Anageneza, transformacja filetyczna – ewolucyjna zmiana cech całej populacji danego gatunku doprowadzająca do tak istotnej różnicy w porównaniu z populacją wyjściową (początkową), że nowa populacja może być uznana za nowy gatunek biologiczny, a populacja początkowa – za gatunek wymarły. W transformacji anagenetycznej nie powstaje żadna grupa siostrzana dla nowego gatunku.

• powstawanie gatunków, kladogeneza, filogeneza