Alfred Nossig

Data i miejsce urodzenia	18 kwietnia 1864 Lwów, Cesarstwo Austrii
Data i miejsce śmierci	22 lutego 1943 Warszawa, Polska pod okupacją, III Rzeszy
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Alfred Nossig (ur. 18 kwietnia 1864 we Lwowie, zm. 22 lutego 1943 w Warszawie) – polski rzeźbiarz, dramatopisarz, librecista, działacz polityczny żydowskiego pochodzenia.

Urodził się we Lwowie w rodzinie żydowskiej. Był synem Fryderyki (zm. 1899)^[1]. Jego siostrą była Felicja Nossig, żona Izydora Próchnika i matka Adama Próchnika.

W młodości propagował ideę asymilacji Żydów, czego wyrazem było wydawanie polskojęzycznego dziennika „Ojczyzna”. Wkrótce zmienił poglądy i stał się syjonistą. Jako pierwszy w Polsce w 1887 opublikował opracowanie dotyczące tego nurtu ideowego pod tytułem Próba rozwiązania kwestii żydowskiej. Pod koniec XIX wieku był korespondentem paryskim „Gazety Lwowskiej”. Uczestniczył w I Kongresie Syjonistycznym w Bazylei, gdzie popadł w konflikt z Theodorem Herzlem. Przez długi czas mieszkał i pracował w Berlinie.

Działał na wielu polach – stworzył Żydowską Organizację Kolonizacyjną (AIKO), tworzył opracowania statystyczne dotyczące ludności żydowskiej, rzeźbił (Juda Machabeusz, Król Salomon), napisał libretto do Manru Ignacego Paderewskiego oraz dramaty Wygnanie Żydów i Król Syjonu.

W getcie warszawskim, do którego został przesiedlony, podejmował nieskuteczne próby nawiązania współpracy z Niemcami i uzyskania ich zgody oraz pomocy dla emigracji Żydów z Europy. Po walkach, które miały miejsce w getcie w styczniu 1943, przesłał do władz niemieckich informacje dotyczące ruchu oporu w getcie oraz istnienia i rozmieszczenia na terenie dzielnicy żydowskiej bunkrów. Na wieść o tym Żydowska Organizacja Bojowa wydała na niego wyrok śmierci, który został wykonany 22 lutego 1943 w jego warszawskim mieszkaniu przy ulicy Muranowskiej 42^[2].

Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie. Nie wiadomo, gdzie znajduje się jego grób, zachował się jedynie fragment tabliczki z jego nagrobka (w kwaterze 67, rząd 7)^[3].

• Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 78. ISBN 83-90-66296-5.

• Dzieła Alfreda Nossiga w bibliotece Polona
• Alfred Nossig, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-28].