Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Arno Breker

Arno Breker
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1900
Wuppertal

Data i miejsce śmierci

13 lutego 1991
Düsseldorf

Narodowość

niemiecka

Dziedzina sztuki

rzeźba
architektura

Epoka

neoklasycyzm

Arno Breker (ur. 19 lipca 1900 w Wuppertalu, zm. 13 lutego 1991 w Düsseldorfie) – niemiecki artysta, rzeźbiarz i architekt, członek NSDAP, przedstawiciel sztuki Die Blut-und-Boden-Kunst, od 1938 do 1945 roku profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Berlinie.

Życiorys

Studiował w akademii sztuk pięknych w Düsseldorfie, następne lata spędził w Rzymie, a później w Paryżu. W okresie życia za granicą zdobył dużą popularność i uznanie, a jego prace porównywano do dzieł Augusta Rodina. W 1934 roku Breker powrócił do Niemiec i osiadł w Berlinie. W 1935 roku przed ministerstwem propagandy ustawiono jego rzeźbę „Prometeusz”, która przez nazistów została uznana za ideał „aryjskiej czystości rasowej”[1].

Rzeźba Die Siegerin z 1936 r. (aut. Breker; Berlin)

Podczas artystycznej części igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku wyróżniony został srebrnym medalem za rzeźby Zehnkämpfer (dziesięcioboista) i Die Siegerin (zwyciężczyni)[2]. To olimpijskie wyróżnienie zwróciło na artystę uwagę Adolfa Hitlera. W 1937 roku Breker wyrzeźbił serię popiersi czołowych nazistów, a w kolejnym roku otrzymał polecenie zaprojektowania rzeźb mających ozdobić Nową Kancelarię Rzeszy projektu Alberta Speera. Hitler był zachwycony efektem prac, a rzeźby otrzymały od dyktatora nazwy „Partia” i „Wehrmacht”.

Rzeźba przedstawiająca Adolfa Hitlera (aut. Breker; 1938)

W czerwcu 1940 roku pełnił rolę przewodnika Hitlera po zdobytym kilka dni wcześniej Paryżu. Miesiąc później Breker otrzymał od Hitlera w urodzinowym prezencie pałac Jäckelsbruch (Wriezen), w którym rok później umiejscowiono warsztaty rzeźbiarskie. Jego nazwisko figurowało na Gottbegnadeten-Liste (tłum. lista obdarzonych łaską bożą) wśród „niezastąpionych”[1].

W 1942 roku Arno Breker zorganizował wystawę w paryskiej Oranżerii. Wkrótce potem pomógł Aristide Maillolowi zwolnić z więzienia jego modelkę żydowskiego pochodzenia. Dzięki swojej pozycji w III Rzeszy był w stanie kilkukrotnie interweniować w sprawie zagrożonych represjami przedstawicieli świata sztuki, doprowadził m.in. do zwolnienia z aresztu Pabla Picassa. Część historyków zaprzecza prawdziwości historii o uwolnieniu Picassa, twierdząc że Breker usiłował po wojnie wybielić swoje postępowanie z czasów wojny[1].

W 1945 roku przebywał w sanatorium niedaleko Monachium, gdzie został aresztowany przez Amerykanów. Po krótkim śledztwie uznano, że nie był aktywnym działaczem nazistowskim. W 1950 roku Breker przeniósł się do Düsseldorfu. Po śmierci pierwszej żony ożenił się ponownie. W drugiej połowie lat 50. zaczął odzyskiwać powodzenie jako rzeźbiarz. W tym czasie wyrzeźbił popiersia m.in. Hajle Syllasje I, Mohammeda V, Anwara Sadata i Konrada Adenauera[1].

W 1960 roku ponownie przeniósł się do Paryża, ale z powodu niejasnej przeszłości nie wystawiano jego prac w muzeach. Zmarł w 1991 roku[1].

Dwukrotnie żonaty, z Demetrą Messalą i Charlotte Klug, z tą drugą miał dwoje dzieci[1].

Przypisy

  1. a b c d e f Piotr Czeremuszkin. Rzeźbiarz nazistów. „Ale historia”. 39/2013 (89), s. 14−15, 2013-09-30. Agora SA. (pol.). 
  2. Janca Imwolde: LeMO Biografie – Biografie Arno Breker. dhm.de, 2014-09-14. [dostęp 2020-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-19)]. (niem.).

Zobacz też