Adrian Newey

Adrian Newey w Jokohamie podczas Nissan Global Headquarters Gallery 10 listopada 2011 roku
Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1958 Stratford-upon-Avon
Zawód, zajęcie	dyrektor techniczny, projektant
Edukacja	Repton School
Alma Mater	University of Southampton
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Adrian Newey (ur. 26 grudnia 1958 w Stratford-upon-Avon) – brytyjski specjalista techniczny zespołu Formuły 1, Red Bull Racing. Pracował dla Williamsa i McLarena. W trakcie swojej kariery zaprojektował wiele modeli samochodów Formuły 1, które zdobywały tytuły mistrzowskie zarówno w klasyfikacji kierowców jak i konstruktorów.

Adrian Newey dorastał zafascynowany samochodami i kochał modele wyścigowe. Kupił stare maszyny, którym zwiększył wydajność poprzez modyfikacje techniczne. Chodził do szkoły Repton School. Uczył się w Leamington Spa College of Further Education i studiował na Ordinary National Diploma, co pomogło mu zdobyć miejsce w University of Southampton, gdzie studiował aerodynamikę i astronautykę^[1]. Newey ukończył studia w 1980 roku^[2] i uzyskał dyplom z wyróżnieniem pierwszej klasy. Tam spotkał Iana Reeda z March Engineering, który był pod wrażeniem jego pracy, dlatego zaoferował mu ją na stanowisku kreślarza^[1].

Po ukończeniu nauki na uniwersytecie pracował w Fittipaldi Automotive. W 1981 roku rozpoczął pracę dla March Engineering. Podczas zimy 1982 roku zaprojektował samochód sportowy March GTP, który zdobył dwa tytuły mistrzowskie w IMSA. Pod koniec 1983 roku otrzymał zadanie zaprojektowania March 84C Indycar. Tom Sneva zajął drugie miejsce w CART a Rick Mears wygrał wyścig w Indianapolis 500^[1].

W połowie 1986 roku Teddy Mayer poprosił Neweya by ten opuścił March i przeszedł do zespołu Formuły 1 FORCE by spróbować poprawić bolid. W listopadzie 1986 roku było wiadome, że zespół wycofa się z rywalizacji, Newey został zatrudniony na stanowisku inżyniera wyścigowego Mario Andrettiego w serii CART. W sierpniu 1986 roku powrócił do March Engineering, rozpoczął pracę na stanowisku głównego projektanta by zaprojektować bolid Formuły 1 March 881. W 1989 roku gdy March Engineering został wykupiony przez Leyton House Newey objął stanowisko dyrektora technicznego zespołu, w lecie 1990 roku został zwolniony ponieważ bolidy March CG891 i Leyton House CG901 były niezadowalające^[1].

W 1990 roku^[3] Patrick Head zaproponował mu pracę w Williamsie, Newey objął stanowisko dyrektora technicznego i zaprojektował Williams FW14 (1991) i wersję FW14B (1992), Williams FW15C (1993), Williams FW16 (1994) i wersję FW16B (1994), Williams FW17 (1995) i wersję FW17B (1995), Williams FW18 (1996) i Williams FW19 (1997)^[1][4].

 Osobny artykuł: wypadek Ayrtona Senny.

Podczas Grand Prix San Marino 1 maja 1994 roku na włoskim torze Autodromo Enzo e Dino Ferrari w Imoli podczas wypadku zginął Ayrton Senna, który prowadził bolid Williams FW16 zaprojektowany przez Neweya. Newey i Patrick Head zostali posądzeni o spowodowanie wypadku, w samochodzie wykryto, że kolumna kierownicy została źle zmodyfikowana i pękła. Williams przez cały czas sprzeciwiał się tym zarzutom. W 1997 roku został wydany wyrok uniewinniający Neweya i Heada, w 1999 roku go podtrzymano a w 2003 roku proces został wznowiony, obaj zostali uniewinnieni, 27 maja 2005 roku zostali uniewinnieni przez sąd apelacyjny^[5]. W 2011 roku Newey przyznał, że wypadek go zmienił, chciał wycofać się z rywalizacji w Mistrzostwach Świata Formuły 1^[6].

Pod koniec 1996 Newey nie chciał pozostać w Williamsie. Na początku 1998 roku rozpoczął pracę dla McLarena jako dyrektor techniczny^[1]. Zaprojektował bolidy McLaren MP4/13 (1998) i McLaren MP4/14 (1999), McLaren MP4/15 (2000), McLaren MP4-16 (2001), McLaren MP4-17 (2002) i wersję MP4-17D (2003), McLaren MP4-18 (2003), McLaren MP4-19 (2004) i wersję MP4-19B (2004), McLaren MP4-20 (2005) i McLaren MP4-21 (2006)^[4].

1 czerwca 2001 ogłoszono, że po wygaśnięciu kontraktu Neweya z McLarenem, w sierpniu 2002 roku rozpocznie on pracę dla Jaguar Racing, kilka godzin później, ogłoszono, że Newey będzie projektował bolidy na lata 2002-2003 nadal dla McLarena^[3].

29 stycznia 2006 roku Newey opuścił McLarena i rozpoczął pracę dla Red Bull Racing^[1][8][9]. Był zaangażowany w początkowy rozwój zespołu Red Bull Racing, przed podjęciem wyzwania chciał pracować przy jachtach startujących w regatach o Puchar Ameryki^{[potrzebny przypis]}. Zaprojektował bolidy Red Bull RB3 (2007)^[10], Red Bull RB4 (2008)^[11], Red Bull RB5 (2009)^[12], Red Bull RB6 (2010)^[13], Red Bull RB7 (2011)^[14], Red Bull RB8 (2012)^[15] i zmodyfikował Red Bull RB2 w 2006 roku^[16].

Newey otrzymał kilka propozycji pracy dla Scuderia Ferrari, za każdym razem odmawiał^[17].

W 2006 roku wziął udział w wyścigu Le Mans Classic w Fordzie GT40, miał wypadek, stracił przytomność i został przewieziony do szpitala^[18].

W 2007 roku wziął udział w wyścigu Le Mans. Wraz z Joe Macari i Benem Aucott siadł za kierownicą Ferrari F430 GT. Wyścig ukończyli na czwartym miejscu w kategorii GT2 oraz na 22 pozycji w klasyfikacji generalnej^[19].

W czerwcu 2009 roku wziął udział w wyścigu Britcar Spa Euro Race w Lotusie Elise wyścig ukończył na trzecim miejscu^[20].

W listopadzie 2009 roku wziął udział w wyścigu Vallelunga Six Hours w BMW M3 w klasie Silver Cup^[21].

2 i 3 lipca 2010 roku Newey prowadził bolid Red Bull RB5 podczas Goodwood Festival of Speed^[22], następnie otrzymał bolid Red Bull RB5 jako podziękowanie, prezent po tym jak Sebastian Vettel i Mark Webber wygrali łącznie dziewięć wyścigów w sezonie 2010^[23].

8 sierpnia 2010 roku miał wypadek podczas wyścigu Ginetta GT Supercup na torze Snetterton Motor Racing Circuit, gdy startował jako kierowca (gość). Samochód został wprowadzony w poślizg i znalazł się na drodze innego nadjeżdżającego samochodu, po czym doszło do uderzenia z boku natomiast Newey odniósł nietrwałe poważne obrażenia, został przewieziony do szpitala^[24][25].

W 2010 roku wziął udział w Endurance Champions Cup w wyścigu 6. godzinnym wyścigu Misano Notturna na torze Misano World Circuit^[26].

W listopadzie 2010 wystartował w Endurance Champions Cup w 6. godzinnym wyścigu Vallelungi na torze ACI Vallelunga Circuit^[26].

11 marca 2011 roku Newey wystąpił podczas Spirit Montjuic w Fordzie GT40, wydarzenie miało miejsce na torze Circuit de Catalunya, miało to upamiętnić miejsce rozgrywania ulicznego wyścigu w barcelońskim Parku Montjuic, gdzie w latach 1969-1975 odbyły się cztery edycje Grand Prix Hiszpanii^[27].

24 lipca 2011 roku^[28] ponownie^[26] wystartował w rundzie Endurance Champions Cup w wyścigu 6. godzinnym wyścigu Misano Notturna na torze Misano World Circuit w zespole Austrian Duller Motorsport w samochodzie Ferrari F430 GT2. Jego zmiennikiem był jego przyjaciel Joe Macari^[28].

Adrian Newey wraz z Red Bull Racing i Polyphony Digital zaprojektował wirtualny samochód Red Bull X2010 do gry komputerowej Gran Turismo 5^[14] wydanej na konsolę PlayStation 3 24 listopada 2010 roku^[29], Projekt samochodu był testowany przez mistrza świata Formuły 1 Sebastiana Vettela, ustanowił on własny rekord toru na Suzuka International Racing Course będąc szybszym od bolidu Formuły 1 o ponad 20 sekund^[14], na Nürburgring GP osiągnął rekordowy czas 1 minuty i 4 sekund^[30]. Istnieją trzy wersje samochodu, każda jest w kategorii premium: Red Bull X2010 S. Vettel (malowanie Red Bull Racing), Red Bull X2010 (dowolny kolor) oraz Red Bull X2010 Prototype (niemalowane włókno węglowe)^[31]. Samochód jest odpowiedzą na pytanie "A co by było, gdyby...?", wszystkie zasady przy projektowaniu zostały pominięte, jest połączeniem różnych technologii. Samochód Red Bull X2010 Prototype jest wyrazem ciekawości, pasji i sił, które razem zapewniają wygląd, symulację fizyki, technologię wyścigową oraz jazdę na najwyższym światowym poziomie. Samochód zbliża się do granic możliwości kierowców, samochód osiąga prędkość maksymalną ponad 450 km/h a jego maksymalne przeciążenie czołowe lub boczne wynosi 8,25 G przy 300 km/h^[30].

Po zdobyciu tytułu mistrzowskiego w 2010 roku przez Red Bull Racing Mark Webber stwierdził, że „Adrian jest wielkim członkiem naszego zespołu i jego geniusz projektowania samochodów F1 jest bardzo dobrze znany” oraz „On jest geniuszem, umiejętność rozumienia tego co potrzebuje samochód od strony aerodynamicznej jest jego największą siłą i jest tym co sprawia, że jego bolidy są tak szybkie. To jest zbliżone do ludzi, którzy projektują samoloty czy jachty. On jest niesamowity w zrozumieniu tego czego potrzebuje samochód, aby wytworzyć siłę docisku, co tworzy czas okrążenia, a to z kolei kreuje zwycięstwa”^[32].

Stefano Domenicali stwierdził, że „(...) Adrian jest jednym z najlepszych, o ile nie najlepszym w F1”^[33].

Fernando Alonso stwierdził „On jest naprawdę bardzo dobry i buduje świetne samochody, ale był takim samym geniuszem przez pierwsze pięć lat i ich bolidy nie były tak dobre. Aby odnieść sukces potrzebujesz wielu rzeczy, włącznie z grupą inteligentnych osób, budżetem – właściwie bez tej mieszanki jest to niemożliwe. Newey nie pójdzie do Virgina i nie zdobędzie mistrzostwa bez właściwych struktur”^[34].

Adrian Newey jest jedyną osobą w Red Bull Racing, która do pracy nie używa komputerów, wszystko wykonuje na papierze^[35].

W listopadzie 2010 roku ogłoszono, że Adrian Newey jest najlepiej zarabiającym pracownikiem w Red Bull Racing^[36].

Newey jest jedynym konstruktorem oraz projektantem, który pomógł zdobyć tytuły mistrzowskie w klasyfikacji konstruktorów w różnych zespołach^[2].

6 grudnia 2009 roku w Londynie Newey otrzymał nagrodę Johna Bolstera przyznawaną przez Autosport za osiągnięcia techniczne^[37].

W lipcu 2011 roku podczas corocznej gali w angielskiej Izbie Lordów otrzymał nagrodę przyznawaną przez Motorsport Industry Association (MIA), nagrodę wręczył mu Damon Hill, kierowca Formuły 1. Nagrodę otrzymał za największy wkład w rozwój przemysłu sportów wyścigowych i sukcesy odnoszone w tej dziedzinie na przestrzeni ostatnich 30 lat^[2].

W styczniu 2011 roku podczas szóstej edycji Race Tech World Motorsport Symposium Adrian Newey otrzymał nagrodę Dino Toso w kategorii Racecar Aerodynamicist of the Year^[38].

W 2012 roku otrzymał odznaczenie Oficera Orderu Imperium Brytyjskiego^[39].

15 stycznia 2007 roku został wydany przez J H Haynes & Co Ltd tom Scalextric: A Race Through Time - The Official 50th Anniversary Book gdzie przedstawiono Neweya w dzieciństwie na zdjęciach^[40].

W 2006 roku Newey stwierdził, że chciałby współpracować z Michaelem Schumacherem^[41].

Jest przyjacielem Bobby'ego Rahala^[3] i Joe Macariego^[28].

Nazywa swoje samochody męskimi imionami. Newey lubi projektowanie, sportową rywalizację i konstruowanie^{[potrzebny przypis]}.

Newey mieszka w domu w stylu georgiańskim, zbudowanym w połowie XIX wieku, a jego wewnętrzny wystrój stanowi mieszankę tradycji oraz nowoczesności^{[potrzebny przypis]}.

• Strona Adriana Neweya na oficjalnej stronie Red Bull Racing. redbull.com. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).