Amazonas (1943)
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
20 lipca 1940 |
| Wodowanie |
29 listopada 1943 |
 Marinha do Brasil
| |
| Wejście do służby |
10 listopada 1949 |
| Wycofanie ze służby |
1973 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 1340 ton |
| Długość | |
| Szerokość |
10,7 m |
| Zanurzenie |
średnie: 2,59 m |
| Napęd | |
| 2 turbiny parowe Westinghouse o łącznej mocy 45 000 KM 3 kotły Babcock & Wilcox 2 śruby | |
| Prędkość |
36 węzłów |
| Zasięg |
6000 Mm przy prędkości 15 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 4 działa kal. 127 mm (4 x I) 2 działka plot. kal. 40 mm (1 x II) 4 działka plot. kal. 20 mm (4 x I) 2 mbg, 2 zrzutnie bg (stan początkowy; zmiany opisane w tekście) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
8 x 533 mm (2 x IV) |
| Wyposażenie | |
| system kierowania ogniem, radary, sonar | |
| Załoga |
150 |
Amazonas (A-1) – brazylijski niszczyciel z okresu „zimnej wojny”, jedna z sześciu jednostek typu Acre. Okręt został zwodowany 29 listopada 1943 roku w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro na Ilha das Cobras, a do służby w Marinha do Brasil wszedł w listopadzie 1949 roku. Jednostka została skreślona z listy floty w 1973 roku.
Projekt i budowa
„Amazonas” był jednym z sześciu bliźniaczych niszczycieli, zbudowanych w Brazylii w miejsce zarekwirowanych przez Wielką Brytanię po wybuchu II wojny światowej sześciu jednostek typu H[1]. Okręt został zbudowany według oryginalnego brytyjskiego projektu stoczni Thornycroft, z tą jednak różnicą, że system napędowy, uzbrojenie i wyposażenie miało być produkcji USA[2][3][a]. Inna niż w pierwowzorze siłownia spowodowała również zmiany w wyglądzie zewnętrznym jednostki, przejawiające się m.in. w użyciu jednego komina zamiast dwóch[1][2]. Sylwetka okrętu stała się tym samym podobna do amerykańskich niszczycieli typu Gridley[1]. Długi, dziewięcioletni czas budowy jednostki spowodowany był zarówno brakami materiałowymi, jak też innymi trudnościami spowodowanymi toczącą się wojną[2].
Niszczyciel zamówiony został w końcu 1939 roku[2] w stoczni Arsenal de Marinha do Rio de Janeiro, położonej na wyspie Ilha das Cobras w Rio de Janeiro[1][4]. Stępkę okrętu położono 20 lipca 1940 roku[1][5], został zwodowany 29 listopada 1943 roku[4][5], a służby w Marinha do Brasil przyjęto go 10 listopada 1949 roku[1][5]. Niszczyciel otrzymał nazwę pochodzącą od rzeki Amazonki[3]. Jednostka otrzymała numer taktyczny A-1[1][5].
Dane taktyczno-techniczne
„Amazonas” był dużym niszczycielem, z typowym dla tej klasy okrętów uzbrojeniem i wyposażeniem. Długość całkowita wynosiła 98,5 metra (97,5 m na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 10,7 metra i średnie zanurzenie 2,59 metra (maksymalne 3,3 m)[1][4]. Wyporność standardowa wynosiła 1340 ton, zaś pełna 1800 ton[1][4][b]. Okręt napędzany był przez dwie turbiny parowe Westinghouse z przekładniami redukcyjnymi o łącznej mocy 45 000 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały trzy kotły wodnorurkowe Babcock & Wilcox[1][5]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 36 węzłów (marszowa wynosiła 20 węzłów)[1][5]. Energię elektryczną wytwarzały dwa turbogeneratory Westinghouse o napięciu 450 V i mocy 204 KM[5]. Okręt zabierał 450 ton mazutu, co zapewniało zasięg maksymalny 6000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 15 węzłów[1][5].
Okręt był uzbrojony w cztery pojedyncze działa uniwersalne kal. 127 mm L/38 Mark 21/30 (jedno na pokładzie dziobowym[c], jedno w superpozycji na nadbudówce dziobowej, jedno na pokładzie rufowym i jedno na nadbudówce rufowej, także w superpozycji)[1][5]. Broń przeciwlotniczą stanowiły dwa działka Bofors kal. 40 mm L/56 Mark 1 (1 x II) oraz cztery pojedyncze działka Oerlikon kal. 20 mm L/70 Mark 4[1][4][d]. Uzbrojenie uzupełniały: dwa poczwórne aparaty torpedowe kal. 533 mm oraz dwa miotacze bomb głębinowych K Mark 6 i dwie zrzutnie bomb głębinowych Mark 3 i Mark 4[1][5]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwa radary obserwacji okrężnej (SF-1 i VJ-1), system kierowania ogniem Mk 33 Mod 38, urządzenia naprowadzania kierunku Mk-T Mod 2 dla dział 127 mm i sonar QCR-1[5].
Załoga okrętu składała się ze 150 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][4][e].
Służba
31 stycznia 1953 roku okręt wszedł w skład 2. Dywizjonu 1. Eskadry Niszczycieli[9]. W tym czasie zmieniono jego numer burtowy na D-12[1][10]. W latach 1957–1958 niszczyciel poddano modernizacji: usunięto jedną armatę kal. 127 mm i dwa działka Oerlikon kal. 20 mm, montując w zamian podwójne stanowisko działek kal. 40 mm (na podstawie Mark 1 Mod 6); zamieniono też poczwórne aparaty torpedowe na dwa potrójne Mark 14 Mod 12[5]. Unowocześniono również wyposażenie radioelektroniczne, wymieniając m.in. dwa radary obserwacji okrężnej (na AN/SPS-4 i AN/SPS-6C z IFF), a także dodając radar kierowania ogniem artyleryjskim Mk 28 dla systemu kierowania ogniem Mk 33 Mod 38 i dwa urządzenia naprowadzania kierunku Mk 51 dla dział kal. 40 mm[5]. W rezultacie tych zmian wyporność okrętu wzrosła do 1450 ton (standardowa) i 2180 ton (bojowa)[6]. W listopadzie 1960 roku jednostka wzięła udział w międzynarodowych ćwiczeniach „Unitas I”[5]. W 1963 roku dokonano reorganizacji struktury brazylijskiej marynarki, w wyniku której „Amazonas” znalazła się w składzie 21 Dywizjonu 2 Eskadry Niszczycieli[9]. Od 18 marca do 19 kwietnia 1966 roku okręt wraz z bliźniaczymi niszczycielami „Acre” i „Araguari” uczestniczył w rejsie szkoleniowym, zaś w roku 1971 wziął udział w ćwiczeniach „Unitas XII”[5]. Jednostka została skreślona z listy floty w 1973 roku[5][11].
Uwagi
- ↑ Identycznie jak na budowanych jednocześnie niszczycielach typu Marcílio Dias.
- ↑ H. Ehlers podaje wyporność standardową 1300 ton i bojową 1883 tony[6], J. Lipiński zaś – 1450 ton[7]; według Jane’s Fighting Ships of World War II wyporność wynosiła 1376 ton[8].
- ↑ Dziobowe działo jako jedyne osłonięte było maską przeciwodłamkową[1][5].
- ↑ H. Ehlers podaje, że uzbrojenie przeciwlotnicze okrętu składało się pierwotnie z sześciu pojedynczych działek kal. 20 mm[5].
- ↑ H. Ehlers podaje, że początkowo załoga niszczyciela liczyła 190 osób, a po modernizacji 215 osób (w tym 15 oficerów)[5].
Przypisy
- ↑ a b c d Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 72.
- ↑ a b Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 26.
- ↑ a b c d e f Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 417.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 76.
- ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 75.
- ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 491.
- ↑ Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 100.
- ↑ a b Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 73.
- ↑ Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). s. 74.
- ↑ Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: 1996, s. 29.
Bibliografia
- Hartmut Ehlers. Brazylijskie niszczyciele typu „M” i „A”. „Okręty Wojenne”. Nr 5/2008 (91). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Ivan Gogin: ACRE destroyers (1949–1951). Navypedia. [dostęp 2017-04-24]. (ang.).
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
