Atanazy (Martos)
| Antoni Martos | |
| Arcybiskup Buenos Aires i Ameryki Południowej | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 września 1904 |
| Data i miejsce śmierci |
3 listopada 1983 |
| Miejsce pochówku | |
| Arcybiskup Buenos Aires i Ameryki Południowej | |
| Okres sprawowania |
1956–1969 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
1927 |
| Prezbiterat |
1930 |
| Chirotonia biskupia |
8 marca 1942 |
| Data konsekracji |
8 marca 1942 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||
| Konsekrator | |||||
| |||||
| |||||
Atanazy, imię świeckie Anton Wikientjewicz Martos (ur. 26 sierpnia?/8 września 1904 w Zawicie[1], zm. 3 listopada 1983 w Buenos Aires) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji.
Życiorys
Urodził się w rodzinie chłopskiej. Mając 23 lata złożył wieczyste śluby zakonne w ławrze Poczajowskiej. W 1930 ukończył wyższe studia teologiczne w Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego. Rok wcześniej w soborze w Warszawie przyjął święcenia kapłańskie[1]. W tym samym roku został skierowany do Kodnia w celu opieki nad miejscową społecznością prawosławną pozbawioną, wskutek akcji rewindykacji cerkwi, własnej świątyni. Opiekował się także grupą uchodźców rosyjskich w okolicach Warszawy, odprawiał nabożeństwa w kaplicy w Wołominie[1]. Następnie prowadził pracę duszpasterską w Klukowiczach i na Podkarpaciu[1].
W 1931 na polecenie metropolity warszawskiego i całej Polski Dionizego udał się do wsi Turkowice, gdzie miał działać na rzecz reaktywacji żeńskiego monasteru, działającego przed 1915. Mnich Atanazy przyczynił się do nielegalnego sprowadzenia do Turkowic kilku mniszek z innych żeńskich klasztorów PAKP[2]. W 1932 przeniesiony z Turkowic do Kielc, a następnie do pracy w prawosławnym seminarium duchownym w Warszawie jako nauczyciel obrzędów cerkiewnych i języka cerkiewnosłowiańskiego[1]. W 1936 został przełożonym monasteru św. Onufrego w Jabłecznej, podniesiony trzy lata później do godności archimandryty. W 1936 ukończył również studia uniwersyteckie na kierunku pedagogika[1].
W czasie II wojny światowej zaangażował się w tworzenie, wbrew stanowisku metropolity warszawskiego i całej Polski, autokefalicznego Białoruskiego Kościoła Prawosławnego, brał udział we Wszechbiałoruskim Soborze Cerkiewnym. Mimo tego w lutym 1942 metropolita Dionizy (Waledyński) zgłosił jego kandydaturę, obok archimandrytów Teofana (Protasiewicza) i Filoteusza (Narko), do chirotonii biskupiej. Inicjatywa ta została zablokowana przez Sobór Biskupów, zdominowany przez duchownych ukraińskich[3]. 8 marca 1942 został w ramach Kościoła białoruskiego wyświęcony na biskupa witebskiego, zaś w 1944 przeniesiony na katedrę nowogródzką. W 1945 ewakuowany z ziem białoruskich do Niemiec przez Warszawę, razem z grupą innych hierarchów pochodzących z Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego przeszedł w jurysdykcję Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego poza granicami Rosji w lutym 1946. Początkowo pełnił w tym Kościele zadania dziekana wikariatu północnoniemieckiego eparchii berlińskiej i niemieckiej, zaś w 1950 został biskupem pomocniczym eparchii Sydney, Australii i Nowej Zelandii.
W 1957 w związku z planowanym odsunięciem metropolity Makarego (Oksijuka) od godności zwierzchnika Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, władze polskie rozważały jego zaproszenie do Polski jako kandydata na nowego zwierzchnika Kościoła[4].
W marcu 1956 wyznaczony na biskupa Buenos Aires i Ameryki Południowej. Jako ordynariusz tejże eparchii doprowadził do wzniesienia w Buenos Aires soboru Zmartwychwstania Pańskiego[5]. W latach 1969–1970 był ordynariuszem eparchii Sydney, Australii i Nowej Zelandii[6].
Zmarł w 1983 jako arcybiskup Buenos Aires i Ameryki Południowej. Został pochowany na cmentarzu monasteru w Jordanville.
Przypisy
- ↑ a b c d e f Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 254–255. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ G. J. Pelica, Kościół prawosławny w województwie lubelskim 1918–1939, Fundacja Dialog Narodów, Lublin 2007, s.333
- ↑ S. Dudra, Metropolita Dionizy (Waledyński), s. 86, Warszawa 2010
- ↑ S. Dudra, Kościół Prawosławny..., s.67
- ↑ Кафедральный собор Воскресения Христова в Буэнос-Айресе. [dostęp 2010-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-28)].
- ↑ Сиднейская и Австралийско-Новозеландская епархия (РПЦЗ)
Bibliografia
- Архиепископ Афанасий (Мартос Антон Викентьевич) (1904 – 1983) ros.
- Stefan Dudra, Kościół Prawosławny na ziemiach zachodnich i północnych Polski po II wojnie światowej, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2004, s. 117, ISBN 83-89712-37-7, OCLC 69311720.