Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Adolf Henryk Wiesiołowski

Ten artykuł dotyczy oficera i pilota wojskowego. Zobacz też: Adolf Wiesiołowski (ziemianin).
Adolf Henryk Wiesiołowski
Ilustracja
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

22 czerwca 1896
Pryłypcze

Data i miejsce śmierci

26 listopada 1953
Los Angeles

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

K.u.k. Luftfahrtruppen
Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

40 pułk armat polowych
94 pułk armat polowych
27 pułk artylerii górskiej
6 eskadra wywiadowcza
43 eskadra lotnicza
4 pułk lotniczy
dywizjon 300

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Lotniczy (trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny)
Multimedia w Wikimedia Commons

Adolf Henryk Wiesiołowski (ur. 22 czerwca 1896 w Pryłypczu, zm. 26 listopada 1953 w Los Angeles[1]) – major pilot, obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się we wsi Pryłypcze, w ówczesnym powiecie kocmańskim Księstwa Bukowiny, w rodzinie Adolfa i Ludwiki z Łukasiewiczów[2]. W latach 1910–1914 uczył się w klasach V-VIII w Prywatnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie. Tam 14 czerwca 1914 otrzymał świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem[3]. Dwa lata później, w tym samym gimnazjum, maturę uzyskał jego młodszy brat Aleksander (ur. 12 stycznia 1898 w Pryłypczu)[4][5].

Po wybuchu I wojny światowej Adolf został powołany do służby w c. i k. Armii i wcielony do Pułku Armat Polowych Nr 40. W jego szeregach walczył od kwietnia 1915 roku na froncie wschodnim i włoskim. W 1916 roku zdobył przeszkolenie w oficerskiej szkole artylerii w Czeskich Budziejowicach. Powrócił do służby w 94 pap, następnie służył w 94 pap w Wiedniu i w 27 pułku artylerii górskiej. W listopadzie 1917 roku odbył przeszkolenie obserwatorów lotniczych w Wiener Neustadt oraz kurs pilotażu w Krakowie i Campo Formio. Po ukończeniu szkolenia powrócił do służby[6].

Jego brat Aleksander został powołany do służby w c. k. Obronie Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Artylerii Polowej Nr 143. Na stopień chorążego został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1917 w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Został odznaczony Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy[7].

Adolf Wiesiołowski por. pilot (1920)

Po rozpadzie Austro-Węgier obaj bracia zgłosili się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Adolf, jako wyszkolony obserwator lotniczy otrzymał w listopadzie 1918 roku przydział do 2 eskadry bojowej we Lwowie. Wziął udział w końcowej fazie bitwy o Lwów[8][9]. W czerwcu 1919 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 6 eskadry wywiadowczej, w marcu 1920 r. został jej dowódcą[8][10][11]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej wykonywał loty bojowe przeciwko konnicy Budionnego w okolicach Buska i Poborza[6]. Wyróżnił się odwagą podczas lotów wykonywanych pomiędzy 16 a 20 sierpnia[12][13]. 14 października 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w wojskach lotniczych, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej[14].

Po zakończeniu działań bojowych został mianowany na stanowisko zastępcy kierowania warsztatów lotniczych na krakowskim lotnisku[8]. 21 lipca 1921 roku został przeniesiony do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów i Strzelców Lotniczych w Toruniu na stanowisko wykładowcy i kierownika działu nauk[8]. 23 marca 1924 roku objął dowództwo 43 eskadry lotniczej[15]. W marcu 1925 roku został zatwierdzony na stanowisku oficera taktycznego 4 pułku lotniczego, a w czerwcu 1927 r. został dowódcą dywizjonu w tym pułku. Odbył kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa i w 1928 roku objął dowództwo dywizjonu szkolnego w 4 pl[16]. W grudniu 1931 roku został mianowany dyrektorem naukowym w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa[8][17]. W listopadzie 1933 roku został przeniesiony na stanowisko komendanta bazy[18]. Z dniem 30 września 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[8][19].

Po zakończeniu kampanii wrześniowej przedostał się do Wielkiej Brytanii. Został przyjęty do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy P-0263[20]. Został uznany za przeciwnika politycznego rządu Władysława Sikorskiego i osadzony w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay na wyspie Bute[21]. Po uwolnieniu służył w dywizjonie 300 jako obserwator[20].

Po zakończeniu wojny nie zdecydował się na powrót do Polski, pozostał na emigracji. Zmarł 26 listopada 1953 roku w Los Angeles[1].

Ordery i odznaczenia[6][22]

Przypisy

  1. ↑ a b c Wiesiołowski Adolf Henryk. listakrzystka.pl. [dostęp 2020-01-15]. (pol.).
  2. ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
  3. ↑ Sprawozdanie 1914 ↓, s. 12.
  4. ↑ Sprawozdanie 1914 ↓, s. 21.
  5. ↑ Sprawozdanie 1917 ↓, s. 24.
  6. ↑ a b c Wiesiołowski Adolf mjr pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-01-15]. (pol.).
  7. ↑ Ranglisten der K. K. Landwehr 1918 ↓, s. 462, 504.
  8. ↑ a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
  9. ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 30.
  10. ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 48.
  11. ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 206.
  12. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 176.
  13. ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 104.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 20 października 1920 roku, s. 1070.
  15. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 303.
  16. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 264.
  17. ↑ Kaliński 1999 ↓, s. 18.
  18. ↑ Kaliński 1999 ↓, s. 19.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 284.
  20. ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 606.
  21. ↑ Lotnicy na „Wyspie Wężów” – Stacja Zborna Oficerów w Rothesay. polishairforce.pl. [dostęp 2020-01-16]. (pol.).
  22. ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 246, 252, 258.
  23. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  24. ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 1186.

Bibliografia

  • Wiesiołowski Adolf. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1198 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-09].
  • Szóste Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum im. Mickiewicza we Lwowie za lata szkolne 1913/14. Lwów: Nakładem Dyrekcji, 1914.
  • Siódme Sprawozdanie Dyrekcyi Wyższego Gimnazyum Realnego im. A, Mickiewicza we Lwowie za lata szkolne 1915/16 i 1916/17. Lwów: Nakładem Dyrekcji, 1917.
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
  • Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
  • Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
  • Arkadiusz Kaliński. Bydgoskie lotnisko w latach 1916–1939 (cz. 2). „Kronika Bydgoska”. XX, 1999. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. ISSN 0454-5451. OCLC 68757189. 
  • Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918–1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I, początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
  • Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II, Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Henryk_Wiesio%C5%82owski