Apofyza medialna^[1] (łac. apophysis medialis, ang. median apophysis) – element męskich narządów rozrodczych niektórych pająków.

Apofiza ta stanowi jeden ze sklerytów położonych na tegulum^[2]. Należy do drugiej grupy sklerytów bulbusa, położonej między haematodocha medialis a haematodocha distalis^[3][4]. Zwykle różni się od konduktora lokalizacją bardziej oddaloną od embolusa. Rozwojowo pochodzi ona od grzbietowego płata podstawy pazurka nogogłaszczków. Z tej samej części rozwija się konduktor, który jednak jest pierwotnie sklerytem bliższym embolusowi^[2][5]. Typowo apofyza medialna ma formę hezcykowatego sklerytu, wyrastającego z retrolateralnej strony, czyli zewnętrznego boku bulbusa. Zwykle z tegulum połączona jest stawowo za pośrednictwem błoniastego rejonu miękkiego oskórka. W niektórych grupach jednak ów rejon ulega wtórnej sklerotyzacji i apofyza medialna jest połączona z tegulum nieruchomo^[6]. U niektórych gatunków wewnątrz tej apofizy znajduje się pętla spermoforu (kanalika nasiennego); u omatnikowatych cecha ta jest synapomorfią^[2]. Dla trawnikowcowatych cechą charakterystyczną jest stykanie się ze sobą nasady apofyzy medialnej i embolusa^[6].

U Araneoidea obecność tej apofizy jest cechą pierwotną. Wtórna jej utrata stanowi synapomorfię kladu obejmującego m.in. prządkowate i kwadratnikowate^[2].

Nazwy apofyza medialna używa się głównie w kontekście pająków z kladu Entelegynae. U pająków z podrzędu Mesothelae na określenie najbliższego tegulum sklerytu położonego odsiebnie od niego używa się nazwy contrategulum^[7].