Kalendarium Wojska Polskiego 1918 – wydarzenia w polskich formacjach wojskowych biorących udział w I wojnie światowej i wojnie domowej w Rosji oraz Wojsku Polskim w roku 1918.

25 stycznia

• rozpoczęły się walki oddziałów I Korpusu Polskiego z oddziałami bolszewickimi^[1].

4 lutego

• rozwiązano Naczelny Polski Komitet Wojskowy i powołano Radę Naczelną Polskiej Siły Zbrojnej^[1].

15 lutego

• II Brygada Legionów Polskich przedarła się przez front pod Rarańczą^[1].

15–16 lutego

• kapitan Roman Górecki aresztował dowódcę Polskiego Korpusu Posiłkowego generała majora Zygmunta Zielińskiego
• Polski Korpus Posiłkowy wypowiedział posłuszeństwo Monarchii Austro-Węgierskiej i podjął próbę przebicia przez linię frontu austriacko-rosyjskiego → bitwa pod Rarańczą
• Polski Korpus Posiłkowy został rozbrojony, a żołnierze internowani w obozach na terenie Węgier

26 lutego

• I Korpus Polski podporządkował się niemieckim władzom wojskowym^[1].

• Niemcy stosowali represje w stosunku do I Korpusu Polskiego w Rosji pod dowództwem gen. Dowbor-Muśnickiego w Bobrujsku, ponieważ nie uznali praw Rady Regencyjnej do decydowania o losach polskich jednostek wojskowych w Rosji^[2].
• I Polski Oddział Awiacyjny został przetransportowany z Mińska do twierdzy Bobrujsk i tam przemianowany na Awiację I Korpusu Polskiego pod dowództwem podpułkownika Piotra Abakanowicza^[3] → I Korpus Polski w Rosji

2 kwietnia

• w twierdzy Bobrujsk generał lejtnant Józef Dowbor-Muśnicki dokonał przeglądu Awiacji I Korpusu Polskiego i wziął udział w ceremonii poświęcenia samolotów^[4]

11 maja

• pod Kaniowem Niemcy uderzyli na II Korpus Polski. Nie dotrzymują układu kapitulacyjnego i po rozbrojeniu polskich żołnierzy wysyłają ich do obozów koncentracyjnych^[2].
• gen. Haller przedostał się do Murmańska, a następnie do Francji, gdzie został powołany na naczelnego wodza armii polskiej we Francji^[2].

21 maja

• Podpisano umowę o rozbrojeniu I Korpusu Polskiego^[1].

9 czerwca

• Rozbrojono III Korpus Polski w Rosji^[1].

• podchorążowie piloci Stefan Pawlikowski i Jan Raszewski walczyli na froncie francusko–niemieckim nad Somą we francuskiej 96 eskadrze myśliwskiej Spadów^[4]

2 sierpnia

• w walce powietrznej zginął pchor. pil. Jan Raszewski^[5]

2 września

• Początek rozbrajania okupantów w Lubelskiem, Kieleckiem, Radomskiem i Zagłębiu Dąbrowskim przez POW i inne organizacje o charakterze wojskowym^[2].

20 września

• do Włoch przybyła misja wojskowa polskiej armii we Francji, której celem było przeprowadzenie rekrutacji do armii polskiej wśród kilkudziesięciu tysięcy Polaków zaboru austriackiego wziętych do niewoli w walkach włosko-austriackich nad Isonzo i Piavą^[2].

28 września

• Komitet Narodowy Polski podpisał umowę z rządem francuskim w sprawie formowania armii polskiej^[1].

12 października

• Rada Regencyjna objęła władzę zwierzchnią nad wojskiem i wprowadziła rotę przysięgi dla Wojska Polskiego^[6][7]

15 października

• Dowództwo Oddziału Wojsk Polskich na Kubaniu wydało rozkaz w sprawie utworzenia Polskiego Oddziału Awiacyjnego pod dowództwem porucznika Narkiewicza^[8]

25 października

• Rada Regencyjna ustanowiła „urząd Szefa Sztabu Wojsk Polskich, który będzie nam przedkładał do rozstrzygnięcia sprawy wojskowe, w zakres jego kompetencji wchodzące”^[9][10]; od 2001 dzień 25 października jest dorocznym świętem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego → święta wojskowe w Polsce

26 października

• Rada Regencyjna przekształciła dotychczasową Komisję Wojskową w Ministerstwo Spraw Wojskowych, jako najwyższy organ do spraw administracyjno-wojskowych^[11][10]

27 października

• Rada Regencyjna wydała:

•dekret o przystąpieniu do formowania narodowej armii regularnej^[12]

•tymczasową ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej^[13]

28 października

• Rada Regencyjna mianowała generała porucznika Tadeusza Jordan-Rozwadowskiego generałem dywizji i Szefem Sztabu Wojsk Polskich^[14]
• Oddział Wojsk Polskich na Kubaniu został przeformowany w 4 Dywizję Strzelców Polskich
• Polski Oddział Awiacyjny został przemianowany na I Awiacyjny Oddział Wojsk Polskich^[15]

30 października

• Szef Sztabu Głównego Wojsk Polskich wydał rozkaz Nr 4 w sprawie podziału obszaru Państwa Polskiego na piętnaście okręgów wojskowych i utworzenia trzech inspektoratów lokalnych^[16]

31 października

• dowódca 10 zapasowej kompanii lotniczej kapitan Roman Florer przekazał doktorowi Zdzisławowi Dzikowskiemu komendę nad lotniskiem w Rakowicach. Oddział polski na lotnisku w Rakowicach przyjął nazwę „Eskadrylla Lotnicza”^[17]
• Polacy pełniący służbę w 17 zapasowej kompanii lotniczej na czele z porucznikiem Wiktorem Robotyckim opanowali lotnisko Hureczko^[18]

1 listopada

• Karol I Habsburg wydał rozporządzenie nr 74631/MK SM w sprawie wstępowania oficerów do armii narodowych o treści: „każde z państw narodowych Austrii i krajów południowosłowiańskich stworzą armie narodowe własne. Dla przeprowadzenia tej zmiany w armie narodowe, potrzebne stanowiska wojskowe pozostaną w czynności do zupełnego oddania wszelkich agend. Naczelna Komenda armii Austro-Węgier tak długo, aż armia polna powróci do ojczyzny. Wszystkie osoby wojskowe, a mianowicie ci w ojczyźnie (Hinterland) natychmiast – ci z armii w polu aż powróci do domu, mają swemu przełożonemu komendantowi zameldować, do której ze stworzonych armii chcą wstąpić. Jeżeli wstąpienie do armii narodowych związane jest z odpowiednią przysięgą – pozwalam na tę przysięgę”^[19].
• Wybuch walk polsko-ukraińskich we Lwowie^[20].
• W Krakowie pułkownik Bolesław Roja z rozkazu Polskiej Komisji Likwidacyjnej objął Komendę Wojskową na obszarze Galicji od polnego zbrojmistrza Siegmunda von Benigni in Müldenberg^[21].

2 listopada

• porucznicy Stefan Bastyr, Janusz de Beaurain i Władysław Toruń przy pomocy patrolu akademika Otowskiego opanowali lwowskie lotnisko Lewandówka^[17].

4 listopada

• Rada Regencyjna powierzyła kierownictwo Ministerstwa Spraw Wojskowych pułkownikowi Janowi Wroczyńskiemu z byłej armii rosyjskiej^[22]; stanowisko Ministra Spraw Wojskowych miał objąć Józef Piłsudski z chwilą przybycia do Warszawy
• Rada Regencyjna nakazała natychmiastowe tworzenie w okręgach wojskowych pułków i szwadronów ochotniczych dla wzmocnienia armii narodowej^[23]
• Rada Regencyjna mianowała Stanisława Szeptyckiego generałem dywizji i Generalnym Inspektorem Broni oraz powierzyła mu „tymczasowe dowództwo wszystkich sił zbrojnych na obszarach dawnej okupacji austriacko-węgierskiej oraz tej części Galicji, która się pod władzą polską znajduje”^[24]

5 listopada

• porucznik pilot Stefan Bastyr i porucznik obserwator Janusz Beaurain byli pierwszą polską załogą, która z polskiego lotniska Lewandówka wykonała pierwszy lot bojowy na samolocie Hansa-Brandenburg C.I, którego końcówki skrzydeł zostały pomalowane w biało-czerwone pasy. Lotnicy zbombardowali stację kolejową Persenkówka^[25]. Dla upamiętnienia tego lotu do roku 1931 obchodzono w tym dniu Święto Lotnictwa Polskiego^[26]

7 listopada

• na lotnisku w Rakowicach pod Krakowem rozpoczęto organizację I eskadry bojowej i III eskadry lotniczej bojowej^[26]

9 listopada

• Polska Organizacja Wojskowa, bojówki PPS i inne organizacje wojskowe oraz grupy młodzieży dokonują rozbrajania Niemców w Warszawie i na terenach ziem Królestwa Polskiego okupowanych przez Niemców^[2].

10 listopada

• Józef Piłsudski powraca do Warszawy z twierdzy magdeburskiej^[2]

11 listopada

• Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu^[27]

14 listopada

• Rada Regencyjna przekazała władzę państwową naczelnemu dowódcy wojsk polskich Józefowi Piłsuskiemu^[28][2]
• kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych, pułkownik Jan Wroczyński zatwierdził „tymczasowo etat prowizoryczny lotniska wojskowego w Warszawie”^[29]
• kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych powierzył księdzu Janowi Pajkertowi czasowe pełnienie obowiązków Naczelnego Kapelana Wojsk Polskich

16 listopada

• Józef Piłsudski mianował generała dywizji Stanisława Szeptyckiego Szefem Sztabu Generalnego oraz dowódców pięciu okręgów generalnych^[30]

20 listopada

• ppor. pil. Jakubowski na polskim samolocie wojskowym Albatros C.III wykonał pierwszy lot nad Warszawą^[26]

21 listopada

• szef Sztabu Generalnego, generał dywizji Stanisław Szeptycki wydał rozkaz Nr 23 „o organizacji służby technicznej Wojsk Polskich”. Na mocy tego rozkazu zostały zorganizowane dwie główne kadry lotnicze: I. w koszarach mokotowskich w Warszawie pod dowództwem pułkownika Studzińskiego i II. w Krakowie pod tymczasowym dowództwem kapitana Romana Florera^[31]

22 listopada

• Józef Piłsudski objął, jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, Najwyższą Władzę Republiki Polskiej^[32]

26 listopada

• rozpoczęto formowanie Dywizji Litewsko-Białoruskiej w Zambrowie, Komorowie i Łapach

28 listopada

• Naczelny Wódz Wojsk Polskich, Józef Piłsudski rozkazał „utworzyć marynarkę polską” i mianował pułkownika Bogumiła Nowotnego szefem Sekcji Marynarki Wojennej Ministerstwa Spraw Wojskowych^[33]

1 grudnia

• podpułkownik Adam Nieniewski podpisał za szefa Sztabu Generalnego rozporządzenie w sprawie oznaczenia samolotów Wojska Polskiego znakiem szachownicy^[34]

7 grudnia

• Naczelny Wódz mianował:

generała podporucznika Antoniego Listowskiego komendantem Rezerwy oficerskiej Wojska Polskiego

generała podporucznika Aleksandra Pika szefem Departamentu II Wojskowo-Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych^[35]

12 grudnia

• Rajmund Baczyński został przyjęty do Wojska Polskiego „z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała dywizji i zaliczony do I rezerwy”^[36]

16 grudnia

• Naczelny Wódz zatwierdził rozpatrzony i przyjęty przez Radę Wojskową „Statut oficerskich sądów honorowych w Wojsku Polskim”^[37] → Oficerskie sądy honorowe
• na lotnisku Mokotowskim w Warszawie odbyła się pierwsza w Wojsku Polskim uroczysta przysięga na wierność Polskiej Rzeczypospolitej^[26]
• w Warszawie odbyło się pierwsze robocze posiedzenie Komisji Ubiorczej pod przewodnictwem szefa Departamentu I Mobilizacyjno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, pułkownika Kazimierza Czerwińskiego; zastępcą przewodniczącego został dyrektor Muzeum Narodowego Bronisław Gembarzewski, sekretarzem Remigiusz Kwiatkowski, a członkami: rotmistrz i malarz Wojciech Kossak, profesor Eligiusz Niewiadomski, profesor Kazimierz Słowiński z katedry towaroznastwa Politechniki Warszawskiej i plastyk, podporucznik Mikołaj Wisznicki^[38] → Mundur Wojska Polskiego II RP

18 grudnia

• kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych zatwierdził „Tymczasową Instrukcję dla Inspektorów Weterynaryjnych przy Generalnych Okręgach Wojskowych” i „Tymczasową Instrukcję dla wojskowych lekarzy weterynaryjnych”^[39]
• został utworzony grodzieński pułk strzelców, późniejszy 81 pułk strzelców grodzieńskich

19 grudnia

• w Zambrowie powstał suwalski pułk strzelców, późniejszy 41 suwalski pułk piechoty marszałka Józefa Piłsudskiego

21 grudnia

• kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych wydał rozkaz w sprawie utworzenia Warsztatów Radiotelegraficznych z siedzibą w Warszawie przy ulicy Chmielnej 53a pod kierownictwem inżyniera Bolesława Zieleniewskiego^[40]

22 grudnia

• w Warszawie w składzie Sztabu Generalnego utworzono Dowództwo Wojsk Lotniczych^[26]
• ukazał się pierwszy rozkaz dowódcy Wojsk Lotniczych ppłk pil. Hipolita Łossowskiego^[26]

24 grudnia

• Naczelny Wódz zarządził „obowiązkowy pobór regularny czterech roczników na obszarze Generalnego Okręgu Krakowskiego z wyłączeniem Okręgu Wojskowego XXII (Będin), to jest roczników 1896, 1897, 1898 i 1899”; służba czynna dla żołnierzy tych roczników, w drodze wyjątku, trwała tylko cztery miesiące; jednocześnie Naczelny Wódz zarządził demobilizację żołnierzy urodzonych w latach 1883-1895 i 1900^[41]
• kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych wprowadził „Tymczasową organizację automobilizmu wojskowego”, zgodnie z którą szef Sekcji Automobilowej Ministerstwa Spraw Wojskowych był „Dowódcą Korpusu Automobilowego Wojsk Polskich”^[42]

27 grudnia

• Naczelny Wódz Józef Piłsudski:

zarządził pobór ochotniczy pracowników kolejowych w celu uzupełnienia istniejących oraz utworzenia nowych formacji wojsk kolejowych^[43]

utworzył instytucję urzędników wojskowych^[44]

• kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych ustanowił powiatowe komendy uzupełnień: XVI w Przemyślu, XVII w Cieszynie, XVIII w Nowym Targu, XIX w Tarnowie, XX w Wadowicach, XXI w Rzeszowie i XXII w Będzinie oraz „obsadę Urzędów Poborowych w Generalnym Okręgu Krakowskim”, a także zatwierdził „Instrukcję dla władz poborowych wraz z etatami i budżetem”^[45]

• Dziennik Praw Królestwa Polskiego 1918.
• Dziennik Praw Państwa Polskiego 1918.
• Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa, praca zbiorowa pod redakcją mjr. dypl. pil. Mariana Romeyki, Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, nakład Lucjana Złotnickiego, Warszawa 1933.
• Zdzisław Żygulski jun., Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5.
• Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski: Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
• Eligiusz Kozłowski, Mieczysław Wrzosek: Dzieje oręża polskiego 1974-1938 cz.II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1973.