Antoni Stychel
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wicemarszałek Senatu I kadencji (II RP) | |
| Okres |
od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
Antoni Stychel (ur. 13 czerwca 1859 w Krasnym Dłusku[1], zm. 13 stycznia 1935 w Poznaniu) – polski ksiądz i polityk, prezes Związku Katolickich Towarzystw Robotników Polskich, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz senator I kadencji w II RP, członek Naczelnej Rady Ludowej w 1918 roku[2].
Życiorys
Był synem urzędnika sądowego. W czasie nauki w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu należał do Towarzystwa Tomasza Zana. Po maturze w 1880 roku rozpoczął studia politechniczne w Berlinie, ale wkrótce przeniósł się do Würzburga na teologię. W czasie studiów był prezesem Naukowego Towarzystwa Akademików Polaków i działał w środowisku polskiej emigracji robotniczej. Święcenia kapłańskie przyjął w 1889 roku.
Pełnił szereg funkcji w archidiecezji poznańskiej. Był m.in. kanclerzem kurii i prepozytem kolegiaty św. Marii Magdaleny (1896). W 1925 roku otrzymał honorowy tytuł papieskiego prałata domowego.
Był jednym z pionierów katolickiego ruchu społecznego w Polsce. W 1893 roku założył Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich[3], wokół którego w ciągu kilku lat skupił jeszcze kilka mniejszych organizacji i po zjednoczeniu przez wiele lat był prezesem (od 1900 do końca życia). Był aktywny również w Katolickim Towarzystwie Rzemieślników Polskich[4]. W latach 1898–1914 zasiadał w sejmie pruskim, a 1904–1918 w parlamencie Rzeszy Niemieckiej. Członek Koła Polskiego w Landtagu. W 1908 roku wysuwano jego kandydaturę na prezesa Koła Polskiego w parlamencie (z ramienia narodowej demokracji). Zasłynął w parlamencie Rzeszy jako dobry mówca, zdecydowanie występujący w obronie polskości, m.in. w sprawie dzieci wrzesińskich. Podczas I wojny światowej wchodził w skład tajnego Komitetu Międzypartyjnego; w 1918 roku prowadził w Szwajcarii rozmowy z paryskim Komitetem Narodowym Polskim.
Był członkiem Ligi Narodowej[5], a także Komitetu Obrony Górnego Śląska w Poznaniu (1919) i Związku Obrony Kresów Zachodnich. Poseł na Sejm Ustawodawczy i jego wicemarszałek, członek komisji konstytucyjnej i oświatowej. W latach 1923–1927 wicemarszałek Senatu. Jeden z członków założycieli Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. W 1928 wycofał się z czynnego życia politycznego po zakazie kandydowania duchownych do Sejmu i Senatu, wydanym przez prymasa Hlonda, ale do końca życia pozostał członkiem Stronnictwa Narodowego.
Przypisy
- ↑ Historia. [dostęp 2015-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
- ↑ Dziennik Poznański, nr 281, rocznik 60, 7 grudnia 1918, [b.n.s.]
- ↑ R. Taisner, Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich w Poznaniu „przy Farze” w latach 1893–1904 pod patronatem ks. Antoniego Stychla, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, 5, 2010, s. 108.
- ↑ R. Taisner, Działalność społeczna księdza Antoniego Stychla w Katolickim Towarzystwie Rzemieślników Polskich w Poznaniu w latach 1891–1895, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski”, 4, 2009, s. 203–244.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 585.
Bibliografia
- Chamot Marek, Chrześcijański ruch robotniczy w zaborze pruskim w latach 1890–1914, „Czasy Nowożytne”, 1997, 3, s. 49–59
- Jerzy Pietrzak, Antoni Stychel, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, ISBN 83-01-02722-3.
- Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815–1914, 55. część cyklu „Dzieje narodu i państwa polskiego”, Warszawa 1989
Linki zewnętrzne
- Publikacje A. Stychla w zbiorach Biblioteki Narodowej – wersja cyfrowa na Polona.pl