Aleksander Sawiuk

Aleksander Sawiuk (przed 1911)
Data urodzenia	ok. 1880
Data i miejsce śmierci	9 listopada 1925 Sanok
Zawód, zajęcie	adwokat
Tytuł naukowy	doktor

Aleksander Sawiuk (ur. ok. 1880, zm. 9 listopada 1925 w Sanoku) – doktor praw, adwokat, działacz polityczny i społeczny.

W 1900 zdał egzamin dojrzałości w seminarium męskim w Stanisławowie^[1]. Ukończył studia prawnicze uzyskując stopień naukowy doktora. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej był adwokatem przy C. K. Sądzie Powiatowym w Sanoku od około 1907^[2], własną kancelarię adwokacką otworzył w 1908^[3]. Przed 1914 był członkiem rady dyscyplinarnej przemysko-samborskiej Izby Adwokatów^[4]. Pracował w charakterze adwokata krajowego^[5]. Na początku XX wieku był członkiem dyrekcji Towarzystwa Wzajemnego Kredytowego „Beskid” (Obszczestwo Wzaimnoho Kredytu „Beskid”) działającego w budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki)^[6]. Zamieszkiwał w Sanoku, a jego mieszkanie zostało okradzione na początku 1913^[7].

W Sanoku był jednym z przywódców stronnictwa o charakterze moskalofilskim oraz działaczem organizacji pod nazwą Russkij Torhowyj Dom^[8][9]. Po włączeniu gminy Posada Sanocka do Sanoka w 1910 był członkiem rady przybocznej^[10][11]. Bez powodzenia ubiegał się o mandat posła Sejmu Krajowego Galicji we Lwowie startując w IV kurii (gminy wiejskie): 6 września 1910 jako kandydat środowiska staroruskiego w wyborach uzupełniających o mandat po dr. Jewhenie Ołesnyckim w IX kadencji w okręgu nr 33 Stryj zdobył 45 głosów i uległ kandydatowi ukraińskiemu Jewhenowi Petruszewyczowi z partii Trylowskiego (126 głosów)^[a][12], w 1913 w wyborach do X kadencji w okręgu nr 24 Sanok zdobył 57 głosów i uległ Janowi Potockiemu (140 głosów)^[13][14]. Od 1912 był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, wybrany z grupy gmin wiejskich, pełnił funkcję zastępcy członka wydziału^[15]. Został wybrany zastępcą sędziego przysięgłego przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku na rok 1914^[16]. Podczas I wojny światowej i pierwszej okupacji Sanoka przez armię carską, był w grupie działaczy moskalofilskich prowadzących agitację prorosyjską^[17]. Był sądzony w drugim procesie galicyjskich działaczy rusofilskich, po czym w gronie szesnastu z nich 24 lutego 1917 został skazany na karę śmierci przez powieszenie, po czym wszyscy zgłosili zażalenie nieważności^[18][19]. U kresu wojny został przewodniczącym Powiatowej Ruskiej Rady w Sanoku, wchodzącej w skład proklamowanej w grudniu 1918 Ruskiej Ludowej Republiki Łemków^[20][21].

W okresie istnienia II Rzeczypospolitej w 1924 subskrybował akcje założonego wówczas Banku Polskiego^[22]. Do końca życia był adwokatem w Sanoku w obrębie Przemyskiej Izby Adwokackiej w Przemyślu^[23]. Zmarł 9 listopada 1925 w Sanoku^[5][23]. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Rymanowskiej w Sanoku (jego nagrobek nie zachował się)^[5]. Po śmierci A. Sawiuka jego substytutem został ustanowiony adwokat dr Andrzej Madeja^[23]. Był żonaty^[24] z Zofią^[25][26]. Miał córki Marię Izydorę (ur. 1906 w Stryju), Joannę (ur. 1907 w Sanoku)^[27]. Córka Maria Sawiuk, abiturientka gimnazjum, zmarła przeszło pół roku po nim w połowie maja 1926 w szpitalu w Sanoku i została pochowana w pobliżu grobu ojca (jej nagrobek zachował się)^[28]. Zofia Sawiuk (ur. w Dorożowie) zmarła w Sanoku 17 grudnia 1943 w wieku 58 lat^[26].