Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Beyond Good & Evil

Beyond Good & Evil
Producent

Ubisoft Montpellier
Ubisoft Milan (port na platformy Windows i Xbox)
Ubisoft Shanghai (wersja HD)

Wydawca

Ubisoft

Dystrybutor

Cenega Poland
Steam
GOG.com

Reżyser

Michel Ancel

Projektant

Michel Ancel
Sébastien Morin

Artysta

Florent Sacré
Paul Tumelaire

Scenarzysta

Michel Ancel
Jacques Exertier

Kompozytor

Christophe Héral

Silnik

Jade Engine

Data wydania

11 listopada 2003

Gatunek

przygodowa gra akcji

Tryby gry

gra jednoosobowa

Kategorie wiekowe

ESRB: T
ACB: G8+
PEGI: 12
USK: 12

Wymagania sprzętowe
Platforma

Microsoft Windows
GameCube
PlayStation 2
Xbox
Xbox Live Arcade
PlayStation Network

Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Beyond Good & Evil – komputerowa przygodowa gra akcji z 2003 roku, wyprodukowana i opublikowana przez Ubisoft na konsole PlayStation 2, Xbox, GameCube oraz komputery osobiste. Jej fabuła koncentruje się na przygodach Jade, biegłej w sztukach walki dziennikarki śledczej, która współpracuje z ruchem oporu, by odkryć sięgający całej planety spisek Obcych. Gracz kontroluje Jade oraz jej sojuszników, rozwiązując zagadki, walcząc z wrogami oraz zbierając dowody w postaci zdjęć fotograficznych.

Michel Ancel, twórca serii Rayman, planował, iż Beyond Good & Evil będzie pierwszą częścią trylogii. Gra została wyprodukowana przez 30 pracowników Ubisoft Pictures pod kryptonimem Project BG&E, a jej proces produkcji trwał ponad trzy lata. Jednym z głównych celów obranych podczas produkcji gry było zapewnienie graczom zarówno sensownej opowieści, jak i sporej wolności poruszania się wewnątrz świata przedstawionego, choć Beyond Good & Evil przybiera względnie linearną strukturę. Podczas targów Electronic Entertainment Expo w 2002 roku gra została przyjęta negatywnie, co sprowokowało deweloperów, aby zmienić część mechaniki gry, w tym projekt postaci Jade. Ancel próbował także dostosować proces produkcji tak, aby gra była atrakcyjna dla potencjalnych konsumentów.

Beyond Good & Evil spotkała się z powszechnym uznaniem. Krytycy gry chwalili jakość animacji, świat przedstawiony, fabułę oraz design, lecz krytykowali występujące w dziele Ancela problemy techniczne i system walki. Beyond Good & Evil została nominowana do nagrody Game Developers Choice Awards dla najlepszej gry roku 2004. Choć początkowo była uznawana za komercyjną porażkę, z upływem czasu stała się grą kultową. W 2011 roku na platformach Xbox Live Arcade oraz PlayStation Network ukazała się zremasterowana wersja Beyond Good & Evil, przystosowana do odbiorników telewizyjnych obsługujących rozdzielczość Full HD. Prequel dzieła Ancela, Beyond Good and Evil 2, jest w trakcie produkcji.

Rozgrywka

Beyond Good & Evil jest przygodową grą akcji, zawierającą w sobie elementy mechaniki takie jak rozwiązywanie zagadek oraz skradanie się[1]. Gracz z perspektywy trzeciej osoby kontroluje protagonistkę imieniem Jade. Może ona biec, skradać się, przeskakiwać przeszkody, wspinać się po drabinach, także pchać lub niszczyć drzwi[2]. Kierując Jade, gracz infiltruje szereg wrogich instalacji, aby dowiedzieć się prawdy o wojnie z zagrożeniem ze strony Obcych[1].

Gracz, operując wewnątrz świata gry, rozwiązuje zagadki i zabija Obcych, aby uzyskać dostęp do stref zawierających potencjalny materiał dowodowy[1]. Jade używa takich narzędzi, jak kij Daï-jo do walki wręcz, dyski rzucane podczas walki na dystans oraz aparat fotograficzny[3]. Wskaźnik zdrowia Jade, reprezentowany przez serca, spada wtedy, gdy bohaterka zostanie zraniona przez wrogów. Ów wskaźnik może ulec regeneracji, gdy gracz zakupi fikcyjne przedmioty reprezentujące żywność[4]. Jeśli bohaterka straci wszystkie punkty życia, gra rozpoczyna się od ostatniego punktu kontrolnego.

W pewnych momentach postęp w grze jest możliwy wyłącznie we współpracy z innymi postaciami. Są one sterowane przez komputer, a gracz może nimi kierować wyłącznie za pomocą poleceń pojawiających się w określonym momencie[1]. Przykładowo, gracz może nakazać im przeprowadzenie „potężnego ataku”, który powoduje, że wrogowie podskakują w powietrzu lub tracą równowagę, co czyni ich wrażliwymi na atak ze strony Jade[5].

Aparat fotograficzny Jade może nie tylko służyć do zbierania dowodu i wykonywania zleceń, lecz również do robienia zdjęć gatunków zwierząt i sprzedawania ich w zamian za walutę. Aparat Jade ma również możliwość skanowania obiektów, co pozwala jej zebrać dodatkowe informacje na temat otoczenia[3]. Zdobywszy specjalną rękawicę „żyrodyskową” [Gyrodisk Glove], Jade może za pomocą aparatu fotograficznego zarówno atakować wrogów, jak i aktywować urządzenia z dystansu[6]. Beyond Good & Evil uzupełniają również minigry oraz dodatkowe misje, które w świecie przedstawionym oferują postacie niezależne[7].

Do podróży po świecie gry, a także do udziału w wyścigach oraz innych minigrach, gracz może używać poduszkowca[8]. Później zdobywa statek kosmiczny „Beluga”. Poduszkowiec może zostać podpięty do statku kosmicznego. Oba pojazdy wymagają ulepszeń, aby gracz dotarł do kolejnych stref i czynił dalsze postępy w trakcie gry. Za ulepszenia płaci się perłami zdobytymi w trakcie gry za wykonywanie misji, eksplorację poszczególnych stref, kolekcjonowanie katalogów ze zwierzętami lub handlem zdjęciami je przedstawiającymi[9].

Fabuła

Miejsce akcji, bohaterowie

Beyond Good & Evil rozgrywa się w roku 2435 na planecie Hillys, osadzonej na krańcu galaktyki[10]. Architektura miasta, wokół którego dzieje się akcja gry, przypomina swym stylem europejską prowincję. Sam świat przedstawiony miesza ze sobą elementy nowoczesne (obecność e-maili oraz kart kredytowych) oraz przynależne do konwencji science fiction i fantasy (statki kosmiczne, antropomorficzne zwierzęta żyjące wraz z ludźmi)[11]. Na początku gry Hillys zostaje oblężona przez Obcych nazywanych „DomZ”, którzy porywają różne istoty i/albo wysysają z nich siły żywotne, by wykorzystać je jako energię, albo czynią z nich niewolników[10]. Zanim zacznie się właściwa akcja gry, do władzy dochodzi dyktatura wojskowa zwana „Alpha Sections”, obiecując obronę populacji przed zagrożeniem[3]. Jednakże mimo publicznych zapewnień Alpha Sections okazuje się nieskuteczna w walce z DomZ. Podziemny ruch oporu, IRIS Network, podejmuje walkę z Alpha Sections, uznając ją za sprzymierzeńca DomZ[12].

Główną protagonistką Beyond Good & Evil jest młoda reporterka Jade (dubbing – Jodi Forrest). Jade mieszka w latarni morskiej na wyspie, która jest zarazem domem dla dzieci osieroconych w wyniku ataków DomZ. Pey'j (David Gasman), postać o wyglądzie knura, jest wujem Jade i jej obrońcą[3]. W trakcie misji Jade asystuje Double H, zakonspirowany działacz IRIS. Secundo, bot sztucznej inteligencji wbudowany w urządzenie wykorzystywane przez Jade, daje jej wskazówki i gromadzi zrobione przez nią zdjęcia. Do głównych przeciwników w grze należą odpowiedzialny za inwazję Wielki Kapłan DomZ [DomZ High Priest] oraz dowodzący Alpha Sections generał Kehck, który posługuje się propagandą, aby pozyskać wsparcie mieszkańców Hillys, pomimo że sam porywa obywateli, aby dostarczyć ich DomZ[13].

Streszczenie

Jade i Pey'j opiekują się dziećmi z Hillys osieroconymi w wyniku działań DomZ. Gdy medytują z jedną z sierot na świeżym powietrzu, rozbrzmiewa syrena DomZ. Jade spieszy się, aby włączyć zasilanie osłony. Odkrywa, że zabrakło jej kredytów na pokrycie kosztów ochrony. Latarnia morska jest narażona na zniszczenie przez deszcz meteorów. Jeden z meteorów DomZ rozbija się przed latarnią morską. Potwory DomZ porywają wszystkie dzieci. Jade ma za zadanie walczyć z intruzami, aby uwolnić sieroty. Następnie spogląda w dziurę pozostawioną przez meteor i zostaje złapana przez potwora DomZ. Ratuje ją Pey'j, po czym razem z nim pokonuje ona potwora. Alpha Sections przybywają po fakcie na miejsce walki[14].

Secunda znajduje dla Jade zatrudnienie w branży fotograficznej, dzięki czemu może ona zapłacić za ponowne włączenie zasilania dla osłony. Praca polega na skatalogowaniu wszystkich gatunków zwierząt na Hillys na potrzeby muzeum nauki. Następnie Jade kontaktuje się z „człowiekiem w czerni”, aby zbadać i sfotografować stworzenie, co do którego istnieje przypuszczenie, że jest wtyką na usługach DomZ. Po pokonaniu tejże kreatury „mężczyzna w czerni” zdejmuje garnitur, a z jego czarnej limuzyny wylatuje taksówka. Mężczyzna ujawnia, że faktycznie pracuje dla sieci IRIS[15].

Jade zostaje zwerbowana przez sieć IRIS Network, która podejrzewa, że Alpha Sections odpowiadają za porwania na całej planecie. Pierwszym celem dochodzenia prowadzonego przez Jade jest fabryka racji żywnościowych prowadzona przez Alpha Sections. Dziennikarka odkrywa dowody handlu ludźmi organizowanego przez DomZ pod zwierzchnictwem Alpha Sections. Po drodze ratuje Double H, porwanego i torturowanego przez DomZ. Pey'j zostaje uprowadzony przez DomZ i przewieziony do opuszczonej rzeźni, gdzie wraz z innymi ofiarami ma zostać wysłany do bazy na księżycu Hillys, Selene. Podjąwszy nieudaną próbę ratunku swego mentora, Jade dowiaduje się, że w rzeczywistości Pey'j był tajnym szefem IRIS Network[16].

Jade dowiaduje się, że Alpha Sections zostały opanowane i zmanipulowane przez DomZ. Używając Belugi, statku, którym Pey'j zwykł podróżować do Hillys, Jade i Double H udają się do księżycowej bazy DomZ. Tam Jade znajduje Pey'j, martwego po wielotygodniowych torturach, lecz jej osobliwa wewnętrzna moc przywraca go do życia. Uratowawszy Pey'j, zniszczywszy statek dowodzenia Kehcka, Jade transmituje jej reportaż końcowy i wywołuje rewolucję, po czym konfrontuje się z Najwyższym Kapłanem DomZ. Dowiaduje się, że jej ludzka postać skrywa w sobie moc skradzioną przed wiekami, aby Najwyższy Kapłan, który musi gromadzić energię ducha, aby przeżyć, umarł z głodu. Najwyższy Kapłan odkrył zastępczą energię pośród dusz wszystkich uprowadzonych z Hillys, dlatego też porywa Pey'j i Double H, aby zmusić Jade do poddania się mu. Wykorzystując swą ukrytą moc, Jade jest w stanie zniszczyć Najwyższego Kapłana, choć wówczas niemal całkowicie traci kontrolę nad swoją duszą, a następnie odradza się i ratuje uprowadzonych mieszkańców Hillys[17].

Produkcja

Portrait of brown haired man
Michel Ancel, projektant i scenarzysta Beyond Good & Evil

Za powstanie Beyond Good & Evil odpowiadał Michel Ancel, twórca gry komputerowej Rayman pracujący dla francuskiego studia Ubisoft Montpellier[18]. Beyond Good & Evil powstawała pod nazwą Project BG&E, a jej proces produkcyjny trwał ponad trzy lata[19]. Udział w pracach nad grą brało 30 pracowników studia[18]. Dyrektor generalny Ubisoftu, Yves Guillemot, objął projekt oficjalnym wsparciem i regularnie przeprowadzał oględziny w studiu[20]. Pracując przedtem kilka lat nad serią Rayman, Ancel pragnął zrealizować zupełnie świeży projekt[20][21]. We wspomnieniach twierdził, że celem obranym przy produkcji Beyond Good & Evil było „umieszczenie na jednej płycie całego uniwersum – gór, planet, miasteczek. Pomysł polegał na tym, aby gracz mógł poczuć się jak odkrywca pewien absolutnej wolności”[18].

Drugim celem przyjętym w trakcie projektowania Beyond Good & Evil było stworzenie pełnej znaczeń opowieści przy zachowaniu wolności gracza. Ancel twierdził, że linearna rozgrywka była potrzebna, aby utrzymać w ryzach opowieść; pomiędzy fragmentami fabuły gracz miał doświadczać wolności[21]. Projektant dążył również do tego, aby swym rytmem gra przypominała film, a jednocześnie angażowała graczy i dawała im przyjemność[22]. Twórcy gry czerpali inspirację z filmów Hayaa Miyazakiego, polityki oraz mediów, szczególnie zaś na nich wpłynęło pokłosie ataków terrorystycznych 11 września 2001 roku[23][24]. Tworząc główną bohaterkę, Ancel wzorował się na swojej żonie, przy czym jego celem było zaprojektowanie postaci, z którą gracze mogliby się zidentyfikować[25].

Beyond Good & Evil po raz pierwszy została zademonstrowana na targach Electronic Entertainment Expo w 2002 roku, gdzie spotkała się z negatywnym odbiorem[20]. Początkowo gra była zamierzona jako ambitniejsza artystycznie i miała przypominać utwory takie jak Ico, lecz została poddana znaczącej obróbce, która miała uczynić ją bardziej atrakcyjną pod względem komercyjnym. O ile Jade początkowo była nastolatką, jej postać została zaprojektowana na nowo, aby bohaterka wydawała się potężniejsza i bardziej pasowała do swojego zawodu. Skrócono także czas gry, usuwając z niej długie momenty eksploracji, ponieważ ten aspekt rozgrywki przypominał Ancelowi nielubianą przezeń grę The Legend of Zelda: The Wind Waker. Zmiany wpłynęły na demoralizację ekipy odpowiedzialnej za grę, a Ancel przyznał, że końcowa gra przypominała raczej sequel aniżeli poprawioną wersję[11]. Zanim gra została wydana, w kinach oferowano jej grywalne zapowiedzi[26].

Ścieżka dźwiękowa

Ścieżkę dźwiękową do Beyond Good & Evil napisał Christophe Héral, zatrudniony przez Ancela ze względu na swoje doświadczenie w filmie[27]. Reżyser Hubert Chevillard, z którym Ancel w przeszłości pracował, zaznajomił go z Héralem jako swoim byłym współpracownikiem przy filmie telewizyjnym Pantin, la pirouette (2000). Héralowi asystowała Laetitia Pansanel, która rozpisała poszczególne utwory na orkiestrę, a także jego brat Patrice Héral, odpowiedzialny za część efektów specjalnych oraz wokal[28].

Ścieżka dźwiękowa składa się z wielu języków oraz dźwięków instrumentalnych z całego świata. Do utworu „Propaganda”, który rozbrzmiewa w barze Akuda, wybrano bułgarskie pieśni[29], aby swym brzmieniem przypominały sowiecką propagandę w trakcie zimnej wojny. W utworze tym zawarta jest rozmowa telefoniczna między Héralem a jego bułgarską przyjaciółką, która miała ukazywać kontrolę sprawowaną przez rząd nad mediami. Dodatkowo w „Propagandzie” zawarte są arabskie instrumenty smyczkowe oraz hinduska perkusja. Początkowo zamiast owego utworu miała występować w grze piosenka „Funky Mullah”, jednak Héral zastąpił ją utworem „Propaganda”. Twierdził przy tym, że zarejestrowany 8 września 2001 roku „Funky Mullah” będzie niestosowny w świetle ataków terrorystycznych z 11 września. Piosenka „Fun and Mini-games”, grająca podczas wyścigów oraz innych minigier, zawiera śpiew w hiszpańskim języku. Natomiast motyw DomZ powstał na bazie fikcyjnego języka z charakterystycznym drżącym „r”. Metalowe efekty dźwiękowe z utworu „Metal Gear DomZ”, granego podczas walk z bossami, Héral zarejestrował, gdy syn jego sąsiada bawił się złomem. Głosy pojawiające się w mieście Hyllis Héral nagrał osobiście[28]. Muzyka do gry nigdy nie została wydana w formie albumu, ale Ubisoft udostępnił wszystkie utwory za darmo w Internecie[30]. Ścieżka dźwiękowa stanowiła część serii międzynarodowych koncertów Video Games Live[31].

Wersja w wysokiej rozdzielczości

Odrestaurowana wersja Beyond Good & Evil w rozdzielczości full HD została wykonana przez Ubisoft Shanghai oraz opublikowana na Xbox Live Arcade w marcu 2011 roku, natomiast na PlayStation Network – w czerwcu 2011 roku[32][33][34]. Zawiera ulepszone modele postaci oraz poprawiony tekstury, jak również zmodyfikowaną ścieżkę dźwiękową. Dodano do niej również system osiągnięć, trofeów oraz rankingów online[35]. Wersja w wysokiej rozdzielczości jest wstecznie kompatybilna z Xbox One, a pomiędzy 16 sierpnia a 1 września 2016 roku była dostępna za darmo dla abonentów usługi Gold. 21 września 2012 roku Ubisoft wydał Beyond Good & Evil HD w wersji pudełkowej – wraz z grami Outland oraz From Dust – w Europie[36].

Odbiór

 Odbiór gry
Recenzje
Publikacja Ocena
GameSpot 8.3/10[1][37][38][39]
GameSpy 4.5/5 gwiazdek[40][41][42][43]
IGN 9.0/10[3][44][45][46]
(HD) 8.5/10[47]
Oceny z agregatorów
Agregator Ocena
Metacritic

(Xbox) 87/100[48]
(GC) 87/100[49]
(PS2) 86/100[50]
(X360) 84/100[51]
(PS3) 83/100[52]
(PC) 83/100[53]

Zanim gra się ukazała, jeszcze podczas wystawy magazyny „Official U.S. PlayStation Magazine” and „PlayStation Magazine” wyróżniły ją na targach Electronic Entertainment Expo w 2003 roku i uznały ją za jeden z najlepszych wystawionych utworów[22][54].

Beyond Good & Evil spotkała się z pozytywnymi recenzjami krytyków. Dobrze oceniano jej oprawę graficzną. Recenzując wersję na konsolę GameCube, Lisa Mason z magazynu „Game Informer” porównała estetykę całej gry do „tradycyjnych przerywników filmowych w grach fabularnych”, a efekty specjalne oraz animacja postaci oceniła jako „znakomite”[55]. Z drugiej strony, Jon Hicks z pisma „PC Format” napisał, że o ile część efektów była znakomita, jego zdaniem oprawa graficzna cechowała się brakiem widowiskowości, wynikającym z konsolowych korzeni gry[56]. 1UP.com oraz „Official U.S. PlayStation Magazine” wskazywały również błędy techniczne takie jak obniżająca się w pewnych momentach liczba klatek na sekundę[57][58].

Dan Toose z pisma „Sydney Morning Herald” chwalił miejsce akcji Beyond Good & Evil jako „mroczne, barokowe oraz przyziemne, dalekie od przeraźliwie wymuskanej akcji gier z serii Final Fantasy”. Całą grę opisał jako „bardzo europejskie ujęcie gatunku gier fabularnych” oraz „jako jedną z najlepszych gier przygodowych ostatnich lat”[59]. Star Dingo z magazynu „GamePro” stwierdził natomiast, że gra jest tematycznie zbyt wszechstronna i nie ujumuje istoty jej tytułu[60]. Wśród innych zarzutów stawiano również problemy ze sterowaniem postaci oraz zbyt płytką mechanikę. Mason uznała sterowanie za użyteczne, lecz zbyt uproszczone, wyrażając rozczarowanie niewielkimi możliwościami bohaterki[61]. Kevin Rice z magazynu „PC Gamer” uznał większość rozgrywki za nietuzinkową, lecz stwierdził, że sekwencje wyścigów nie sprawiały mu przyjemności, a walka była najsłabszym elementem gry[62]. Magazyn „Edge” ocenił mechanikę gry za wybrakowaną, co było zdaniem jego redakcji konsekwencją okrojenia całości przez Ancela[11].

Beyond Good & Evil okazała się komercyjną porażką[63]. Gra wydana w okresie świątecznym 2003 roku cieszyła się niewielkim zainteresowaniem, a sprzedawcy szybko obniżyli jej cenę o około 80%. Redakcja „Official U.S. PlayStation Magazine” przypisała słabą sprzedaż gry przesyconemu rynkowi, uznając Beyond Good & Evil za rozczarowanie pod względem komercyjnym[64]. Z perspektywy czasu Ancel zauważył, że w owym czasie konsumenci byli przywiązani przede wszystkim do ustabilizowanych marek oraz gier widowiskowych pod względem technologicznym. Reżyser gry stwierdził, że rynek gier komputerowych nie był przyjazny dla Beyond Good & Evil, a dopiero z czasem została ona doceniona[20]. Ponadto, jak pisała dalej redakcja „Official U.S. PlayStation Magazine”, do porażki gry przyczyniła się nieporadność marketingowa Ubisoftu[64]. Częściowo słaba sprzedaż dzieła Ancela i spółki wynikała z tego, że Ubisoft nie wiedział, jak ją wypromować[65][66][67]. W tym samym czasie bowiem Ubisoft bardziej niż na promocji Beyond Good & Evil skupiał się na wydaniu gry Prince of Persia: The Sands of Time[64]. Jakkolwiek dyrektorka europejskiego oddziału Ubisoftu, Alaine Corre, zauważyła znaczący wzrost popularności gry w wersji z 2011 roku, nie mógł on zrekompensować pierwotnej słabej sprzedaży[20]. Z powodu klęski komercyjnej zawieszone zostały prace nad trylogią, której częścią miała być Beyond Good & Evil[68].

Nagrody i notowania

Nagrody i wyróżnienia
Rok Podmiot przyznający Tytuł wyróżnienia Wynik
2004 IMAGINA Festival (Francja) Najlepszy scenarzysta (Michel Ancel) Wygrana[69]
Najlepsza gra roku (nagroda zespołowa) Wygrana[69]
Game Developers Choice Awards Gra roku Nominacja[70]
Oryginalny bohater roku (Jade) Nominacja[70]
Najlepszy projekt gry Nominacja[70]
Akademia Sztuk i Nauk Interaktywnych Wybitne osiągnięcie w tworzeniu postaci i opowieści Nominacja[71]
Wybitne osiągnięcie w oryginalnej kompozycji muzycznej Nominacja[71]
Wybitne osiągnięcie w udźwiękowieniu Nominacja[71]
IGN Najlepsza gra przygodowa (PS2) Wygrana[72]
Najlepsza opowieść (GameCube) Wygrana[73]
2005 Game Audio Network Guild Dźwięk roku Nominacja[74]
Muzyka roku Nominacja[74]
Najlepsza interaktywna ścieżka dźwiękowa Nominacja[74]
Najlepsze udźwiękowienie Nominacja[74]
Notowania
Rok Podmiot notowania Lista Miejsce
2006 „Nintendo Power” Najlepsza gra na Nintendo 29.[75]
2007 IGN Najlepsza gra na Xboksa 22.[76]
Najlepsza gra na GameCube'a 12.[77]
2008 „Nintendo Power” Najlepsze gry wszech czasów na GameCube'a 11.[78]
2009 „Game Informer” 25 najważniejszych gier na GameCube'a 12.[79]
200 najważniejszych gier wszech czasów 200.[80]
„Official Nintendo Magazine” Najlepsza gra na Nintendo 91.[81]
Destructoid Najlepsza gra dziesięciolecia 6.[82]
2010 IGN 100 najważniejszych gier na PlayStation 2 34.[83]
2011 GamesRadar Najlepsze gry wszech czasów 70.[84]

Sequel

Ancel twierdził, że zamierza wyprodukować sequel gry Beyond Good & Evil[68]. Na otwarciu konferencji Ubidays w 2008 roku Ubisoft zapowiedział, że powstanie kontynuacja gry[85][86]. Beyond Good and Evil 2 jest wciąż w stanie produkcji[85], jakkolwiek prace nad nim zostały wstrzymane, by zespół mógł się skupić na Rayman Origins[20]. Michel Ancel napomknął, iż Jade będzie miała zupełnie inny wygląd[87]. 4 października 2016 roku Ancel zapowiedział, że Beyond Good and Evil 2 znajduje się w fazie preprodukcji, a dwa dni później Ubisoft potwierdził tę informację[88].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Jeff Gerstmann, Beyond Good & Evil Review (PC) [online], GameSpot, 25 listopada 2003 [dostęp 2009-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2004-03-14].
  2. ↑ Beyond Good & Evil Instruction Manual (PC version), Ubisoft, 2003, s. 7–8 [dostęp 2015-07-02].
  3. ↑ a b c d e David Adams, Beyond Good & Evil — PC review at IGN [online], IGN, 11 listopada 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2004-04-11].
  4. ↑ Beyond Good & Evil Instruction Manual (PC version), Ubisoft, 2003, s. 12 [dostęp 2015-07-02].
  5. ↑ Beyond Good & Evil Manual (Gamecube), Ubisoft, s. 16.
  6. ↑ Beyond Good & Evil Manual (Gamecube), Ubisoft, s. 19.
  7. ↑ E3 2003: Beyond Good and Evil [online], IGN, 14 maja 2003 [dostęp 2013-07-19].
  8. ↑ Edge Staff, Time Extend: Beyond Good & Evil, Edge Online, 2009, s. 2 [dostęp 2013-09-02] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-18].
  9. ↑ Beyond Good & Evil Instruction Manual (PC version), Ubisoft, 2003, s. 13 [dostęp 2015-07-02].
  10. ↑ a b Ricardo Torres, Beyond Good and Evil Updated Preview [online], GameSpot, 6 listopada 2003 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-05].
  11. ↑ a b c Edge Staff, Time Extend: Beyond Good & Evil, Edge Online, 5 października 2009, s. 1 [dostęp 2010-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-09].
  12. ↑ Arts, Review: Beyond Good and Evil HD a second chance for a hidden gem, „National Post”, 9 marca 2011 [dostęp 2019-05-18] (ang.).
  13. ↑ Solution complète : La fabrique - Beyond Good & Evil, soluce, solution complète, astuces [online], Jeuxvideo.com [dostęp 2019-05-18] (fr.).
  14. ↑ Solution complète : Le refuge du phare sud - Beyond Good & Evil, soluce, solution complète, astuces [online], Jeuxvideo.com [dostęp 2019-05-18] (fr.).
  15. ↑ Solution complète : Le groupe IRIS - Beyond Good & Evil, soluce, solution complète, astuces [online], Jeuxvideo.com [dostęp 2019-05-18] (fr.).
  16. ↑ Solution complète : Le point avec IRIS - Beyond Good & Evil, soluce, solution complète, astuces [online], Jeuxvideo.com [dostęp 2019-05-18] (fr.).
  17. ↑ Solution complète : Vers l'infini et au-delà ! - Beyond Good & Evil, soluce, solution complète, astuces [online], Jeuxvideo.com [dostęp 2019-05-18] (fr.).
  18. ↑ a b c IGN Staff, E3 2002: Project BG&E Interview [online], IGN, 24 maja 2002 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-08].
  19. ↑ Shane Satterfield, E3 2002: Project BG&E hands-on [online], GameSpot, 23 maja 2002 [zarchiwizowane z adresu 2004-04-07].
  20. ↑ a b c d e f Matt Bertz, Ubi Uncensored: The History Of Ubisoft By The People Who Wrote It, Game Informer, 6 grudnia 2011, s. 5 [dostęp 2012-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-05].
  21. ↑ a b Benjamin Turner, Michel Ancel: Beyond Rayman, GameSpy, 17 września 2003 [dostęp 2010-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2004-09-08].
  22. ↑ a b Beyond Good & Evil Hands On, „Official U.S. PlayStation Magazine”, 71, Future Publishing, sierpień 2003, s. 65.
  23. ↑ Robert Purchese, BG&E2 inspired by September 11, Eurogamer, 3 kwietnia 2009 [dostęp 2010-04-06] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-30].
  24. ↑ Ichbiah i Mirc 2010 ↓, s. 94-95.
  25. ↑ Zoe Flower, Getting the Girl, 1UP.com, 9 stycznia 2005, s. 2 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-20].
  26. ↑ Stephen Totilo, GameFile: Peter Jackson's Mission; Big-Screen 'Gears Of War' And More, MTV.com, 3 października 2006 [dostęp 2015-06-05].
  27. ↑ Ichbiah i Mirc 2010 ↓, s. 98-99.
  28. ↑ a b Christophe Héral Interview, Beyond Good & Evil Myth [dostęp 2009-11-06] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-01].
  29. ↑ Mikel Reparaz: Game music of the day: Beyond Good & Evil. GamesRadar, 18.12.2010.
  30. ↑ Beyond Good & Evil soundtrack, Snarfed.org, 1 stycznia 2003 [dostęp 2009-07-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-19].
  31. ↑ Video Games Live, Video Games Live [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-24].
  32. ↑ Giancarlo Varanini, Beyond Good and Evil HD Hands-On [online], GameSpot, 30 września 2010 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-22].
  33. ↑ Michael McWhertor, Xbox Live Arcade’s House Party Priced & Dated [online], Kotaku, 8 lutego 2011 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-01].
  34. ↑ Eddie Makuch, Beyond Good & Evil HD hits PSN June 8 [online], GameSpot, 2 czerwca 2011 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-23].
  35. ↑ Beyond Good & Evil HD Coming Next Year [online], IGN, 30 września 2010 [dostęp 2015-06-05] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-21].
  36. ↑ Heffret Matulef, Beyond Good & Evil HD, Outland and From Dust bundled for retail [online], Eurogamer, 20 czerwca 2012 [dostęp 2013-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-11].
  37. ↑ Jeff Gerstmann, Beyond Good & Evil Review (PS2) [online], GameSpot, 13 listopada 2003 [dostęp 2009-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2004-02-18].
  38. ↑ Jeff Gerstmann, Beyond Good & Evil Review (Xbox) [online], GameSpot, 13 listopada 2003 [dostęp 2009-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2004-02-04].
  39. ↑ Jeff Gerstmann, Beyond Good & Evil Review (GC) [online], GameSpot, 3 grudnia 2003 [dostęp 2009-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2004-01-14].
  40. ↑ Benjamin Turner, Beyond Good & Evil (PS2) [online], GameSpy, 19 grudnia 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2004-06-04].
  41. ↑ Allen Rausch, Beyond Good & Evil (PC) [online], GameSpy, 13 grudnia 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2004-06-04].
  42. ↑ Benjamin Turner, Beyond Good & Evil (Xbox) [online], GameSpy, 19 grudnia 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2004-06-30].
  43. ↑ Benjamin Turner, Beyond Good & Evil (GC) [online], GameSpy, 19 grudnia 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2004-06-03].
  44. ↑ David Adams, Beyond Good & Evil — PlayStation 2 review at IGN [online], IGN, 11 listopada 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2004-04-16].
  45. ↑ David Adams, Beyond Good & Evil — Xbox review at IGN [online], IGN, 11 listopada 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2004-06-03].
  46. ↑ David Adams, Beyond Good & Evil — GameCube review at IGN [online], IGN, 11 listopada 2003, s. 1 [dostęp 2010-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2004-04-03].
  47. ↑ Patrick Kolan, Beyond Good & Evil HD Review [online], IGN, 2 marca 2011, s. 1 [dostęp 2011-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-26].
  48. ↑ Beyond Good & Evil for Xbox Reviews [online], Metacritic [dostęp 2013-01-31].
  49. ↑ Beyond Good & Evil for GameCube Reviews [online], Metacritic [dostęp 2013-01-31].
  50. ↑ Beyond Good & Evil for PlayStation 2 Reviews [online], Metacritic [dostęp 2013-01-31].
  51. ↑ Beyond Good & Evil HD for Xbox 360 Reviews [online], Metacritic [dostęp 2013-01-31].
  52. ↑ Beyond Good & Evil HD for PlayStation 3 Reviews [online], Metacritic [dostęp 2013-01-31].
  53. ↑ Beyond Good & Evil for PC Reviews [online], Metacritic [dostęp 2013-01-31].
  54. ↑ E3 2003, „PlayStation Magazine”, 74, Future Publishing, sierpień 2003, s. 48.
  55. ↑ Beyond the Norm, Game Informer [dostęp 2010-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-12].
  56. ↑ Jon Hicks, Beyond Good and Evil [online], PC Format, 2004 [dostęp 2010-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2008-02-06].
  57. ↑ Staff, Beyond Good and Evil (PS2) Reviews; Beyond good gameplay, with some really evil glitches, 1UP.com [dostęp 2010-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-29].
  58. ↑ Gary Steinman, Beyond Good and Evil (PS2) [online], Official U.S. PlayStation Magazine, 4 listopada 2003 [dostęp 2010-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2003-12-31].
  59. ↑ Dan Toose, Die Hard, Sydney Morning Herald, 6 grudnia 2003 [dostęp 2010-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-05].
  60. ↑ Star Dingo, Beyond Good and Evil, GamePro, 12 listopada 2003 [dostęp 2010-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2009-11-02].
  61. ↑ Lisa Mason, Beyond Good and Evil, Game Informer [dostęp 2010-05-03] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-14].
  62. ↑ Kevin Rice, PC Gamer: Beyond Good & Evil [online], PC Gamer [dostęp 2010-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2008-02-03].
  63. ↑ Ichbiah i Mirc 2010 ↓, s. 103.
  64. ↑ a b c Spin: Bad Timing, „Official U.S. PlayStation Magazine”, 78, Ziff Davis, 2004, s. 30–31.
  65. ↑ IGN AU Staff, Beyond Good & Evil 2: What to Expect [online], IGN, 19 lutego 2009, s. 1 [dostęp 2010-05-08] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-20].
  66. ↑ Darren Waters, Game firms urged to take risks [online], BBC, 14 czerwca 2004 [dostęp 2010-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2005-11-15].
  67. ↑ Curt Feldman, Q&A: Ubisoft's Jay Cohen [online], GameSpot, 11 maja 2004 [dostęp 2009-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-20].
  68. ↑ a b Tom Bramwell, It would be 'good to finish' BG&E — Michel Ancel, Eurogamer, 23 sierpnia 2005 [dostęp 2009-12-29] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-19].
  69. ↑ a b Ubisoft Rewarded For Their Creativity At The Imagina Festival. GameZone, 11 lutego 2004. [zarchiwizowane z tego adresu (17 czerwca 2011)]. (ang.).
  70. ↑ a b c David Jenkins: IGDA Announces Nomineses; More Award Winners. 25 lutego 2004. [zarchiwizowane z tego adresu (14 listopada 2013)]. (ang.).
  71. ↑ a b c AIAS Annual Awards > 7th Annual Awards. Academy of Interactive Arts & Sciences. [zarchiwizowane z tego adresu (2 maja 2015)]. (ang.).
  72. ↑ IGN Staff: IGN.com presents The Best of 2003 - Best Adventure Game (PS2). [zarchiwizowane z tego adresu (6 kwietnia 2008)]. (ang.).
  73. ↑ IGN Staff: IGN.com presents The Best of 2003 - Best Story (GC). [zarchiwizowane z tego adresu (20 lutego, 2008)]. (ang.).
  74. ↑ a b c d Game Audio Network Guild Announces 2nd Annual G.A.N.G Awards/Nominees. Music4Games. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-17)]. (ang.).
  75. ↑ Nintendo Power Staff. NP Top 200. „Nintendo Power”, s. 60, 2006-02. Future Publishing. (ang.). 
  76. ↑ The Top 25 Xbox Games of All Time. IGN, 16 marca 2007. [zarchiwizowane z tego adresu (15 marca 2007)]. (ang.).
  77. ↑ IGN GameCube Team: The Top 25 GameCube Games of All Time. IGN, 16 marca 2007. [zarchiwizowane z tego adresu (25 marca 2007)]. (ang.).
  78. ↑ Nintendo Power Staff. Best of the Best. „Nintendo Power”, s. 76, August 2008. (ang.). 
  79. ↑ Classic GI: Top 25 GameCube Games. „Game Informer”, s. 85, 2009-02. GameStop. (ang.). 
  80. ↑ Game Informer Staff. The Top 200 Games of all Time. „Game Informer”, s. 79, 2009. (ang.). 
  81. ↑ 100 Best Nintendo Games: Part One. Official Nintendo Magazine, 17 lutego 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (23 lutego 2009)]. (ang.).
  82. ↑ Chad Concelmo: The Top 50 Videogames of the Decade (#10-1). Destructoid, 4 grudnia 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (28 listopada 2014)]. (ang.).
  83. ↑ Top 100 PlayStation 2 Games. IGN. (ang.).
  84. ↑ GamesRadar US & UK: The 100 best games of all time. GamesRadar, 31 marca 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (9 sierpnia 2011)]. (ang.).
  85. ↑ a b Connect: Going Beyond Good & Evil, „Game Informer”, 184, GameStop, sierpień 2008, s. 20.
  86. ↑ James Ransom-Wiley, Beyond Good & Evil 2 revealed at Ubidays 2008, Joystiq, 28 maja 2008 [dostęp 2007-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-29].
  87. ↑ Daniel Hindes, Beyond Good and Evil 2 director teases new look for Jade [online], GameSpot, 14 kwietnia 2014 [dostęp 2015-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-15].
  88. ↑ Jeffrey Matulef, Beyond Good & Evil 2 is almost definitely in development [online], Eurogamer, 6 października 2016 [dostęp 2016-10-13].

Bibliografia

  • Daniel Ichbiah, Sébastien Mirc, Michel Ancel: Biographie d'un créateur de jeux vidéo français, Cergy: Pix 'n Love, 2010.

Linki zewnętrzne

Ubisoft Montpellier
Rayman
Kórliki
Beyond Good & Evil
Pozostałe
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Beyond_Good_%26_Evil