Alan Alda
Imię i nazwisko |
Alphonso Joseph D'Abruzzo |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Strona internetowa |
Alan Alda właśc. Alphonso Joseph D'Abruzzo (ur. 28 stycznia 1936 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta.
Sławę przyniosła mu główna rola w serialu M*A*S*H, gdzie wcielił się w postać Hawkeye Pierce’a. Dwadzieścia dwa razy nominowano go do nagrody Emmy, którą zdobył sześciokrotnie. Był też pierwszą osobą, która dostała Emmy za aktorstwo, scenariusz i reżyserię. Wielokrotnie nominowany do nagrody Złoty Glob, którą otrzymał również sześciokrotnie. W 2005 został nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę w filmie Aviator (2004).
Alda jest synem modelki Joan Brown i aktora Roberta Aldy – (właśc. Alphonso Giuseppe Giovanni Roberto D'Abruzzo). To właśnie Robert, uznając że włoskie nazwisko D'Abruzzo tylko utrudni mu karierę, stworzył z pierwszych liter swojego imienia i nazwiska pseudonim Alda, na które jego syn Alan przystał bardzo niechętnie.
Jako dziecko chorował na chorobę Heinego-Medina, w efekcie czego przez dwa lata był sparaliżowany. Studiował w USA i Europie, gdzie grywał razem z ojcem. Podczas wojny w Korei służył przez pół roku jako oficer artylerii. Jest żonaty z Arlene Weiss. Ma trzy córki. Jego przyrodni brat Antony Alda również był aktorem.
Filmografia
Filmy
Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
---|---|---|---|
1963 | Gone Are the Days! | Charlie Cotchipee | Nicholas Webster |
1966 | Where's Everett | Arnold Barker | Gene Nelson |
1968 | Papierowy Lew (Paper Lion) | George Plimpton | Alex March |
1969 | Nadzwyczajny marynarz (The Extraordinary Seaman) | Podporucznik Morton Krim | John Frankenheimer |
1970 | Jenny | Delano | George Bloomfield |
Bitwa o whisky (The Moonshine War) | John W.(Syn) Martin | Richard Quine | |
1971 | Walc Mefisto (The Mephisto Waltz) | Myles Clarkson | Paul Wendkos |
1972 | Szklany dom (The Glass House) | Jonathan Paige | Tom Gries |
Playmates | Marshall Barnett | Theodore J. Flicker | |
Zabić klowna (To Kill a Clown) | Maj. Evelyn Ritchie | George Bloomfield | |
1973 | Isn't It Shocking? | Szeryf Dan Barnes | John Badham |
1974 | 6 Rms Riv Vu | Paul Friedman | Alan Alda |
Annie and the Hoods | – | Martin Charnin | |
1977 | Zabijcie mnie, jeśli zdołacie (Kill Me If You Can) | Carrel W. Chessman | Buzz Kulik |
1978 | Za rok o tej samej porze (Same Time, Next Year) | George | Robert Mulligan |
Suita kalifornijska (California Suite) | Bill Warren | Herbert Ross | |
1979 | Uwiedzenie Joe Tynana (The Seduction of Joe Tynan) | Joe Tynan | Jerry Schatzberg |
1981 | Cztery pory roku (The Four seasons) | Jack Burroughs | Alan Alda |
1986 | Słodka wolność (Sweet Liberty) | Michael Burgess | Alan Alda |
1988 | Zacząć od nowa (A New Life) | Steve | Alan Alda |
1989 | Zbrodnie i wykroczenia (Crimes and Misdemeanors) | Lester | Woody Allen |
1990 | Scientific American Frontiers | on sam, Gospodarz | |
Wesele Betsy (Betsy's Wedding) | Eddie Hopper | Alan Alda | |
1992 | Szepty w mroku (Whispers in the Dark) | Leo Green | Christopher Crowe |
1993 | A orkiestra grała dalej (And the Band Played On) | Dr Robert Gallo | Roger Spottiswoode |
Tajemnica morderstwa na Manhattanie (Manhattan Murder Mystery) | Ted | Woody Allen | |
1994 | Biała mila (White Mile) | Dan Cutler | Robert Butler |
1995 | Operacja "Bekon" (Canadian Bacon) | prezydent USA | Michael Moore |
1996 | Jake's Women | Jake | Glenn Jordan |
Igraszki z losem (Flirting with Disaster) | Richard Schlicting | David O. Russell | |
Wszyscy mówią: kocham cię (Everyone Says I Love You) | Bob Dandridge | Woody Allen | |
1997 | Morderstwo w Białym Domu (Murder at 1600) | Alvin Jordan | Dwight H. Little |
Miejski obłęd (Mad City) | Kevin Hollander | Costa-Gavras | |
1998 | Moja miłość (The Object Of My Affection) | Sidney Miller | Nicholas Hytner |
2000 | Czego pragną kobiety (What Women Want) | Dan Wanamaker | Nancy Meyers |
2001 | Klubowicze (Club Land) | Willie Walters | Saul Rubinek |
Dziedziniec śmierci (The Killing Yard) | Ernie Goodman | Euzhan Palcy | |
2004 | Aviator (The Aviator) | Senator Ralph Owen Brewster | Martin Scorsese |
2007 | Wskrzeszenie mistrza (Resurrecting the Champ) | Ralph Metz | Rod Lurie |
2008 | Przebłysk geniuszu (Flash of Genius) | Gregory Lawson | Marc Abraham |
Pamięć z odzysku (Diminished Capacity) | Rollie Zerbs | Terry Kinney | |
Cena prawdy (Nothing But the Truth) | Albert Burnside | Rod Lurie | |
2011 | Tower Heist: Zemsta cieciów (Tower Heist) | Arthur Shaw | Brett Ratner |
2012 | Raj na ziemi (Wanderlust) | Carvin | David Wain |
2015 | Most szpiegów (Bridge of Spies) | Thomas Watters Jr. | Steven Spielberg |
Najdłuższa podróż (The Longest Ride) | Ira Levinson | George Tillman Jr. | |
2019 | Historia małżeńska (Marriage Story) | Bert Spitz | Noah Baumbach |
Seriale
- 1955: Secret File, U.S.A.
- 1971: Story Theatre
- 1983: M*A*S*H jako Kapitan Benjamin Franklin "Sokole Oko" Pierce
- 1999: Prezydencki poker (The West Wing) jako Arnold Vinick
- 2010: Słowo na R (The Big C) jako Dr Atticus Sherman
- 2016: Horace and Pete jako Wuja Pete
- 2018: " The Black List" jako Alan Fitch
- 2019: Ray Donovan jako Dr Arthur Amiot
Publikacje
- 2005 Never Have Your Dog Stuffed: and Other Things I've Learned (wyd. polskie: Alan Alda. Autobiografia, wydawnictwo Muza SA, 2006, tłum. Barbara Orłowska)
- 2007 Things I Overheard While Talking to Myself
Nagrody
- Złoty Glob
- Nagroda Emmy
- Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu dramatycznym: 2006 – Prezydencki poker
- Najlepszy aktor serialu komediowego: 1982 – M*A*S*H
- 1974 – M*A*S*H
- Aktor roku - kategoria serial: 1974 – M*A*S*H
- Najlepszy reżyser serialu komediowego: 1977 – M*A*S*H
- Najlepszy scenariusz serialu komediowego: 1979 – M*A*S*H
Linki zewnętrzne
- ISNI: 000000011030337X
- VIAF: 84955669
- LCCN: n83017186
- GND: 130826006
- NDL: 001282018
- BnF: 139295828
- SUDOC: 059505044
- NLA: 36451472
- NKC: ola2002143820
- BNE: XX1126641
- NTA: 071994440
- BIBSYS: 2118176
- CiNii: DA13014198
- Open Library: OL2643918A
- PLWABN: 9810541126805606
- NUKAT: n2005012029
- J9U: 987007425371105171
- CANTIC: a1143529x
- CONOR: 43612515
- KRNLK: KAC2020L9955
- LIH: LNB:Bhsw;=Ce