7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (II RP)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1924 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru |
1938 |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Podległość |
1 Grupa Artylerii Przeciwlotniczej |
7 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (7 daplot) – pododdział artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Na podstawie rozkazu L.dz. 470 Ministra Spraw Wojskowych z dnia 10 maja 1924 roku została sformowana samodzielna bateria artylerii przeciwlotniczej nr 7. Dwa lata później bateria przeformowana została w samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej nr 7. Zarówno bateria, jak i dywizjon do wiosny 1931 roku funkcjonowała w strukturze organizacyjnej 7 pułku artylerii ciężkiej.
Jednostka stacjonowała w garnizonie Poznań[1], na terenie Okręgu Korpusu Nr VII
Pod względem fachowego wyszkolenia i inspekcji pododdział podlegał dowódcy 11 Grupy Artylerii (1929–1938), a następnie dowódcy Grupy Artylerii Przeciwlotniczej (od 20 maja 1938) i dowódcy 1 Grupy Artylerii Przeciwlotniczej (od 22 sierpnia 1939).
Mobilizacja i rozformowanie dywizjonu
7 daplot był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” sformował pododdziały artylerii przeciwlotniczej dla wielkich jednostek piechoty i kawalerii przeznaczonych dla Armii „Poznań” i „Łódź”.
W dniach 24-25 sierpnia 1939 dyon wystawił, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem brązowym (podgrupa 2 – OPL), pięć pododdziałów:
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ A nr 10 dla 10 DP
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ A nr 14 dla 14 DP
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ A nr 17 dla 17 DP
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ A nr 25 dla 25 DP
- bateria artylerii przeciwlotniczej motorowa typ B nr 87 dla Wielkopolskiej BK
Nadwyżki dywizjonu, pozostałe po zakończeniu mobilizacji, przekazane zostały do Ośrodka Zapasowego Artylerii Przeciwlotniczej Nr 1 w Warszawie. Po zakończeniu mobilizacji i przekazaniu nadwyżek dywizjon uległ rozformowaniu.
Od połowy maja 1939 dywizjon szkolił 37 osobowy pluton artylerii przeciwlotniczej wystawiony przez Zakłady Spółki Akcyjnej H. Cegielski w Poznaniu. Obsadę plutonu stanowili robotnicy, pracownicy straży przemysłowej i uczniowie przyzakładowej szkoły zawodowej. Dowódcą plutonu został por. rez. Kazimierz Borowski, a działonowymi Jan Przynoga i Tadeusz Bulski. Pododdział uzbrojony został w dwie 40 mm armaty przeciwlotnicze wzór 1936[2].
Kadra dywizjonu
- kpt. Jan Adam Alojzy Meissner
- mjr Franciszek Jórasz
- mjr Mieczysław Zylber (1935-1939)
Obsada personalna samodzielnego dywizjonu artylerii przeciwlotniczej nr 7 w 1928
- kpt. Adam Jan Alojzy Meissner (ur. 26 III 1893, zm. 1940 Starobielsk, w latach 1936–1939 dyrektor nauk Wołyńskiej SPRArt)
- kpt. Bronisław Sylwester Górski (ur. 31 XII 1892, w 1932 major, dowódca 2 daplot)
- kpt. Tadeusz Przewoski (ur. 11 X 1897, w 1932 w Komendzie OC "Barycz")
- por. Edward Florentyn Rożnowski (ur. 16 X 1893, w 1932 w dyspozycji dowódcy OK VII)
- por. Franciszek Jan Kruszyn (ur. 21 XII 1898, w 1932 w 8 daplot)
- por. Stanisław I Jaszewski (ur. 22 VI 1889, w 1932 w CWArt)
- por. Władysław Jan Karol Metule
- por. Tadeusz I Moszyński (ur. 28 X 1898, w 1932 w 6 daplot)
Obsada personalna 7 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej w 1932
- mjr Franciszek Jórasz - dowódca dywizjonu (ur. 26 IX 1894 w Korczynie, zm. 13 XII 1968 r. w Poznaniu), w 1939 zastępca dowódcy 1 paplot)
- kpt. Teodor August Sylwester Zachariasiewicz (ur. 31 XII 1899, zm. 1940 Charków, w latach 1937–1939 dowódca 13 baplot)
- por. Alfons Köhler
- por. Wiktor Borodzicz (we IX 1939 dowódca 17 baplot)
- por. Michał Lipnicki
- por. Władysław Jan Karol Matula
- por. Zbigniew Maciej Przyborowski
- por. Janusz Kodrębski (słuchacz W.S.Woj. 1936–1938, we IX 1939 kpt. dypl., kwatermistrz 14 DP)
- por. Franciszek Łabiak (w 1944 dowódca II/5 paplot)
- por. Henryk Władysław Wilczek
- por. Jan Działak (major 7 paplot[3])
- por. Józef Janowicz (we IX 1939 dowódca 4/1 morskiego daplot)
Obsada personalna 7 daplot w 1939
- dowódca dywizjonu – mjr Mieczysław Zylber
- adiutant – kpt. Jan Działak
- dowódca 1 baterii – kpt. kontr. Platon Takajszwili
- dowódca 2 baterii – kpt. Stanisław Zaleski
- dowódca 3 baterii – kpt. Paweł Kazimierz Żniński
- dowódca plutonu łączności - por. Władysław Żyromski
Żołnierze dywizjonu – ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[4]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Szmigielski Zygmunt[5] | podporucznik rezerwy | Junackie Hufce Pracy w Grodnie | Katyń |
Symbole dywizjonu
- Sztandar
11 kwietnia 1938 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla dywizjonu[6].
W środę 29 czerwca 1938 roku w Poznaniu, na placu ćwiczeń artylerii, na Golęcinie-Sołaczu gen. dyw. Juliusz Rómmel, w imieniu Prezydenta RP, wręczył dowódcy dywizjonu sztandar ufundowany przez poznańskich rzemieślników. Sztandar poświęcony został przez biskupa polowego Józefa Gawlinę. W czasie święcenia sztandar trzymał Ignacy Knopiński, starszy cechu mistrzów rzeźnickich[7]. Tego samego dnia sztandary otrzymały także: 14 pal, 17 pal, 25 pal, 7 pac i 7 dak. Ceremonia zakończona została defiladą, którą prowadził dowódca 7 Grupy Artylerii, płk art. Michał Jancewicz.
- Opis sztandaru[8]
Na prawej stronie płatu sztandaru umieszczony w rogach numer dywizjonu według wzoru ustalonego w „Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” nr 6 z 1937, poz. 77.
Na lewej stronie płatu sztandaru znajdują się na tarczach w poszczególnych rogach:
- w prawym górnym – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej
- w prawym dolnym – godło miasta Poznania
- w lewym górnym – wizerunek św. Barbary - patronki artylerzystów
- w lewym dolnym – odznaka pamiątkowa 7 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej
Na dolnym ramieniu Krzyża Kawalerskiego wyhaftowany napis „Poznań 8 VII 1926”, upamiętniający datę i miejsce powstania dywizjonu.
Po kampanii wrześniowej sztandar zaginął. 7 maja 1970 nadeszła do redakcji „Żołnierza Wolności” paczka zawierająca dwa płaty sztandarów artylerii przeciwlotniczej wraz z grotami. Jednym z nich był sztandar 7 daplot. Do przesyłki dołączono artykuł Jana Buszko pt. „Symbole żołnierskiej chwały” opublikowany w „Żołnierzu Wolności” z 3 października 1969. Nadawca nie ujawnił się. Sztandar przekazano do zbiorów Muzeum Wojska Polskiego, gdzie jest eksponowany do dzisiaj[9].
- Odznaka pamiątkowa
13 sierpnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej artylerii przeciwlotniczej.
Przypisy
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 770.
- ↑ Zenon Szymankiewicz, Poznań we wrześniu 1939 s. 38-39.
- ↑ Włodzimierz Liszka, Spotkania z Klio ... czyli Żołnierz września i... zaginione medale, Kasztelania.pl - nowy portal galicyjski. Biogram i fotografia majora Jana Działaka.
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3658.
- ↑ Dodatek Tajny Nr 6 do Dziennika Rozkazów M.S.Wojsk. z 5 maja 1938, nr 6, poz. 68.
- ↑ Zbliża się nowe święto społeczeństwa i armii, Dziennik Poznański Nr 144 z 26 czerwca 1938 r., Wielkopolska ofiarowała swym pułkom artylerii sztandary, Dziennik Poznański Nr 147 z 1 lipca 1938 r. i Społeczeństwo wielkopolskie złożyło armii w darze sześć sztandarów dla formacyj artylerii, Kurier Poznański Nr 292 z 1 lipca 1938 r., wydanie wieczorne. Kazimierz Satora Opowieści wrześniowych sztandarów uznał za niepotwierdzoną, informację o wręczeniu sztandaru dla 7 daplot w trakcie ceremonii 29 czerwca 1938 r.
- ↑ Moszumański 1996 ↓, s. 114.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 242 i 344.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928
- Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34
- Tadeusz Mirowski, Tradycje bojowe jednostek przeciwlotniczych, Przegląd Wojsk Lądowych Nr 8 z 2001
- Zbigniew Moszumański, Dowództwa grup artylerii przeciwlotniczej (1929–1939), Przegląd Wojsk Lądowych Nr 8 z 2000
- Zbigniew Moszumański. Sztandary i odznaki jednostek przeciwlotniczych do roku 1939. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9 (447), 1996. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0478-6688.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W", Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks" i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3
- Henryk Wielecki i Rudolf Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1994, wyd. I, ISBN 83-85621-44-X
- Zenon Szymankiewicz, Poznań we wrześniu 1939, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1985, ISBN 83-210-0507-1, OCLC 749217925.