Barciel pszczołowiec
| Trichodes apiarius | |||||
| Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
barciel pszczołowiec | ||||
| |||||
Barciel pszczołowiec (Trichodes apiarius) – gatunek chrząszcza z rodziny przekraskowatych. Występuje w zachodniej części Palearktyki.
Morfologia
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 8[1] do 16 mm[2], porośniętym kasztanowym owłosieniem. Ubarwienie głowy, przedplecza, ud i goleni jest ciemne z metalicznym połyskiem barwy zielonej lub błękitnej. Pokrywy są natomiast jaskrawo czerwone, zwykle z parą plamek przynasadowych, dwiema poprzecznymi przepaskami i plamą wierzchołkową ubarwionymi fioletowo lub ciemnoniebiesko, jednak układ przepasek wykazuje pewną zmienność[1]. Ciemne zakończenie pokryw różni go od barciela kosmatka, a zwykle niezaczerniony ich szew od Trichodes favarius[3]. Przede wszystkim jednak odróżnia go od tych dwóch gatunków punktowanie wierzchu ciała. Punkty na przedpleczu barciela pszczołowca są mniejsze, płytsze i oddalone na odległości większe od ich średnic, a punktowanie pokryw płytkie. Czułki zwieńczone są spłaszczonymi, ciemnymi, trójczłonowymi buławkami. Odnóża przedniej i środkowej pary mają żółte stopy, tylnej pary zaś brunatne. Spód odwłoka cechuje się czerwonymi plamkami na bokach sternitów[1].
Biologia i ekologia
Aktywny w ciągu dnia barciel zazwyczaj przebywa na kwiatostanach roślin z rodziny baldaszkowatych, gdzie żwawo się uwija, polując na drobne owady, ale także żywi się pyłkiem. W razie zagrożenia potrafi błyskawicznie odlecieć.
Zapłodnione samice składają jaja do gniazd samotnie żyjących dzikich pszczół, niekiedy jednak również do uli pszczoły miodnej. Larwy wiodą w pszczelich gniazdach drapieżny tryb życia. W ciągu trwającego przynajmniej rok rozwoju zjadają od 4 do 10 larw i poczwarek, a prawdopodobnie także i dorosłych pszczół[4].
Rozprzestrzenienie
Gatunek zachodniopalearktyczny. W Europie rozprzestrzeniony jest od południowych wybrzeży Morza Północnego i Bałtyckiego po wybrzeża Morza Śródziemnego[5]. Ponadto znany jest z Afryki Północnej[1], Turcji, Kaukazu i Kazachstanu[5].
W Polsce spotykany głównie w południowej części kraju. Przebywa na roślinach z rodziny baldaszkowatych. Częsty w zaniedbanych pasiekach.
Znaczenie gospodarcze
Dawniej przy masowych pojawach notowany był jako istotny szkodnik w pszczelarstwie[5]. Współcześnie jest to gatunek ustępujący i traktowanie go jako szkodnika nie ma sensu[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Sławomir Mazur: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 53. Przekraski - Cleridae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1975, s. 15.
- ↑ a b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 158.
- ↑ Trichodes apiarius – Barciel pszczołowiec. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2020-07-04].
- ↑ Helga Hofmann: Owady. Warszawa: KDC, 2001, s. 190.
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Dermestoidea, Bostrichoidea, Cleroidea i Lymexyloidea. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (11), 1986.
Bibliografia
- praca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 1. A-F. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 210.