Bączek amurski
| Ixobrychus eurhythmus[1] | |||
| (Swinhoe, 1873) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
bączek amurski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym poza sezonem lęgowym | |||
Bączek amurski[3] (Ixobrychus eurhythmus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny czaplowatych (Ardeidae). Częściowo wędrowny; gniazduje we wschodniej części Azji, zaś zimuje w Azji Południowo-Wschodniej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał Robert Swinhoe w 1873 na podstawie holotypu z Chin. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Ardetta eurhythma[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza gatunek w rodzaju Ixobrychus. Uznaje go za takson monotypowy[5], podobnie jak autorzy Handbook of the Birds of the World[6].
Morfologia
Długość ciała wynosi 33–42 cm, masa ciała 89–123 g, rozpiętość skrzydeł 48–59 cm[6]. Bączki amurskie mają grzbiet o głębokim, kasztanowym kolorze, czarniawe ciemię i ogon. W górnej części skrzydła obecna jest płowa wstawka, lotki są ołowianoszare. Samice i młode mają upierzenie brązowe, na grzbiecie upstrzone białymi, brązowymi i czarnymi plamami, oraz szerokie brązowe i białe pasy na spodzie ciała[7].
Zasięg występowania
Obszary lęgowe obejmują wschodnią Syberię, wschodnie Chiny, Półwysep Koreański oraz Japonię (współcześnie rzadko). Zimowiska znajdują się na obszarze od Półwyspu Malajskiego po Wielkie Wyspy Sundajskie, Sulawesi i Filipiny[6]. BirdLife International szacuje zasięg występowania na 8,61 mln km²[8].
Ekologia i zachowanie
Środowiskiem życia bączków amurskich są mokradła z trzcinowiskami, podmokłe trawiaste łąki, bagna na otwartych płaskich obszarach lub nisko położone doliny rzeczne[6]. Ptaki te są skryte i trudne do dostrzeżenia[9]. O ich pożywieniu niewiele wiadomo. Zjadają małe ryby, płazy bezogonowe, równonogi, różnorodne owady i ich larwy (larwy ważek) oraz kijanki. Wędrówka na zimowiska rozpoczyna się w sierpniu[6].
Lęgi
W Chinach i na dalekim wschodzie Rosji zniesienia stwierdzano od maja do lipca. W Japonii okres lęgowy trwa od maja do sierpnia. Gniazdują samotnie[6]; w badaniu prowadzonym w południowym Kraju Nadmorskim gniazda oddalone były od siebie o 104–405 m[10]. Gniazda zbudowane z łodyg roślin umieszczone są na ziemi[9], w trawie w pobliżu wody[6]. Jego budowa trwa 2–4 dni, uczestniczą w niej obydwa ptaki z pary. Jest systematycznie naprawiane w trakcie lęgów[10]. Zniesienie liczy 4–6 jaj[9]; wymiary 33 jaj: 31,5–37,2 na 25,0–29,1 mm. Inkubacja trwa 16–19 dni[10]. Młode wykluwają się przez co najmniej dwa dni. Obydwa ptaki z pary opiekują się potomstwem[9].
Status i zagrożenia
IUCN uznaje bączka amurskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od roku 2000. Wcześniej w 1994 i 1988 gatunek był sklasyfikowany jako bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). W 2006 organizacja Wetlands International szacowała, że liczebność populacji mieści się w przedziale 1000–25 000 osobników. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy ze względu na postępujące niszczenie siedlisk[2][8]. Chińska Czerwona Lista w 2015 uznawała bączka amurskiego za gatunek najmniejszej troski[11]. W Korei w 2014 miał status narażonego (VU, Vulnerable)[12].
Przypisy
- ↑ Ixobrychus eurhythmus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Ixobrychus eurhythmus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-24].
- ↑ Robert Swinhoe. On a New Species of Little Bittern from China. „Ibis”. ser. 3, wol. 3, s. 74, 1873.
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, hamerkop, shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Martínez-Vilalta, A., Motis, A., Kirwan, G.M. & Bonan, A.: Schrenck's Bittern (Ixobrychus eurhythmus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-03-03].
- ↑ Neil McKilligan: Herons, Egrets and Bitterns: Their Biology and Conservation in Australia. CSIRO PUBLISHING, 2005, s. 124–125. ISBN 978-0-643-09133-7.
- ↑ a b Schrenck's Bittern Ixobrychus eurhythmus. BirdLife International. [dostęp 2019-03-03].
- ↑ a b c d Algirdas Knystautas: Birds of Russia. HarperCollins, 1993, s. 83–84.
- ↑ a b c Т.В. Гамова, С.Г. Сурмач, О.А. Бурковский. Новые сведения о гнездовой биологии амурского волчка Ixobrychus eurhythmus в Приморском крае (Nowe informacje o gniazdowaniu bączka amurskiego w Kraju Nadmorskim). „Вестник ДВО РАН”, 2011. (ros.).
- ↑ Red List of China’s Vertebrates. „Biodiversity Science”. 14 (5), s. 511, 2016.
- ↑ Korean Red List of Threatened Species. Wyd. 2. National Institute of Biological Resources, 2014, s. 60. ISBN 978-89-6811-103-7.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).