72 Pułk Piechoty Armii Krajowej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1944 |
| Rozformowanie |
8 października 1944 |
| Nazwa wyróżniająca |
brak |
| Patron | |
| Tradycje | |
| Rodowód |
72 Pułk Piechoty im. płk. Dionizego Czachowskiego (Radom) |
| Organizacja | |
| Numer |
72 |
| Rodzaj sił zbrojnych |
lądowe |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk | |
72 Pułk Piechoty AK im. płk. Dionizego Czachowskiego (inaczej 72 Pułk Piechoty AK Ziemi Radomskiej) – jednostka sił zbrojnych Armii Krajowej utworzona na początku 1944 w ramach akcji odtwarzania struktur Wojska Polskiego sprzed 1939.
Historia pułku
Według planu mobilizacyjnego w Okręgu Radomsko-Kieleckim Armii Krajowej miała zostać powołana 28 Dywizja Piechoty AK pod dowództwem ppłk Zygmunta Żywockiego „Kostur”; W jej skład miały wejść:
- 72 Pułk Piechoty AK (z Obwodu Radom);
- 172 Pułk Piechoty AK (z Obwodu Kozienice „Krzaki”)
- 272 Pułk Piechoty AK (z Obwodu Iłża i Obwodu Końskie).
Faktycznie 28 Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei powstała w okręgu warszawskim AK 20 września 1944. W jej składzie funkcjonował również 72 Pułk Piechoty AK. W Okręgu Kieleckim powołano natomiast 72 pułk piechoty oraz I batalion 172 pułku piechoty.
72 pułk piechoty zmobilizowano od 17 sierpnia 1944 w początkowo w składzie kompanii pod dowództwem por. Jerzego Sztajgierwalda „Rozłoga” (organizującego przeprawy na Pilicy), a następnie trzech batalionów ok. 500 żołnierzy[1].
Stan uzbrojenia w pierwszej fazie organizacyjnej wynosił 2 ckm, 12 lkm, 1 rkm, 50 pm, 200 kb, 20 rewolwerów, 2 piaty, kilkaset granatów i 100 000 sztuk amunicji[2].
Pułk uczestniczył w Akcji Burza m.in. w:
- 26 września, (wraz z 25 pułkiem piechoty AK) w całodziennej bitwie z obławą niemiecką w lasach przysuskich w okolicach wsi Gałki, Stefanów;
- 27 września, ataku na garnizon niemiecki w Przysusze;
- 6 października, w walkach pod Eugeniowem z obławą niemiecką
Demobilizacja 72 pp AK nastąpiła 8 października 1944 we wsi Borkowice, leżącej na skraju Lasów Przysuskich. W lasach pozostał oddział ok. 85 żołnierzy[3], zaś pozostali partyzanci przeszli do służby konspiracyjnej.
Ordre de Bataille
- Sierpień-październik 1944[4]
- dowódca pułku – mjr Wacław Wyziński „Stefan”;
- zastępca i szef sztabu – mjr Jakub Gabriel-Węglowski „Ramon”, „Kuba”;
- I batalion – dowódca mjr. Edmund Mickiewicz „Zryw”;
- 1 kompania – dowódca ppor. Sławomir Wojdan „Stefan” (zg. w październiku 1944), pchor. Jan Seredyński „Artur”;
- 2 kompania – dowódca pchor. Jacek Wądołowski „Czarny”;
- 3 kompania – dowódca por. Stefan Piastowski „Lis”;
- II batalion dowódca por. Michał Burhardt „Wiór”;
- 4 kompania – dowódca por. Mieczysław Hofman „Robert”;
- 5 kompania – dowódca ppor. Wacław Rzepniewski „Dzwon”;
- 6 kompania – dowódca ppor. Jerzy Baworowski „Krystian”;
- III batalion – dowódca por. Krzysztof Hoffman „Cyprian”;
- 7 kompania – dowódca por. NN „Ryś”;
- 8 kompania – dowódca ppor. Jan Piwoński „Jaksa”;
- 9 kompania – dowódca por. Stefan Bembiński „Harnaś”
- 10 kompania – dowódca ppor. Stanisław Podkowiński „Ren” (dołączył do pułku 30 września 1944).
Upamiętnienie
Imię Żołnierzy 72 pułku piechoty AK 72 nosi Publiczna Szkoła Podstawowa w Mniszku[5].
Przypisy
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 317.
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 375.
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 380.
- ↑ Borzobohaty 1988 ↓, s. 449.
- ↑ Strona Światowego Związku Żołnierzy AK Oddział Radom. [dostęp 2010-04-04]. (pol.).
Bibliografia
- Wojciech Borzobohaty: „Jodła” Okręg Radomsko–Kielecki ZWZ–AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988. ISBN 83-211-0901-2.
