Ten artykuł dotyczy 2 Brygady Artylerii Haubic. Zobacz też: 2 Brygada Artylerii – inne brygady artylerii z numerem 2.

2 Brygada Artylerii Haubic

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1945
Tradycje
Kontynuacja	73 pułk artylerii haubic 90 pułk artylerii haubic
Dowódcy
Pierwszy	płk Kazimierz Wikienitiew
Organizacja
Rodzaj wojsk	Artyleria
Podległość	1 Armia Polska w ZSRR 1 Armia Wojska Polskiego[1] 5 Dywizja Artylerii
Odznaczenia

2 Pomorska Brygada Artylerii Haubic (2 BAH) – związek taktyczny artylerii ludowego Wojska Polskiego.

Brygada została sformowana w rejonie Sum i Buhrynia^[2] na podstawie rozkazu nr 001 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR 1 kwietnia 1944. W listopadzie 1944 roku w Sumach żołnierze brygady złożyli przysięgę. 19 lutego 1945 Naczelny Dowódca Armii Czerwonej nadał brygadzie nazwę wyróżniającą „Warszawska”, a 4 maja 1945 roku – nazwę wyróżniającą „Pomorska”^[a]. 30 kwietnia 1945 roku brygada weszła w skład 5 Dywizji Artylerii.

W październiku brygada została rozformowana. Na jej bazie został sformowany 73 pułk artylerii haubic. Z nadwyżek stanów osobowych i sprzętu, pozostałych po likwidacji brygady, został utworzony 90 pułk artylerii haubic.

• płk Kazimierz Wikienitiew^[b]

• dowództwo 2 Brygady Artylerii Haubic
• 7 pułk artylerii haubic
• 8 pułk artylerii haubic
• 9 pułk artylerii haubic
• park artyleryjski 2 Brygady Artylerii Haubic

Stan etatowy liczył 2036 żołnierzy, w tym 237 oficerów, 572 podoficerów 1227 szeregowców.

sprzęt:

• 122 mm haubice – 60
• rusznice przeciwpancerne – 60
• karabiny maszynowe – 30
• samochody – 240

Pierwszą walkę brygada stoczyła w lipcu 1944 wspierając natarcie oddziałów radzieckich nad Turią i Bugiem^[3]. Na początku sierpnia uczestniczyła w walkach o uchwycenie przyczółków na Wiśle pod Puławami. We wrześniu brała udział w walkach na przyczółku warecko-magnuszewskim, a następnie w rejonie Karczewa i Międzylesia^[3]. Na początku stycznia 1945 brygada wspierała działania wojsk radzieckich nad Wisłą, a następnie uczestniczyła w działaniach 1 Armii WP w operacji warszawskiej, o Wał Pomorski, Kołobrzeg i w obronie wybrzeża Bałtyku^[3]. Brygada do walk o Berlin została wprowadzona 27 kwietnia 1945 i wspierała oddziały 1 Armii WP na szlaku od Odry do Kanału Hohenzollernów. Brała również udział w wyzwoleniu obozu koncentracyjnego Sachsenhausen-Oranienburg^[3].

W czasie walk o Berlin artylerzyści brygady walczyli w pierwszej linii, a w walkach wyróżniły się 5 i 2 bateria 7 pah^[4]. W ostatnim dniu walk o Berlin jedne oddziały brygady znalazły się w Tiergartenie, drugie nad Szprewą, w rejonie stacji kolei miejskiej Bellevue oraz przed pałacem o tej samej nazwie^[5]. Brygada do końca wspierała oddziały radzieckie i polskie, które nacierały w rejonie Reichstagu i Bramy Brandenburskiej. Po kapitulacji miasta, artylerzyści zawieszali na tych obiektach biało-czerwone flagi dla upamiętnienia swego udziału w jego szturmie^[5].

Po zakończeniu walk o Berlin brygada wykonała 70-kilometrowy marsz do wsi Klessin położonej na zachód od Friesack, powracając do 1 Armii WP^[5].

Za wzorowe wykonywanie zadań bojowych w Berlinie brygada odznaczona została Krzyżem Grunwaldu II klasy^[5].

• Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii, Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.