Biedaszyb (żarg., nazwa pochodzi z lat 30. XX wieku^[1]) – wyrobisko górnicze (szybik lub sztolnia) wykonane w pobliżu wychodni w sposób nielegalny, udostępniające węgiel^[1], najczęściej węgiel kamienny. Osoba urabiająca węgiel z wykorzystaniem biedaszybu to biedaszybikarz^[2].

Biedaszyby najliczniej powstawały na Górnym Śląsku^[3] w okresie kryzysu gospodarczego w latach 1929–1933, stanowiły nierzadko jedyne źródło utrzymania pracujących przy nich całych rodzin. Węgiel z biedaszybów był tańszy niż sprzedawany przez kopalnie, co stało się powodem niszczenia biedaszybów poprzez wysadzanie ich w powietrze i ścigania przez policję biedaszybników.

W latach 90. XX w., po zamknięciu wszystkich wałbrzyskich kopalń węgla, biedaszyby powstały w Wałbrzychu. Korzyści wynikające z wydobywania węgla czerpią głównie bezrobotni, którzy sprzedają węgiel po niższej cenie. Z uwagi na nieprzestrzeganie przepisów BHP oraz pracy wykonywanej przez osoby niewykwalifikowane, jest to działalność bardzo niebezpieczna i powoduje liczne wypadki, w tym śmiertelne.

Na Ukrainie biedaszyby są nazywane kopankami od wyrazu копа́та (kopać).

Początek biedaszybów w Donieckim Zagłębiu Węglowym nastąpił w latach 90. w związku z problemami gospodarczymi Ukrainy, które poskutkowały zamykaniem kopalń w obwodzie donieckim i ługańskim. Już pod koniec lat 90. w ramach restrukturyzacji ukraińskiego górnictwa zamknięto 52 kopalnie państwowe^[4] z uwagi na rosnące koszty i niewypłacone wynagrodzenia^[5]. Te problemy spowodowały zwiększenie bezrobocia wśród górników i większości mieszkańców regionu, którzy zdecydowali się na tworzenie kopanek^[6]. Ukraińskie biedaszyby są często kontrolowane przez lokalne władze, jak i grupy przestępcze oraz spółki należące do oligarchów^[5].

Po wybuchu wojny w Donbasie na terenach Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej kopanki zostały zalegalizowane^[7].

• Stanisław Gajda: Gwara górnicza. W: Górniczy stan w wierzeniach, obrzędach, humorze i pieśniach. Dorota Simonides (red.). Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1988. ISBN 83-7008-067-7.

• Stowarzyszenie „Biedaszyby”. biedaszyby.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)].
• To jest mój chleb. alterkino.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)]. – dokument o biedaszybach w Wałbrzychu