3-calowa armata przeciwpancerna M5

Armata M5 w Fort Sam Houston, w Teksasie
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Rodzaj	armata przeciwpancerna
Historia
Prototypy	1941
Produkcja seryjna	1942–1944
Wyprodukowano	~2500
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	76,2 mm (3 cale)[1][2]
Długość lufy	4,01 m[1][2]
Donośność	13,0 km[1][2]
Prędkość pocz. pocisku	790 m/s[1][2]
Długość	7,0 m[1][2]
Szerokość	2,1 m[1][2]
Wysokość	1,6 m[1][2]
Masa	2211 kg[1][2]
Kąt ostrzału	-5 do 30° w pionie, 90° w poziomie[1][2]
Szybkostrzelność	teoretyczna: 15-20 strz./min, praktyczna: 5 strz./min[1][2]
Multimedia w Wikimedia Commons

M5 (3-inch Gun M5) – holowana armata przeciwpancerna kalibru 76,2 mm (3 cale) produkcji amerykańskiej, wykorzystywana przez US Army w ograniczonym zakresie podczas II wojny światowej^[1].

Prace projektowe rozpoczęły się w 1940 roku. Działo opracowywane było z myślą o zastąpieniu 37-mm armat M3, których kaliber był niewystarczający do skutecznej penetracji pancerza ówczesnych niemieckich czołgów^[2]. W celu skrócenia prac rozwojowych wykorzystano elementy konstrukcyjne istniejących dział – lufę prototypowej armaty przeciwlotniczej T9 oraz łoże, oporopowrotnik i zamek z haubicy M101^[1]. Prototyp, noszący oznaczenie T10, gotowy był we wrześniu 1941 roku. Produkcja seryjna odbywała się w latach 1942–1944. Wyprodukowano około 2500 egzemplarzy, z czego 250 w 1942 roku, 1250 w 1943 i 1000 w 1944^[2].

Pierwsze egzemplarze trafiły do oddziałów frontowych w 1943 roku, przed rozpoczęciem kampanii włoskiej, gdzie przeszły one chrzest bojowy. Działa wykorzystywane były później także na froncie zachodnim, m.in. podczas ofensywy w Ardenach. Znajdowały się one wyłącznie na wyposażeniu batalionów niszczycieli czołgów^[a][3]; do ich holowania najczęściej używano pojazdów M3 Half-Track^[2]. Działa wykazały się zadowalającą skutecznością w zwalczaniu broni pancernej. Dużym mankamentem był jednak brak mobilności, który przyczynił się do dużych strat wśród obsługujących je załóg, szczególnie w porównaniu do wykorzystywanych równolegle dział samobieżnych M10^[2][3].

Tuż po zakończeniu wojny w 1945 roku działa zostały wycofane ze służby^[1]. Od 1953 roku kilka armat znajduje się na wyposażeniu prezydenckiej baterii salutowej (Presidential Salute Battery), gdzie wykorzystywane są w celach ceremonialnych, do oddawania salw honorowych^[2][4].