Białostoczek (gmina)
| gmina wiejska | |||||
| 1861–1944[1] | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo |
1861–1915: gub. grodzieńska | ||||
| Powiat |
1861–1915: białostocki | ||||
| Data powstania |
1861 | ||||
| Data likwidacji |
1944 | ||||
| Siedziba | |||||
| Populacja (1921) • liczba ludności |
| ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||||
| 53°09′00,0000″N 23°09′36,0000″E/53,150000 23,160000 | |||||
Białostoczek (ros. Белосточанская волость; od 1944 Bacieczki) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1861–1944 na Białostocczyźnie. Jej siedzibą od samego początku była wieś Bacieczki[2]. Nazwa gminy pochodzi od Białostoczka, który leżał na jej obszarze aż do włączenia do Białegostoku w 1919 roku.
Imperium Rosyjskie (1861–1915)
Gmina zbiorowa Białostoczek z siedzibą w Bacieczkach powstała w wyniku reformy struktur administracyjnych państwa rosyjskiego w 1861 roku. Była częścią powiatu białostockiego należącego (od 1843) do guberni grodzieńskiej. W 1890 roku gmina Białostoczek obejmowała 48 wsi i zamieszkiwało ją 7188 osób[3].
I wojna światowa (1915–1919)
Podczas I wojny światowej (1915–1919) gmina wraz z powiatem białostockim należała do okupowanego przez Niemcy Ober-Ostu (w latach 1915–1916 w okręgu Białystok, a 1916–1918 w okręgu Białystok-Grodno) oraz do Królestwa Litwy (1918). W sierpniu 1919 przeszła pod administrację polską[4].
II Rzeczpospolita (1919–1939)
Po odrodzeniu państwa polskiego gmina należała do powiatu białostockiego w woj. białostockim[5].
28 czerwca 1919 z gminy Białostoczek wyłączono m.in. Białostoczek, włączając go do Białegostoku[6]. Zmianę te zatwierdzono w Monitorze Polskim z 30 września 1919, gdzie zatwierdzono także wyłączenie z gminy Białostoczek miejscowości Starosielce, nadając jej status miasta[7]. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku w skład gminy Białostoczek wchodziły wsie: Bacieczki, Fasty, Horodniany, Hryniewicze, Ignatki, Jurowce, Klepacze, Krupniki, Lence, Łyski, Porosły, Sielachowskie, Usowicze, Zawady. Folwarki: Ignatki, Jurowce. Osada: Turczyn. Kolonie: Bacieczki, Grabek, Jurowce, Księżyn, osada fabryczna: Dobrzyniewo Fabryczne i osada młyńska: Lence[8]. Gminę zamieszkiwało wówczas 3826 osób, wśród których 2974 było wyznania rzymskokatolickiego, 758 prawosławnego, a 94 ewangelickiego. Jednocześnie 3.729 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 67 białoruską, 28 niemiecką, a 2 rosyjską. W gminie było 674 budynków mieszkalnych[8].
16 października 1933 gminę Białostoczek podzielono na 21 gromad: Bacieczki, Bacieczki-Kolonia, Dobrzyniewo Fabryczne, Fasty, Horodniany, Hryniewicze, Ignatki, Jurowce, Jurowce-Kolonia, Kleosin, Klepacze, Korycin, Krupniki, Księżyno, Księżyno-Wieś (kolonia), Lence, Łyski, Osowicze, Porosły, Sielachowskie i Zawady[9].
II wojna światowa (1939–1944)
Podczas II wojny światowej, w 1944 roku, gminę Białostoczek przekształcono w gminę Bacieczki[10][11].
Przypisy
- ↑ Od 1919 do 1939 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; przed 1919 i w czasie II wojny światowej poza administracją polską.
- ↑ Волостныя, станичныя, сельскія, гминныя правленія и управленія, а также полицейскіе станы всей Россіи съ обозначеніем мѣста ихъ нахожденія., Кіевъ 1913, c. 20
- ↑ Volosts and communes of 1890. - St. Petersburg: Central Statistical Committee of the Ministry of Internal Affairs, 1892. - (Statistics of the Russian Empire).
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. R. 1, 1919 nr 5, poz. 28
- ↑ M.P. z 1919 r. poz. 220.
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 10.
- ↑ Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 49
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
- ↑ Jemielity W. (1993). Podziały administracyjne powiatów białostockiego i monieckiego w latach 1919-1990. "Studia Teologiczne", 11, 1993, s. 307-339.