Arthur Seyss-Inquart

Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1892 Stannern, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	16 października 1946 Norymberga, amerykańska strefa okupacyjna Niemiec
Pełniący obowiązki prezydenta Austrii de iure
Okres	od 13 marca 1938 do 13 marca 1938
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Wilhelm Miklas
Następca	Anschluss Karl Renner (1945)
Kanclerz Austrii
Okres	od 11 marca 1938 do 13 marca 1938
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Kurt Schuschnigg
Następca	Anschluss Karl Renner (1945)
Sekretarz stanu – premier rządu Generalnego Gubernatorstwa
Okres	od październik 1939 do maj 1940
Przynależność polityczna	NSDAP
Następca	Josef Bühler
Komisarz Rzeszy w Holandii
Okres	od 1940 do 1944
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Alexander von Falkenhausen (gubernator wojskowy)
Minister spraw zagranicznych Rzeszy
Okres	od 30 kwietnia 1945 do 2 maja 1945
Przynależność polityczna	NSDAP
Poprzednik	Joachim von Ribbentrop
Następca	Johann Ludwig Graf Schwerin von Krosigk
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Arthur Seyss-Inquart, właśc. Arthur Seyss (ur. 22 lipca 1892 w Stannern, zm. 16 października 1946 w Norymberdze) – austriacki polityk hitlerowski, namiestnik Rzeszy w Austrii, a później komisarz Rzeszy w Holandii w okresie II wojny światowej. W Norymberdze został uznany za winnego zbrodni przeciwko ludzkości i stracony.

Pochodząca z Moraw rodzina Seyssów przeniosła się w 1907 roku do Wiednia, gdzie dodali nazwisko stryja Heinricha Rittera von Inquarta. Seyss-Inquart studiował prawo na uniwersytecie w Wiedniu, jednak po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku wstąpił ochotniczo do armii austriackiej i po otrzymaniu przydziału do Strzelców Tyrolskich walczył na frontach w Rosji, Rumunii i Włoszech. Był wielokrotnie ranny i odznaczany za odwagę. Po rekonwalescencji w 1917 roku ukończył studia, zdając przewidziane egzaminy.

Po wojnie w 1921 roku rozpoczął praktykę prawniczą i szybko zyskał uznanie w tej dziedzinie. W 1933 roku powołano go do rządu kanclerza Dollfussa. Po jego zamordowaniu 25 lipca 1934 roku Seyss-Inquart został radcą stanu w rządzie Kurta von Schuschnigga.

12 lutego 1938 Hitler wysunął pod adresem Austrii serię żądań znoszących właściwie jej suwerenność, wśród nich znajdowało się również żądanie mianowania Seyss-Inquarta ministrem spraw wewnętrznych (umowa z Berchtesgaden(inne języki)). Kanclerz Schuschnigg spełnił jedynie część żądań Hitlera, a jednocześnie ogłosił przeprowadzenie plebiscytu w sprawie przyłączenia Austrii do Niemiec. Spotkało się to z szybką reakcją Hitlera; 11 marca 1938 roku armia niemiecka została postawiona w stan gotowości i otrzymała rozkaz przekroczenia granicy z Austrią, a Schuschnigg razem z rządem podał się do dymisji. Tego samego dnia w nocy prezydent Austrii Wilhelm Miklas mianował Seyss-Inquarta kanclerzem, a już rankiem 12 marca wojska niemieckie wkroczyły do Wiednia. Dzień później Seyss-Inquart, któremu prezydent Wilhelm Miklas przekazał swoje obowiązki – podpisał ustawę o Anschlussie, czyli przyłączeniu Austrii do Niemiec w postaci landu Rzeszy Niemieckiej^[1]. Od 15 marca 1938 do 30 kwietnia 1939 pełnił funkcje namiestnika Rzeszy w tak zwanej Marchii Wschodniej (Ostmark), jak nazwano Austrię, ówczesną część Niemiec.

W maju 1938 roku Seyss-Inquart wstąpił do NSDAP. Otrzymał też stopień Gruppenführera SS, a w maju 1939 został ministrem bez teki rządu Rzeszy.

Po niemieckiej inwazji na Polskę Seyss-Inquart został zarządcą południowych terenów Polski, a od utworzenia Generalnego Gubernatorstwa w październiku 1939 do maja 1940 r. pełnił funkcję sekretarza stanu (szefa) rządu GG i zastępcy generalnego gubernatora Hansa Franka.

Po zajęciu Belgii i Holandii w maju 1940 roku Hitler mianował Seyss-Inquarta Komisarzem Rzeszy (Reichskommissar) okupowanej Holandii i uczynił odpowiedzialnym za kierowanie administracją cywilną i współpracę gospodarczą z Rzeszą. W okresie tym Holandia wpłacała do kasy Rzeszy 50 milionów marek tytułem kosztów okupacji.

Seyss-Inquarta obarcza się odpowiedzialnością za śmierć około 800 osób na terenie okupowanej Holandii w okresie od objęcia rządów do przejęcia jego uprawnień przez dowództwo wojskowe w lipcu 1944 roku. Jest też odpowiedzialny za usuwanie Żydów z administracji rządowej, prasy i ich prześladowania ekonomiczne. Szacuje się, że ze 140 000 Żydów zamieszkujących przed wojną Holandię przeżyło około 13 500.

Na procesie norymberskim Seyss-Inquartowi postawiono zarzuty „spiskowania w celu dokonania zbrodni przeciw pokojowi”, „planowania i podżegania do wojny i agresji”, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości. Uznano go winnym wszystkich zarzutów z wyjątkiem pierwszego i skazano na karę śmierci przez powieszenie. Amerykańskie gazety okrzyknęły go mianem „konia trojańskiego nazistów”. Psycholog więzienny Gustave Gilbert podczas swoich badań na osadzonych ustalił ich iloraz inteligencji (IQ) – Seyss-Inquart miał wynik 141 (drugi najwyższy wśród oskarżonych)^[2]. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Mam nadzieję, że ta egzekucja to ostatnia tragedia podczas drugiej wojny światowej i że nauką płynącą z wojny będzie pokój i zrozumienie, które powinny istnieć wśród ludzi. Wierzę w Niemcy”. Wyrok wykonano 16 października 1946 roku.

• Arthur Seyss-Inquart - odznaczenia. (ang.).