa pod Iwachnowiczami
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
30 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Iwachnowiczami – walki grupy ppłk. Antoniego Szyllinga z sowiecką 24 Brygadą Strzelców w czasie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Położenie ogólne
W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[2]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich[3]. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, a 4 Armia nad Szczarę, a Grupa Poleska na Kanał Ogińskiego i Pińsk[4][5].
Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie zaczęły wycofanie na linię Bugu[6][7].
W końcu lipca Front Północno-Wschodni znajdował się w odwrocie na linię Bugu i Narwi[8]. Grupa gen. Władysława Junga została zepchnięta za Narew, a grupa gen. Daniela Konarzewskiego stała między Prużaną a Berezą Kartuską. Między obiema grupami, podległymi 4 Armii, wytworzyła się kilkudziesięciokilometrowa luka, w którą wtargnęły sowieckie 2 i 17 Dywizje Strzelców[9]. Po obu stronach linii kolejowej Łuniniec – Brześć cofała się Grupa Poleska gen. Władysława Sikorskiego. Odwrót wojsk gen. Sikorskiego nie był wymuszony działaniami przeciwnika, ale wydarzeniami na północnym odcinku frontu[10].
Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że 1. i 4 Armia oraz Grupa Poleska do 5 sierpnia będą bronić linii Narew – Orlanka oraz Leśna – Brześć i w ten sposób umożliwią przygotowanie kontrofensywy z rejonu Brześcia na lewe skrzydło wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Rozstrzygającą operację na linii Bug, Ostrołęka, Omulew doradzał też gen. Maxime Weygand[11]. Warunkiem powodzenia było utrzymanie posiadającej wielkie znaczenie strategiczne Twierdzy Brzeskiej oraz pobicie 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego, co umożliwiłoby ściągnięcie nad Bug części sił polskich z Galicji[12]. 30 lipca Front Północno-Wschodni był nadal w odwrocie. Grupa generała Daniela Konarzewskiego częścią sił trzymała linię rzeki Leśnej pomiędzy Rudawcem i Wistyczami, walcząc z nieprzyjacielską 8 Dywizją Strzelców, a pozostała część grupy walczyła pod Iwachnowiczami[13].
Walki pod Iwachnowiczami
W ostatnich dniach lipca 14 Wielkopolska Dywizja Piechoty gen. Daniela Konarzewskiego cofała się na linię Bugu w dwóch grupach. Grupa płk. Antoniego Szyllinga w składzie 57. i 58 pułk piechoty, III batalion 55 pułku piechoty, dywizjon 4 pułku ułanów i dywizjon 14 pułku artylerii polowej maszerowała przez Berezę Kartuską, Kobryń, Żabinkę, a grupa ppłk. Gustawa Paszkiewicza w składzie 56 pułk piechoty, 15 pułk ułanów, II batalion 55 pułku piechoty i dywizjon 14 pułku artylerii polowej na Wistycze nad Leśną[14]. 28 lipca grupa ppłk. Szyllinga osiągnęła Żabinkę. Po odpoczynku nocnym rano następnego dnia grupa wznowiła marsz, Dowódca grupy przyjął ugrupowanie w dwie kolumny. Kolumnę główną stanowiły I i II bataliony 57 pp i 4 p.uł., prawą – III/57 pp, na lewo ubezpieczał I batalion 58 pp. Artylerię rozdzielono na wszystkie kolumny[15]. W tym czasie sowiecka 8 Dywizja Strzelców kontynuowała pościg równoległy i wyprzedziła oddziały polskie. Jej 24 Brygada Strzelców pod Iwachnowiczami zamknęła drogę odwrotu polskiej grupy taktycznej. Walkę rozpoczął idący w awangardzie I batalion 57 pułku piechoty. Uderzenie na bagnety sowieckiej piechoty zmusiło polskie dowództwo do wprowadzenia kolejnego batalionu. II/ 57 pułku piechoty odparł atak Sowietów, a III/57 pp i I/58 pp lasami obeszły stanowiska 24 Brygady Strzelców od północy i południa. Mimo to sowiecka piechota stawiała skuteczny opór czekając na wsparcie sił głównych macierzystej 8 Dywizji Strzelców. Zacięte walki trwały do godzin wieczornych, kiedy to zagrożona otoczeniem 24 Brygada Strzelców wycofała się w lasy[14].
Bilans walk
W walach od Iwachnowiczami grupa ppłk. Antoniego Szyllinga straciła około 200 poległych i rannych[14]. W 57 pułku piechoty poległ podporucznik Stanisław Binkowski oraz kilkunastu szeregowych, a ranni zostali: kapitan Karol Świnarski, porucznik Adolf Łojkiewicz, podporucznik Jan Kłoś, podporucznik Gawroński, podchorąży Janusz oraz kilkudziesięciu szeregowych[16].
Przypisy
- ↑ Iwachnowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 615.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Szeptycki 2016 ↓, s. 97.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 279.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 262.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 66.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 61.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 61-62.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 63.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 62.
- ↑ Materiały do historii T.I/1 1935 ↓, s. 129.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 156.
- ↑ Karczewski 1928 ↓, s. 18.
- ↑ Karczewski 1928 ↓, s. 19.
Bibliografia
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Materiały do historii wojny 1918–1920 r. T. I/1 Bitwa Warszawska – Bitwa nad Bugiem 27 VII – 7 VIII 1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1935.
- Leon Karczewski: Zarys historji wojennej 57-go pułku piechoty wielkopolskiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914–1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2004. ISBN 83-85621-46-6.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium z polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Stanisław Szeptycki: Front Litewsko-Białoruski; 10 marca 1919-30 lipca 1920. Warszawa: Wydawnictwo 2 Kolory; Fundacja Patriotyczna Serenissima, 2016. ISBN 978-83-64649-19-6.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.