Langbahn Team – Weltmeisterschaft

10 Batalion Saperów (PSZ)

10 Batalion Saperów
10th Polish Corps Troops Engineers
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

24 października 1942

Rozformowanie

1947

Tradycje
Rodowód

1 Pułk Saperów Armii
Baon Saperów 2 Korpusu
Baon Saperów Armii
10 Baon Saperów Korpusu

Dowódcy
Pierwszy

płk Jerzy Sochocki

Ostatni

ppłk Stanisław Maculewicz

Działania zbrojne
kampania włoska
bitwa o Monte Cassino
bitwa o Ankonę
bitwa o pasma apenińskie
walki o linię Gotów
bitwa o Bolonię
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Rodzaj wojsk

saperzy

Podległość

2 Korpus Strzelców
Armia Polska na Wschodzie
2 Korpus Polski

10 Batalion Saperów (10 bsap) – pododdział saperów Polskich Sił Zbrojnych.

Historia jednostki

W 1942 roku w składzie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR został sformowany 1 Pułk Saperów oraz Ośrodek Szkolenia Saperów w Centrum Wyszkolenia Armii. Obie jednostki stacjonowały w rejonie miejscowości Wriewskaja (obecnie Olmazor) na terytorium ówczesnej Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Pułk liczył około 200 ludzi, którzy nie posiadali przeszkolenia i wyposażenia. Po ewakuacji do Iranu i Iraku został zlikwidowany.

W połowie lipca 1942 roku przybyła z Anglii kadra oficerska przyszłego batalionu, a wśród niej ppłk Jerzy Sochocki, kpt. inż. Czajkowski, kpt. inż. Edmund Wajdowicz, por. Juszczyk, ppor. Iwanek, natomiast z Rosji przybył mjr Maculewicz. 22 lipca 1942 roku został utworzony Batalion Saperów 2 Korpusu pod dowództwem podpułkownika Jerzego Sochockiego. Jedynym pododdziałem batalionu była dotychczasowa 3. kompania, która jednocześnie została przemianowana na 1. kompanię[1]. Dowództwo kompanii objął mjr Maculewicz[2]. Pod koniec września z kompanii wydzielono kierowców i mechaników, jako zawiązek kompanii parkowej pod dowództwem porucznika Juszczyka[3].

24 października 1942 roku z połączenia Baonu Saperów 2 Korpusu i 1 Pułku Saperów Armii został sformowany 10 Baon Saperów Armii.

25 października, po nabożeństwie, odbyła się zbiórka całego batalionu[4]. 10 stycznia 1943 roku odbyła się wspólna przysięga żołnierska batalionu[5].

Na podstawie rozkazu tajnego Dowództwa Armia Polska na Wschodzie z 9 marca 1943 roku Batalion Saperów Armii został z dniem 15 marca przemianowany na 10 Batalion Saperów (ang. 10th Polish Army Troops Engineers)[6].

2 czerwca 1943 roku batalion wizytował Naczelny Wódz, generał broni Władysław Sikorski[7].

14 czerwca 1943 roku 10 batalion saperów został włączony w skład 2 Korpusu Polskiego i przemianowany na 10 batalion saperów korpusu. Jednostka została zorganizowana według brytyjskiego etatu wojennego korpuśnych oddziałów saperów (ang. Corps Troops Engineers). Zgodnie z etatem, w strukturze korpuśnych oddziałów saperów znajdowały się trzy kompanie polowe i jedna kompania parku polowego[a]. Obok nazwy polskiej 10 batalion saperów korpusu posługiwał się także nazwą angielską „10th Polish Corps Troops Engineers”[b][8][9].

Nazwa 10 batalion saperów korpusu była jednak niesłuszna z punktu widzenia organizacji wojskowej, jeśli się weźmie pod uwagę ilość oddziałów, którymi dowodził dowódca 10 batalionu saperów.

Dowódca 10 batalionu saperów dowodził baonem o składzie:

  • dowództwo 10 batalionu saperów korpusu
  • pluton dowodzenia[10]
  • pluton łączności 10 batalionu saperów[11]
  • 101 kompania saperów
  • 102 kompania saperów
  • 103 kompania saperów
  • 10 kompania parkowa saperów
  • 10 czołówka naprawcza

oraz następującymi pododdziałami:

  • 10 kompania mostowa,
  • 301 kompania saperów etapowych,
  • 304 pluton sprzętu zmechanizowanego[12]
  • 306 składnica saperska 2 Korpusu,
  • 10 pluton rozbrajania bomb.

Wszystkie te oddziały organizują się, szkolą oraz zaopatrują na terenie Iraku, Palestyny, Egiptu, a nawet częściowo na terenie operacyjnym we Włoszech. Wyposażenie początkowe było częściowo brytyjskie, częściowo amerykańskie, jednak przed wyruszeniem na front włoski – wszystkie oddziały otrzymały wyposażenie najbardziej nowoczesne, brytyjskie.

24 listopada 1943 roku batalion wizytował Naczelny Wódz, generał broni Kazimierz Sosnkowski[13].

W powyższym składzie saperzy korpuśni – po wylądowaniu na terenie Italii – natychmiast wchodzą do akcji i prawie bez wypoczynku trwają wiernie w 2 Korpusie aż do końca działań wojennych.

22 lipca 1944 roku, w drugą rocznicę utworzenia Baonu Saperów 2 Korpusu i objęcia dowództwa, pułkownik Jerzy Sochocki wydał rozkaz specjalny[14]. Na podstawie rozkazu L.dz. 3334/204/AG/, tj. kwatermistrza 2 Korpusu z 1 grudnia 1944 roku przemianowane zostały z dniem 15 grudnia następujące oddziały:

  • 10 batalion saperów korpusu na 10 batalion saperów,
  • 1 kompania saperów korpusu na 11 kompanię saperów (ang. 11th Polish Field Company Engineer),
  • 2 kompania saperów korpusu na 12 kompanię saperów,
  • 3 kompania saperów korpusu na 13 kompanię saperów,
  • kompania parkowa saperów korpusu na 10 kompanię parkową saperów (ang. 10th Polish Field Park Company Engineer)[15].

Obsada 10 batalionu saperów podczas bitwy o Bolonię

Dowództwo batalionu[16]

  • dowódca batalionu - płk Jerzy Sochocki
  • zastępca dowódcy batalionu - mjr Michał Proźwicki
  • adiutant batalionu - por. Henryk Nowowiejski
  • oficer informacyjny - kpt. Andrzej Kalinowski
  • dowódca plutonu łączności - ppor. Mieczysław Leżanowski
  • oficer techniczny batalionu - kpt. Jan Czajkowski
  • zastępca oficera technicznego batalionu - por. Tadeusz Grabowski
  • oficer gospodarczy - por. Bolesław Podolski
  • lekarz batalionu - por. Jan Świetlik
  • oficer oświatowy - por. Kazimierz Kasprzyk
  • kapelan - ks. kpt. Jan Bas

11 kompania saperów[16]

  • dowódca kompanii - mjr Hipolit Smoczkiewicz
  • zastępca dowódcy kompanii - kpt. Bogusław Kropidłowski
  • oficer techniczny i dowódca plutonu dowodzenia - por. Feliks Twardowski
  • zastępca oficera technicznego - ppor. Józef Nowakowski
  • oficer rozpoznawczy - ppor. Franciszek Pieczyk
  • dowódca I plutonu - ppor. Jerzy Skotnica
  • dowódca II plutonu - ppor. Edward Kucharczyk
    • zastępca dowódcy plutonu - ppor. Wacław Górczyński
  • dowódca III plutonu - ppor. Franciszek Kurnik

12 kompania saperów[16]

  • dowódca kompanii - mjr Stanisław Wiatrowski
  • zastępca dowódcy kompanii - kpt. Zdzisław Dydacki
  • oficer rozpoznawczy - por. Witold Kluz
  • oficer techniczny - por. Jerzy Zieliński
  • dowódca I plutonu - ppor. Stanisław Kowalski
  • dowódca II plutonu - ppor. Leszek Balla
  • dowódca III plutonu - ppor. Stanisław Wołoszyn

13 kompania saperów[16]

  • dowódca kompanii - kpt. Kazimierz Kuźba
  • zastępca dowódcy kompanii - por. Józef Ożga
  • oficer techniczny - por. Tadeusz Arczyński
  • oficer rozpoznawczy - ppor. Tadeusz Kowalczyk
  • dowódca I plutonu - Apolinary Nakiewicz
  • dowódca II plutonu - ppor. Aleksander Pieczko
  • dowódca III plutonu - ppor. Kazimierz Niepokojczycki

10 kompania parkowa saperów[16]

  • p.o. dowódca kompanii - kpt. Stanisław Schönhaut
  • dowódca plutonu sprzętowego - por. Arseniusz Wasyluk
  • dowódca plutonu elektrotechnicznego - por. Aleksy Kryłow
  • dowódca plutonu warsztatowego -ppor. Marian Pałka
  • dowódca plutonu zadymiania - ppor. Aleksander Panko

301 etapowa kompania saperów[17]

  • dowódca kompanii - mjr Janusz Stypułkowski
  • zastępca dowódcy kompanii - por. Tadeusz Wesołowski
  • oficer techniczny - por. Kazimierz Piotrowski
  • dowódca I plutonu - ppor. Józef Malinowski
  • dowódca II plutonu - ppor. Huma-Szabelski
  • dowódca III plutonu - por. NN

10 kompania mostowa

  • dowódca kompanii - mjr Stanisław Brzostowski[18]
  • zastępca dowódcy kompanii - kpt. Stanisław Włoskowicz
  • oficer rozpoznawczy - ppor. Kazimierz Klink
  • dowódca plutonu dowodzenia - ppor. Stanisław Budrewicz
  • dowódca plutonu mostu Bailey′a - por. marian Stankiewicz
  • dowódca plutonu pontonowego - por. Karol Paszkiewicz
  • dowódca plutonu F.B.E. - por. Marian Perny
  • dowódca plutonu sprzętu szturmowego - por. Waniukiewicz
  • dowódca plutonu sprzętu saperskiego - ppor. Edward Stachurski
  • dowódca plutonu warsztatowego - por. Zygmunt Stefański

10 pluton rozbrajania bomb[18]

  • dowódca plutonu - kpt. Mirosław Kępiński
  • zastępca dowódcy plutonu - por. Stefan Twardowski

304 pluton sprzętu mechanicznego[18]

  • dowódca plutonu - kpt. Seweryn Gajewski
  • zastępca dowódcy plutonu - ppor. Wacław Kowalski

306 pluton parkowy saperów[18]

  • dowódca plutonu - por. Władysław Galatowicz
  • zastępca dowódcy plutonu - por. Czesław Nahorski

Po zakończeniu działań wojennych poszczególne oddziały biorą udział w odbudowie komunikacji Włoch – przy budowie pamiątkowych cmentarzy pod Monte Cassino, w Loreto, w Bolonii. Straty w czasie działań zostały uzupełnione Polakami z armii niemieckiej[19]. Uzupełnienia szkolą się przy kadrze. Stan taki trwa aż do czasu ukończenia budowy Polskiego Cmentarza Wojennego w Bolonii, po czym poszczególne oddziały przeszły transportami do Wielkiej Brytanii, co miało miejsce w roku 1946.

18 lipca 1945 roku dowództwo batalionu objął major Michał Prozwicki, w zastępstwie pułkownika Sochockiego, który odszedł na stanowisko dowódcy Grupy Saperów[20].

Dowódcy batalionu

Uwagi

  1. ↑ Na przykład w skład brytyjskich X Korpuśnych Oddziałów Saperów po reorganizacji przeprowadzonej w Afryce Północnej wchodziła 571, 572 i 573 Wojskowa Kompania Polowa Korpusu Królewskich Saperów (ang. 571st Army Field Coys RE) i 570 Korpuśna Kompania Parku Polowego Korpusu Królewskich Saperów (ang. 570th Corps Field Park Coy RE).
  2. ↑ Skrót angielskiej nazwy 10 Baonu Saperów – „10 POL. TPS. ENGS.” umieszczony był w otoku pieczęci urzędowej obok nazwy polskiej.

Przypisy

  1. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 26, 125.
  2. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 28.
  3. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 32.
  4. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 36.
  5. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 42.
  6. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 52.
  7. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 54.
  8. ↑ Tadeusz Karolak, Władysław Metelski, Zygmunt Prugar-Ketling: Do wolnej Polski nam powrócić daj. Monografia kwatery żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie na cmentarzu Powązkowskim (dawnym wojskowym) w Warszawie. Cz. 2. Warszawa: Fundacja Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 2000, s. 169–177. ISBN 83-913799-0-6. Cytat: dokumenty por. Józefa Tadeusza Ożga.
  9. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 76 Rozkaz szczególny Nr 260/A z 25 listopada 1943 roku opatrzony odciskami pieczęci nagłówkowej o treści „10 BAON SAPERÓW KORPUSU – 10TH POL. CORPS TPS ENGS” i pieczątki imiennej o treści „DOWÓDCA 10 BAONU SAPERÓW KORPUSU SOCHOCKI JERZY PODPUŁKOWNIK”.
  10. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 96.
  11. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 96 tu jako „Plut. Łącz. D-twa Baonu”.
  12. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 90 tu jako Plut. 304. Sprzętu Zmech., s. 96 „304. Pl. Sprz. Zmech.”.
  13. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 68.
  14. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 125.
  15. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 185.
  16. ↑ a b c d e Szugajew (opr.) 1985 ↓, s. 487.
  17. ↑ Szugajew (opr.) 1985 ↓, s. 487-488.
  18. ↑ a b c d Szugajew (opr.) 1985 ↓, s. 488.
  19. ↑ Szugajew (opr.)1985 ↓, s. Straty tylko jednej kompanii saperów w zdobywaniu Monte Cassino były większe niż nacierającej piechoty i wyniosły 90% wśród oficerów i 40% szeregowych. Saperzy 2 KP otrzymali 771 odznaczeń, w tym 35 orderów Virtuti Militari, 323 Krzyży Walecznych i 413 Krzyży Zasługi.
  20. ↑ Górczyński 1947 ↓, s. 219.
  21. ↑ Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 237.
  22. ↑ Szugajew (opr.) 1985 ↓, s. 466–468.

Bibliografia

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/10_Batalion_Saper%C3%B3w_(PSZ)