Bąków (powiat kluczborski)
wieś | |
Pałac w Bąkowie | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności |
903[2] |
Strefa numeracyjna |
77 |
Kod pocztowy |
46-233[3] |
Tablice rejestracyjne |
OKL |
SIMC |
0496231 |
Położenie na mapie gminy Kluczbork | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa opolskiego | |
Położenie na mapie powiatu kluczborskiego | |
50°57′44″N 18°18′41″E/50,962222 18,311389[1] |
Bąków (niem. Bankau[4]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Kluczbork. Wieś leży nad rzeką Stobrawą.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa opolskiego.
Rys historyczny i stan obecny
Pierwsza zachowana informacja źródłowa o Bąkowie pochodzi już z 1258 r. W średniowieczu właścicielami wioski była znana rodzina von Frankenberg. W pierwszej połowie XVI w. dobra należały do rodziny von Stertz. W czasach późniejszych właścicielami majątku były między innymi rodziny von Seydlitz i von Salisch. W 1792 r. inkolta śląski uzyskał hrabia Ernest Filip Elżbieta von Bethusy-Huc z Saksonii, małżonek Anny Eleonory Amalii (1763-1836), córki Fryderyka Wilhelma von Posadowski, która wniosła mu w posagu Bąków. Następnie hrabia Ernest zakupił od Franciszka von Gaschin kolejne majątki w powiecie oleskim i kluczborskim (miasto Olesno, wioski: Wojciechów, Maciejów, Paruszowice i Dobiercice). W 1799 r. uczynił z Bąkowa główną rezydencję swej rodziny. W rękach jego potomków majątek pozostał do 1943 r. Jeden z przedstawicieli rodu, Eugeniusz hrabia von Bethusy-Huc (1842-1926) w 1869 r. w Oleśnie ożenił się z Valeską von Reiswitz z Wędryni, znaną pisarką śląską. Jego krewniak hrabia Edward Jerzy, został w 1880 r. landratem powiatu kluczborskiego i przyczynił się do powstania linii kolejowej z Kluczborka do Tarnowskich Gór. W 1902 r. Henryk von Bethusy-Huc z Bąkowa poślubił Astrid von Moltke, córkę adiutanta cesarza Helmuta Jana Ludwika ze znanego rodu niemieckich wojskowych[5].
Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[6]. 17 października 1984 roku doszło tu do katastrofy kolejowej, w wyniku której zginęły 4 osoby, a 60 zostało rannych.
We wsi znajduje się jedna szkoła, przedszkole, OSP Bąków, stacja kolejowa, dom kultury.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:
- kościół par. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, drewniany, wybudowany na przełomie XIV/XV wieku, XVIII w. Ołtarz tego kościoła jest najstarszy na całym Śląsku. Jest jedynym prereformacyjnym kościołem na terenie gminy Kluczbork, na której znajduje się obecnie 16 drewnianych kościołów.
- plebania, z 1845 r.
- mogiła braci Augusta i Emila Bassy, na cmentarzu katolickim
- zespół pałacowy, z poł. XIX w.:
- Pałac w Bąkowie, neoklasycystyczny wzniesiony około 1855 r. nawiązujący do architektury tzw. willi włoskiej i projektów Carla F. Schinkla. Przebudowany w czasach późniejszych z zatarciem części cech stylowych. Wzniesiony z cegły, potynkowany. Składa się z korpusu i dwóch węższych skrzydeł. Skrzydła i korpus zbudowane na planie prostokątów, dwukondygnacjowe, nad częścią centralną dach naczółkowy z powiekami, nad skrzydłami bocznymi dachy siodłowe z nowszymi lukarnami. Fasada (elewacja północna) dwudziestotrzyosiowa, korpus dziewięcioosiowy, z centralnym pozornym ryzalitem, zwieńczonym trójkątnym frontonem i poprzedzonym portykiem filarowym podtrzymującym taras. We frontonie herb Ernesta Filipa von Bethusy-Huc[8]. W elewacji ogrodowej, w części środkowej, trójboczny ryzalit i taras. Na osiach skrzydeł bocznych wejścia, ponad nimi spłaszczone trójkątne przyczółki. Elewacje korpusu ozdobione boniowaniem, oknami w prostokątnych obramieniach oraz wydatnymi gzymsami. Reszta budynku ze znacznie uproszczonymi elewacjami[5]. Po drugiej wojnie światowej majątek upaństwowiono, a pałac przekształcono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Zabytek obecnie w dalszym ciągu pełni tę funkcję, dlatego można go zwiedzać tylko z zewnątrz. Dawną rezydencję otacza zaniedbany park krajobrazowy, w pobliżu zachowane zabudowania folwarczne.
- park.
- Kościół Wniebowzięcia NMP
- Herb rodziny Bethusy Huc na pałacu
Sport
W 1947 we wsi został założony klub piłkarski LZS Bąków[9].
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 3492
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 16 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Kreuzburg [online], www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14] .
- ↑ a b Neoklasycystyczny pałac w Bąkowie. [dostęp 2016-03-03].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 41 .
- ↑ Bąków
- ↑ LZS Bąków na portalu opolskaliga.pl. [dostęp 2016-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 marca 2016)].
Linki zewnętrzne
- Strona wsi Bąków
- Oficjalna strona klubu piłkarskiego - LZS Bąków. lzsbakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].
- Bęk, niem. ''Bankau'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 167 .