Amidek sodu

Struktura krystaliczna
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. azanid sodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaNH 2
Masa molowa	39,01 g/mol
Wygląd	biały krystaliczny proszek[1]
Identyfikacja
Numer CAS	7782-92-5
PubChem	24533
InChI InChI=1S/H2N.Na/h1H2;/q-1;+1 InChIKey ODZPKZBBUMBTMG-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,39 g/cm³ (20 °C)[1][2]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie rozkład[2] w innych rozpuszczalnikach amoniak, 0,14 g/100 g NH 3 w 0 °C Temperatura topnienia 210 °C[1][2] Temperatura rozkładu 500 °C[2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2021-10-31] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[3] Niebezpieczeństwo Zwroty H H261, H314, H412, EUH014, EUH019, EUH029 Zwroty P P231+P232, P260, P273, P280, P303+P361+P353, P305+P351+P338
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Amidek sodu, NaNH
2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy amidków, sól sodu i amoniaku (który pełni w tym przypadku rolę kwasu).

Otrzymać go można w wyniku przepuszczania amoniaku nad metalicznym sodem w temp. 350–360 °C^[4] (w warunkach przemysłowych 350–400 °C^[5]):

2Na + 2NH
3 → 2NaNH
2 + H
2

Wymagana jest sucha atmosfera beztlenowa^[5].

Natomiast reakcja sodu z ciekłym amoniakiem prowadzi do wytworzenia kationów sodowych i tzw. solwatowanych elektronów o intensywnym, głębokoniebieskim kolorze^[5][6]:

Na + xNH
3 → Na+
+ e−
·xNH
3

Rozpuszcza się w ciekłym amoniaku, lecz jedynie w niewielkim stopniu (0,14g /100g  NH
3 w 0 °C); z roztworu takiego można go uzyskać w postaci krystalicznej, przy czym nie tworzą się amoniakaty^[a][5].

Reaguje gwałtownie z wodą z wydzieleniem wodorotlenku sodu i amoniaku^[5][6]:

NaNH
2 + H
2O → NaOH + NH
3↑

Jest silną zasadą. Jako medium do reakcji z jego udziałem stosuje się ciekły amoniak lub węglowodory. Jego reakcja z solami amonowymi ma taki sam charakter, jak neutralizacja standardowych kwasów i zasad w środowisku wodnym, np. ^[5]:

NaNH
2 + NH
4Cl → NaCl + 2NH
3

Jego zasadowość jest na tyle duża, że jest zdolny do odrywania kwasowych atomów wodoru niektórych węglowodorów, np. acetylenu lub di- i trifenylometanu, i tworzenia z nimi soli sodowych^[5].

Stosowany jest do otrzymywania alkinów z dichloroalkanów, syntezy amin aromatycznych, inicjowania polimeryzacji anionowej oraz w reakcji Cziczibabina^[5].