Albert Ayler

Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1936 Cleveland
Data i miejsce śmierci	25 listopada 1970 Nowy Jork
Instrumenty	saksofon
Gatunki	Jazz, free jazz
Aktywność	1952–1970
Wydawnictwo	Bird Notes, ESP-Disk(inne języki), Impulse!(inne języki), Ayler Records(inne języki)
Powiązania	Gary Peacock, Don Cherry, Sunny Murray(inne języki), Roswell Rudd(inne języki), Alan Silva(inne języki), Donald Ayler(inne języki), Henry Vestine(inne języki)

Albert Ayler (ur. 13 lipca 1936 w Cleveland, zm. 25 listopada 1970 w Nowym Jorku^[1]) – amerykański saksofonista jazzowy, uważany – obok Ornette’a Colemana – za twórcę free jazzu.

W dzieciństwie grał na saksofonie altowym w kościele. W wieku 10 lat podjął naukę w szkole muzycznej, grywał też w lokalnych zespołach rhytm’n’bluesowych. W 1952 został członkiem bluesowego zespołu Little Waltera Jacobsa. Po ukończeniu szkoły średniej zaciągnął się do wojska, stacjonował m.in. we Francji. Grywał w orkiestrach wojskowych, wojskowe marsze miały stać się w przyszłości silną inspiracją dla jego muzyki.

Na początku lat 60. powrócił do Stanów Zjednoczonych, jednak ze względu na specyficzny styl gry nie mógł znaleźć pracy jako muzyk. W 1962 powrócił do Europy i zamieszkał w Szwecji. Nagrywał płyty, prowadził lokalne zespoły jazzowe, współpracował z Cecilem Taylorem. W 1964 Ayler znów zamieszkał w Stanach Zjednoczonych, w tym samym roku ukazał się jego przełomowy album Spiritual Unity, nagrany dla nowojorskiej wytwórni ESP. W tym czasie Ayler ostatecznie ukształtował swój freejazzowy styl, grając w trio z basistą Garym Peacockiem i perkusistą Sunnym Murrayem(inne języki). Z trio Aylera współpracował w tym czasie trębacz Don Cherry (zastąpiony kilka lat później przez Dona Aylera).

W 1966 Ayler podpisał kontrakt ze znaną wytwórnią Impulse!(inne języki). W drugiej połowie lat 60. nagrywał najczęściej z dwoma kontrabasami, co nadało jego muzyce twardsze, bardziej zdecydowane brzmienie. Pod koniec życia Ayler zarejestrował też kilka nowatorskich nagrań, inspirowanych rockiem i funkiem, wydanych pośmiertnie na płycie Holy Ghost(inne języki). W 1967 przeżył pierwsze załamanie nerwowe. 5 listopada 1970 zniknął, dwadzieścia dni później jego ciało wyłowiono z rzeki East River w Nowym Jorku. Według oficjalnego śledztwa popełnił samobójstwo.

• Something Different/The First Recordings (1963)
• My Name Is Albert Ayler (1963)
• Spirits(inne języki) (1964)
• Goin’ Home (1964)swi
• Spiritual Unity (1964)
• Ghosts (1965)
• Bells (1965)
• Spirits Rejoice (1965)
• New York Eye and Ear Control (1966)
• In Greenwich Village (1967)
• Love Cry (1968)
• New Grass (1969)
• Music Is the Healing Force of the Universe (1969)
• Prophecy (1976)
• The Village Concerts (1978)
• Swing Low Sweet Spiritual (1980)
• Jesus (1981)
• At Slug’s Saloon (1982)
• Albert Ayler (1991)
• Live in Greenwich Village: The Complete Impulse Sessions(1998)
• The Copenhagen Tapes (2002)
• Holy Ghost (2004)

• Albert Ayler w AllMusic
• Strona poświęcona Albertowi Aylerowi
• Biografia Alberta Aylera. diapazon.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-01)].