Langbahn Team – Weltmeisterschaft

2 Dywizja Grenadierów Pancernych

2 Dywizja Grenadierów Pancernych
Ilustracja
Odznaka rozpoznawcza dywizji
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

16 kwietnia 1943

Rozformowanie

1944

Tradycje
Rodowód

1 Samodzielna Brygada Strzelców
1 Dywizja Grenadierów (kadrowa)

Kontynuacja

Dywizja Grenadierów Pancernych
4 Dywizja Piechoty

Dowódcy
Pierwszy

gen. bryg. Bronisław Duch

Ostatni

płk dypl. Kazimierz Glabisz

Organizacja
Dyslokacja

Alloa

Rodzaj wojsk

Broń pancerna

Podległość

I Korpus Polski (PSZ)

2 Dywizja Grenadierów Pancernych (kadrowa) – skadrowana wielka jednostka pancerna Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Formowanie i przekształcenia

15 kwietnia 1943 roku generał Bronisław Duch podpisał ostatni rozkaz dzienny jako dowódca brygady. Stwierdził w nim, że „rozkaz Naczelnego Wodza L.dz. 370/Tjn.Org.43 i dowódcy I Korpusu Nr 31 z 13 kwietnia 1943 roku o przemianowaniu 1 Samodzielnej Brygady Strzelców na 1 Dywizję Grenadierów wprowadzam w życie z dniem 16 kwietnia 1943 roku. Zarządzenia szczegółowe będę wydane oddzielnie”. 20 kwietnia 1943 roku generał Duch podpisał rozkaz dzienny Nr 1 Dowództwa 1 Dywizji Grenadierów[1].

Minister Obrony Narodowej rozkazem L. 7540/O.I.43 z 7 czerwca 1943 roku zatwierdził w 1 Dywizji Grenadierów jako oddziały gospodarcze w rozumieniu przepisów OG następujące jednostki: 2 baon strzelców, 3 baon strzelców, 1 pułk artylerii lekkiej, 1 Oddział Rozpoznawczy i 1 kompanię zaopatrywania[2].

17 października 1943 roku odbył się obiad pożegnalny dla żołnierzy 1 Dywizji Grenadierów odchodzących do 1 Dywizji Pancernej. Z dniem 23 października 1943 roku przeniesionych zostało 462 szeregowych[3].

Naczelny Wódz rozkazem L.dz. 1210/Tjn.Org.43 z 21 września 1943 roku przemianował dotychczasową 1 Dywizję Grenadierów (Kadrową) na 2 Dywizję Grenadierów Pancernych (Kadrową). W związku z powyższym dowódca dywizji polecił „z dniem 25 października 1943 roku w korespondencji zewnętrznej jak i wewnętrznej używać zamiast: «1 Dyw. Gren.» – «2 Dyw. Gren. Panc. (Kadrowa)»”[4].

18 listopada 1943 roku płk dypl. Zenon Wzacny, w zastępstwie dowódcy dywizji, stwierdził w rozkazie dziennym nr 63, że od tego dnia obowiązują nowe nazwy oddziałów określone w rozkazie Naczelnego Wodza L.dz. 1210/Tjn.Org.43 z 21 września 1943 roku:

W grudniu 1943 roku dywizja została zreorganizowana. 1 grudnia liczyła 389 oficerów oraz 1954 podoficerów i szeregowców. W kwietniu 1944 Naczelny Wódz rozkazem nr 550 zadecydował o dalszej redukcji dywizji i przekazaniu wszystkich zdolnych do służby liniowej szeregowych do 1 Dywizji Pancernej. Artyleria dywizyjna zmniejszona została do jednego pułku o składzie mieszanym (dowództwo 3 pamot., I/3 pamot., I/2 pappanc. i I/2 paplot. lek.). Rozformowane zostały: 16 Kompania Warsztatowa i 2 Kompania Zaopatrywania oraz jedna z dwóch kompanii warsztatowych. Do Centrum Wyszkolenia Saperów włączone zostały obie kompanie saperów, natomiast do Centrum Wyszkolenia Łączności - 4 Kompania Łączności. 1 Kompania Sanitarna przeformowana została w Ośrodek Zapasowy Służby Zdrowia. W skład dywizji włączone zostały: 1 Sąd Polowy i Pluton Opieki nad Żołnierzem.

20 maja 1944, na prośbę gen. Ducha, Naczelny Wódz zmienił nazwę jednostki na Dywizję Grenadierów Pancernych (kadrową). 5 lutego 1945 dywizja przeformowana została w 4 Dywizję Piechoty.

Organizacja 1 Dywizji Grenadierów

  • Kwatera Główna 1 Dywizji Grenadierów
  • Centralny Obóz Wyszkolenia Szturmowego
  • Oddział Sztabowy Dywizji - kpt. Leon Pacek[6]
  • Orkiestra 1 Dywizji Grenadierów - por. kapelmistrz Mieczysław Kleszyński[7]
  • 1 Brygada Strzelców
  • 1 Pułk Artylerii Lekkiej
  • 1 Kompania Przeciwpancerna
  • Samodzielna Kompania Grenadierów[8]
  • 1 Kompania Łączności
  • 1 Kompania Saperów
  • 1 Oddział Rozpoznawczy
  • 1 Kompania Warsztatowa
  • 1 Kompania Zaopatrywania
  • 1 Sąd Polowy

Na podstawie rozkazu dowódcy I Korpusu L. 11594/III. z 1 września 1943 roku Centralny Obóz Wyszkolenia Szturmowego należący gospodarczo do 2 Baonu Strzelców został 11 września 1943 roku przeniesiony do Archerfield House i z tym dniem podporządkowany dowódcy Jednostek Terytorialnych, a pod względem gospodarczym - Centrum Zaopatrzenia Materiałowego[9].

Organizacja dywizji w grudniu 1943

Kwatera Główna 2 Dywizji Grenadierów Pancernych (Kadrowej)

  • Dowództwo
  • Sztab
  • Szwadron Sztabowy
  • Drużyna Wywiadu Obronnego
  • Pluton Propagandowo-Prasowy
  • Referat Służby Pieniężnej
  • Kasa Polowa
  • Poczta Polowa
  • 1 Sąd Polowy

16 Brygada Pancerna (Kadrowa)

1 Brygada Grenadierów (Kadrowa)

Oddziały dywizyjne

Artyleria Dywizyjna

Saperzy

  • 1 Kompania Saperów
  • Kompania Saperów Parkowa

Dowództwo Łączności 2 Dywizji Grenadierów Pancernych (Kadrowej)

  • 1 Szwadron Łączności (Kadrowy)
  • 4 Szwadron Łączności

Dowództwo Oddziałów Zaopatrywania

  • Kompania Zaopatrywania Brygady Strzelców
  • Kompania Zaopatrywania Brygady Pancernej

Dowództwo Oddziałów Technicznych

  • Kompania Warsztatowa Brygady Strzelców
  • Kompania Warsztatowa Brygady Pancernej

Oddziały Sanitarne

  • 1 Lekka Kompania Sanitarna (Kadrowa)

Obsada personalna

Gen. Bronisław Duch – dowódca 2 DGPanc
Ppłk dypl. Zenon Wzacny (przed 1934)
Dowódcy dywizji
Zastępca dowódcy dywizji
  • płk dypl. Zenon Wzacny (od 2 VI 1943[13])
Szefowie sztabu
  • płk dypl. Zenon Wzacny (16 IV - 2 VI 1943 → zastępca dowódcy 1 DG)
  • mjr dypl. Stefan Ciba (p.o. od 5 VI 1943[14])
  • ppłk dypl. art. Olgierd Giedroyć (od 9 XII 1943[15])
Kwatermistrzowie
  • mjr Adolf Kowarsz (od 5 V 1943[16])
  • mjr dypl. Stefan Ciba
Naczelny lekarz
  • mjr lek. dr Sylwin Łypek (od 30 IV 1943[17])
Szefowie 1 Sądu Polowego
Pozostali oficerowie
  • dowódca łączności - mjr Zygmunt Gordon
  • naczelny kapelan dywizji - st. kap. ks. Franciszek Ringwelski[18]
  • szef żandarmerii - kpt. żand. Stanisław Głowacki
Obsada personalna 4 Szwadronu Żandarmerii[18]
  • dowódca szwadronu - por. żand. Adam Daszewski
  • dowódca plutonu - por. żand. Mieczysław Stanisław Halardziński
  • dowódca plutonu - por. piech. Albin Stanisław Piesch

Barwy

Odznaka rozpoznawcza

Naszywka noszona przez żołnierzy PSZ na Zachodzie na rękawach kurtek i płaszczy.
Odznaka Pamiątkowa 1 Dywizji Grenadierów

Naczelny Wódz rozkazem L.dz 1091/GM.43 z 19 lipca 1943 roku (rozkaz dowódcy I Korpusu L.dz. 9733/O.I.43 z 22 lipca 1943 roku) zatwierdził odznakę rozpoznawczą dla 1 Dywizji Grenadierów:

  • dla żołnierzy przydzielonych do 1 Dywizji Grenadierów pod względem ewidencyjnym i gospodarczym;
  • na pojazdy mechaniczne dywizji;
  • na chorągiewkę rozpoznawczą na samochód dowódcy dywizji.

Odznakę rozpoznawczą haftowaną w myśl Dziennika Rozkazów Nr 3/43 mieli nosić wszyscy żołnierze przydzieleni do 1 Dywizji Grenadierów na lewym rękawie kurtki płaszcza (z wyjątkiem płaszcza nieprzemakalnego) 2 cm poniżej naszywki „POLAND”. Tą samą odznaką miały być oznaczone za pomocą farby wszystkie pojazdy dywizji. Odznaka ta była także umieszczona na chorągiewce rozpoznawczej dowódcy 1 Dywizji Grenadierów[19].

Oznaka rozpoznawcza ma postać szaro-stalowego granatu z nałożoną kratką i wydobywającymi się z niego czerwonymi płomieniami przedzielonymi trzema białymi smugami. Granat nałożony jest na prostokątną podkładkę koloru khaki o wymiarach 90x50 mm[20].

„Dziennikiem Rozkazów Nr 4 poz. 39 z 10 października 1943 roku została zatwierdzona odznaka rozpoznawcza dla 2 Dywizji Grenadierów Pancernych (Kadrowej) według przedstawionego wzoru:

  • dla żołnierzy przydzielonych do 2 Dyw. Grenad. Panc. (Kadr.) ewidencyjnie i gospodarczo;
  • na pojazdy mechaniczne 2 Dyw. Grenad. Panc. (Kadr.);
  • na chorągiewkę rozpoznawczą na samochód dowódcy 2 Dyw. Grenad. Panc. (Kadr.)”.

Odznakę rozpoznawczą haftowaną w myśl Dziennika Rozkazów Nr 3/43 mieli nosić wszyscy żołnierze przydzieleni do dywizji na lewym rękawie kurtki płaszcza (z wyjątkiem płaszcza nieprzemakalnego) 2 cm poniżej naszywki „POLAND”. Tą samą odznaką miały być oznaczone za pomocą farby wszystkie pojazdy dywizji. Odznaka ta była także umieszczona na chorągiewce rozpoznawczej dowódcy 1 Dywizji Grenadierów[21].

 Osobny artykuł: Godła wielkich jednostek Polskich Sił Zbrojnych.

Odznaka pamiątkowa

 Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

25 sierpnia 1943 roku generał Bronisław Duch opublikował Statut Odznaki Pamiątkowej 1 Dywizji Grenadierów jako załącznik do rozkazu dziennego Nr 38. Statut został opracowany w kwietniu 1943 roku i opublikowany w Dzienniku Rozkazów MON Nr 3 z 21 lipca 1943 roku, poz. 30. Odznaka Pamiątkowa został ustanowiona „dla upamiętnienia walk 1 Dywizji Grenadierów w czerwcu 1940 roku na terenie Francji i utrzymania tradycji dywizji”, a także „jako zewnętrzny znak łączności pomiędzy grenadierami dywizji poprzez wszystkie czasy”[22].

20 czerwca 1943 roku generał Bronisław Duch nadał Odznakę Pamiątkową 1 Dywizji Grenadierów 337 byłym żołnierzom tej dywizji we Francji oraz sobie „jako dowódcy byłej 1 Dywizji Grenadierów we Francji i pierwszemu dowódcy odrodzonej 1 Dywizji Grenadierów w Wielkiej Brytanii”. 26 sierpnia 1943 roku z dniem objęcia dowództwa dywizji odznakę otrzymał pułkownik Zieleniewski[23].

Mundury

Minister Obrony Narodowej rozkazem L.dz. 2677/W.Og./43 z 11 listopada 1943 roku wprowadził do umundurowania żołnierzy 2 Dywizji Grenadierów Pancernych (Kadrowej) berety barwy granatowej. Dowódca dywizji w rozkazie dziennym Nr 64 z 22 listopada 1943 roku stwierdził: „do czasu zaopatrzenia oddziałów w berety tego koloru przez CZM [Centrala Zaopatrywania Materiałowego] zezwalam na donoszenie furażerek”[24].

25 listopada 1943 roku dowódca dywizji nakazał żołnierzom 1 Dywizji Pancernej, przeniesionym do 2 Dywizji Grenadierów Pancernych (Kadrowej) zdjęcie odznak rozpoznawczych: skrzydeł husarskich i czarnych naramienników, po zastąpieniu ich naramiennikami koloru khaki[25].

 Osobne artykuły: Mundur Polskich Sił Zbrojnych i Berety w Wojsku Polskim.

Przypisy

  1. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 80-82.
  2. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 144.
  3. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 195, 198-206.
  4. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 207 nazwa „2 Dywizja Grenadierów Pancernych” pojawiła się w nagłówku rozkazu dziennego Nr 54 z 23 października 1943 roku.
  5. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 226.
  6. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 153.
  7. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 196.
  8. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 167, 172.
  9. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 186.
  10. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 167-168.
  11. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 167, 169, 225.
  12. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 222, 231, 256.
  13. ↑ a b c Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 113.
  14. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 117 z równoczesnym pełnieniem dotychczasowym obowiązków kwatermistrza dywizji.
  15. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 226, 239.
  16. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 93.
  17. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 97 przesunięty czasowo ze stanowiska lekarza 3 baonu strzelców.
  18. ↑ a b Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 242.
  19. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 149-150.
  20. ↑ Murgrabia 1990 ↓, s. 109 autor stwierdził, że odznaka została zatwierdzona 10 października 1943 roku.
  21. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 209.
  22. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 163-166.
  23. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 173-179.
  24. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 231.
  25. ↑ Rozkazy dzienne 1943 ↓, s. 233, 256.

Bibliografia

Broń pancerna Polskich Sił Zbrojnych
Dywizje
Brygady
Pułki
Wyposażenie

Polskie Siły Zbrojne
Wojska
Rodzaje wojsk
Wielkie jednostki
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/2_Dywizja_Grenadier%C3%B3w_Pancernych