19 Brygada WOP
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1950 |
| Rozformowanie |
1956 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
19 Brygada WOP – związek taktyczny Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Brygada sformowana została w 1950 na bazie 7 Brygady Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z 3 czerwca 1950. Nowa numeracja batalionów i brygad weszła w życie z dniem 1 stycznia 1951[2]. Sztab brygady stacjonował w Kętrzynie[3].
W styczniu 1951 221 batalion WOP (przemianowany 194 batalion) w całości został przekazany 22 Brygadzie WOP. Z brygady odeszły strażnice nr 118-121[4]
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/21, na dzień 1 listopada 1954 brygada liczyła 1267 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/18 przewidywał 1410 żołnierzy[5].
Rozformowana w 1956. Na jej bazie powstały: Grupa Manewrowa WOP i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Kętrzyn
Skład organizacyjny
W 1950[3]:
- dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia
- 191 batalion WOP – Braniewo
- 192 batalion WOP – Bartoszyce
- 193 batalion WOP – Węgorzewo
- 194 batalion WOP – Kowale Oleckie
- Graniczna Placówka Kontrolna Bartoszyce
- Graniczna Placówka Kontrolna Braniewo (potem w Gronowie)
- Graniczna Placówka Kontrolna Skandawa
W 1955[4]:
- dowództwo – Kętrzyn
- 192 batalion WOP – Bartoszyce
- 193 batalion WOP – Węgorzewo
- 221 batalion WOP – Gołdap
Sztandar oddziału
Sztandar Mazurskiemu Oddziałowi WOP nr 5 ufundowało społeczeństwo ziemi warmińsko-mazurskiej.
Na lewej stronie płatu sztandaru wyhaftowane są herby miast: Olsztyna, Bartoszyc, Kętrzyna i Olecka. Na drzewcu znajduje się 47 gwoździ pamiątkowych, a wśród nich gwoździe od powiatów granicznych z napisami: „Powiat Braniewski”, „Powiat Kętrzyński”, „Powiat Bartoszycki”, „Powiat Landsberg ” i „Powiat Węgorzewski”[6]
W kolejnych latach następowała zmiana numeracji jednostki jej nazwy, ale nie dokonywano już na nim żadnych zmian i poprawek.
Do Muzeum Wojska Polskiego przekazywany był dwukrotnie. Pierwszy raz 20 maja 1956, ale już 19 grudnia 1957 powrócił do Kętrzyna, aby po raz drugi wrócić do Muzeum WP 28 lipca 1964[6].
Dowódcy brygady
- ppłk Ilia Sznajdler
- mjr Wojciech Piekarski
Przekształcenia
5 Oddział Ochrony Pogranicza → 5 Mazurski Oddział WOP → 7 Brygada Ochrony Pogranicza → 19 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Kętrzyn i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Kętrzyn → 19 Oddział WOP → 19 Kętrzyński Oddział WOP
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 85.
- ↑ a b Historia KOWOP ↓, s. 102.
- ↑ Goryński 2021 ↓, s. 169.
- ↑ a b Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. s. 10.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/9, Historia Kętrzyńskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Kętrzyn 1961.