Ten artykuł dotyczy 57 Dywizji Strzelców RFSRR. Zobacz też: 57 Dywizja Piechoty - inne dywizje piechoty z numerem 57.

57 Dywizja Strzelców

Historia
Państwo	Rosyjska FSRR
Sformowanie	1919
Działania zbrojne
wojna domowa w Rosji wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Żabinką (8-10 września 1920) bitwa nad Niemnem (20–26 września 1920)
Organizacja
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	12 Armia Grupa Mozyrska

57 Dywizja Strzelców – związek taktyczny piechoty Armii Czerwonej okresu wojny domowej w Rosji i wojny polsko-bolszewickiej.

57 Dywizja Strzelców sformowana została latem 1919 z oddziałów walczących w rejonie Połtawy. Walczyła z wojskami Denikina pod Połtawą i Siewskiem. W listopadzie 1919 została przerzucona na Front Południowo-Zachodni i przez dwa miesiące pozostawała w odwodzie. W lutym 1920 weszła w skład 12 Armii. Broniła rejonu Mozyrza. W marcu została pobita pod Barbarowem przez oddział oddziałem mjr. Franciszka Jaworskiego. Od maja do września 1920 walczyła w składzie Grupy Mozyrskiej. W czerwcu bez powodzenia atakowała polski przyczółek pod Rzeczycą nad Dnieprem. Na przełomie lipca i sierpnia sforsowała Bug w rejonie Brześcia^[1]. 1 sierpnia 1920 dywizja liczyła w stanie bojowym 5264 żołnierzy z tego piechoty 3116, a kawalerii 48. Na uzbrojeniu posiadała 96 ciężkich karabinów maszynowych i 22 działa^[2].

W połowie sierpnia jej czołowe pododdziały dochodziły do Wisły. Po polskim uderzeniu znad Wieprza jej szczątki uszły za Bug do rejonu Żabinki. Tam została uzupełnienia^[1]. W walkach pod Żabinką ponownie poniosła duże straty. Od 14 do 24 września prowadziła ciężkie walki pod Horodłem. Na skutek poniesionych strat nie przedstawiała już większej wartości bojowej. Po podpisaniu rozejmu z Polską brała udział w walkach z oddziałami gen. Bułaka-Bałachowicza na Białorusi^[1].

23 kwietnia 1920 odwodowe formacje tejże dywizji zostały zaatakowane przez 2 Brygadę Halicką.

5 marca 1920 bolszewicy przerzucili ją z głębi kraju na front i włączyli do walk na odcinku poleskim. Posiadała sztab w Kalenkowiczach, ale już 7 marca 1920 została rozbita.

12 marca 1920 polscy ułani otoczyli i wzięli do niewoli sztab 2 Brygady 57 DS.

Stan osobowy dywizji został szybko uzupełniony nowymi posiłkami i 16 marca 1920 57 DS wzięła udział w silnym koncentrycznym uderzeniu bolszewickim na pozycje Grupy Poleskiej gen. Władysława Sikorskiego.

29 lipca 1920 2, 10 i 57 DS wzięły udział w szturmie twierdzy brzeskiej.

26 sierpnia 1920 w czasie boju pod Żabinką sztab dywizji trafił do polskiej niewoli, a szef sztabu został zabity przez sierżanta sztabowego Bolesława Marca.

12 września 1920 po zdobyciu Kobrynia przez wojsko polskie do polskiej niewoli dostało się 180 żołnierzy z 48 i 57 DS.

Skład w sierpniu 1920^[3]:

• dowództwo dywizji
• 169 Brygada Strzelców
  • 505 pułk strzelców
  • 506 pułk strzelców
  • 507 pułk strzelców
• 171 Brygada Strzelców
  • 509 pułk strzelców
  • 511 pułk strzelców
  • 512 pułk strzelców

Liczyła 3116 „bagnetów”, 48 „szabel” i posiadała 96 karabinów maszynowych

• F.A. Kuzniecow (X 1919 – IV 1920)^[1]
• W.E. Klimowski (IV 1920)^[1]
• W.Z. Timofiejew-Naumow (IV – V 1920)^[1]
• L.J. Ugriumow (VI 1920)^[1]
• Nikifor Zacharowicz Kolada(inne języki) (VII - 26 VIII 1920)^[1]
• M.M. Olszański (VIII – IX 1920)^[1]

• Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1990, seria: Monografie Instytutu Nauk Społecznych.
• Józef Moszczeński: Rosyjski plan bitwy nad Wisłą w 1920. W: Izabela Borańska-Chmielewska (projekt): Polskie zwycięstwo dla wolności Europy; księga pamiątkowa arma virumque cano; 100-lecie bitwy warszawskiej 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy; Centralna Biblioteka Wojskowa, 2020. ISBN 978-83-955800-5-5.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-012-7.