Barcino
wieś | |
Fragment miejscowości | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2021) |
644 |
Strefa numeracyjna |
59 |
Kod pocztowy |
77-230[2] |
Tablice rejestracyjne |
GSL |
SIMC |
0744887 |
Położenie na mapie gminy Kępice | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego | |
54°16′38″N 16°57′44″E/54,277222 16,962222[1] |
Barcino (kaszb. Barcëno, niem. Bartin) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kępice przy skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 208 i 209 i na trasie zawieszonej linii kolejowej Bytów-Korzybie (przystanek kolejowy Barcino). Barcino jest położone nad Bystrzenicą (dopływem Wieprzy), u podnóża góry Grójec (92 m n.p.m.)[3]. Obecnie w Barcinie znajduje się: szkoła podstawowa, przedszkole, apteka, sklepy spożywcze, remiza strażacka, kościół parafialny pod wezwaniem świętej Anny, pałac wybudowany w XVIII wieku (odnowiony), stadion miejscowej drużyny Barton Barcino, boisko wielofunkcyjne, biblioteka, place zabaw, siłownia napowietrzna, hala sportowa, cmentarz komunalny.
Historia do 1945 r.
W 1478 r. książę pomorski Bogusław X oddał w lenno dobra rycerskie Barcino wraz z przyległościami Hennesowi Massowowi, jego bratu Mickesowi i ich kuzynom Ewaldowi, Thomasowi i Clausowi[4]. Barcino pozostało do 1822 r. z ośmioletnią przerwą, kiedy to w 1793 r. sprzedano majątek majorowi von Hoymowi za sumę 69500 niemieckich talarów, a odkupiono za 60000 niemieckich talarów[5], w posiadaniu rodziny Massowów i było siedzibą tzw. barcińskiej gałęzi tej rodziny. W połowie XVIII w. wybudowano w Barcinie potężny klasycystyczny pałac, który przez lata uchodził za najznamienitszy junkierski dwór powiatu miasteckiego[5].
W XIX w. w Barcinie znajdowała się siedziba landrata powiatu miasteckiego[6][7].
W 1874 r. wieś kościelna posiadała folwark Kotłowo (niem. Kotelow lub Cotlow), owczarnię, młyn wodny, kaznodzieję, zakrystiana, dziesięciu chłopów, dwóch chałupników, kuźnię i w sumie 36 gospodarstw domowych. W 1893 r. dobra rycerskie przechodzą w ręce członków rodziny Puttkamerów. Potem uzyskał je Karl-Wilhelm Becker. Z powodu stosunkowo dużej odległości od najbliższych miast Barcino otrzymało własny szpital.
W 1939 r. w Barcinie doliczono się 1030 mieszkańców, którzy żyli w 245 gospodarstwach domowych.
Przed końcem II wojny światowej Barcino było siedzibą dystryktu barcińskiego w powiecie miasteckim, rejencji koszalińskiej, prowincji Pomorze. Powierzchnia gminy wynosiła 2013 ha. Gmina obejmowała 4 miejscowości[8]:
- Barcino (Bartin)
- Jabłonna (Augusthal)
- Kotłowo (Kotlow)
- Radzikowo (Marienthal)
Przed 1945 r. w Barcinie znajdował się dworzec kolejowy, szpital, apteka, szkoła, filia przedsiębiorstwa energetycznego z Biesowic (Beßwitzer Elektrizitätsgesellschaft), a także liczne warsztaty i sklepy. Majątek znajdował się w posiadaniu rodziny Becker.
W końcu II wojny światowej wieś została 8 marca 1945 zajęta przez Armię Czerwoną. W wyniku działań wojennych wiele budynków zostało zniszczonych. Po odejściu oddziałów wojskowych domy i gospodarstwa przejęli Polacy, a niemieccy mieszkańcy wsi zostali wysiedleni.
W latach 1945–54 siedziba gminy Barcino. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Barcino. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Edukacja
- Szkoła Podstawowa im.Kawalerów Orderu Uśmiechu w Barcinie .
- Przedszkole, które działa od 2013 roku jest założone przy Szkole Podstawowej im.Kawalerów Orderu Uśmiechu w Barcinie.
Sport
- W Barcinie dział klub piłkarski
WKS Barton Barcino występujący w Słupskiej A-klasie. Do największych sukcesów klubu zalicza się zdobycie mistrzostwa Słupskiej A-klasy w sezonie 2018/2019,co pozwoliło awansować do ligi okręgowej.
Zabytki
- Zespół pałacowy z XVIII wieku[9].
- barokowy pałac, murowany, sprzed 1740, przebudowany na przełomie XIX i XX w.
- park krajobrazowy z XVIII/XIX w.
- późnogotycki kościół z połowy XVI w., powiększony od południa o szeroką kruchtę, a od północy o niską wieżą z 1739 nakrytą łamanym hełmem dzwonowym[10], Z dawnego wyposażenia kościoła zachowała się średniowieczna chrzcielnica kamienna, ołtarz główny z II połowy XVIII wieku, ołtarz boczny w kaplicy z XIX wieku oraz dwa lichtarze z 1853 roku.
- Barcino
- Stary cmentarz. cmentarze_slupsk.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Wspólnoty wyznaniowe
- Kościół greckokatolicki:
- parafia św. Anny, nabożeństwa prowadzone są w kościele rzymskokatolickim św. Anny[11]
- Kościół rzymskokatolicki:
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2711
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 13 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 102-103, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
- ↑ Ludwig Wilhelm Brüggemann: Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogtums Vor- und Hinterpommern. Teil II, Band 2, Stettin 1784, S. 783-784, Nr. 3.
- ↑ a b Jarosław Ellwart Peter Oliver Loew: Śladami Bismarcka po Pomorzu. Wydanie III rozszerzone, Gdynia 2008, ISBN 978-83-7591-003-2
- ↑ : Leopold von Zedlitz-NeukirchDer Preußische Staat in allen seinen Beziehungen. Band 2, Berlin 1836, S. 316.
- ↑ Handbuch über den Königlich Preußischen Hof und Staat für das Jahr 1841. Berlin 1841, S. 312.
- ↑ Die Gemeinde Bartin im ehemaligen Kreis Rummelsburg. gemeinde.bartin.kreis-rummelsburg.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (Gunthard Stübs und Pommersche Forschungsgemeinschaft, 2011)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych 2011 woj. pomorskie. kobidz.pl.
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 264, ISBN 978-83-7495-133-3 .
- ↑ Dekanat słupski [online], cerkiew.net.pl [dostęp 2023-06-12] .
- ↑ Parafia pw. św. Anny, Barcino [online], diecezjakoszalin.pl [dostęp 2023-06-12] .