Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Jebać PiS

Symbol ośmiu gwiazdek na dachu domu w Zboiskach w województwie podkarpackim (2021)

Jebać PiS, ***** ***, potocznie osiem gwiazdekwulgarny[1] slogan polityczny, wyrażający sprzeciw wobec rządów Zjednoczonej Prawicy, który zaistniał w polskiej przestrzeni publicznej w 2020 roku[2]. Hasło zyskało popularność w mediach społecznościowych pod koniec kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi w 2020 roku, głównie wśród zwolenników ówczesnej opozycji politycznej oraz osób krytycznych wobec rządu[3]. Zyskało szerszą popularność podczas protestów przeciwko zaostrzeniu przepisów dotyczących aborcji, stając się jednym z głównych symboli ówczesnych ruchów antyrządowych w Polsce[4][3][5][6].

Znaczenie

Hasło otwarcie wyraża wulgarny stosunek wobec partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS) oraz jej koalicyjnych rządów z Suwerenną Polską w latach 2015–2023[4]. Jego otwarcie wulgarne przesłanie ma wynikać ze zmęczenia i frustracji powtarzalną argumentacją rządu, głównie w sprawach aborcji[7][1].

Często stosowany jest również ocenzurowany za pomocą asterysków zapis „***** ***”, który pozwala na uniknięcie bezpośredniego użycia wulgaryzmów, jednocześnie zachowując ich przekaz[4].

Dr Justyna Laskowska-Otwinowska z Muzeum Etnograficznego w Warszawie porównała użycie sloganu „Jebać PiS” do zwyczaju charivari[8]. Hasło jest też postrzegane jako przykład normalizacji wulgaryzmów w przestrzeni publicznej[4].

Historia

Tłum skandujący hasło „Jebać PiS” pod siedzibą Biura Zarządu Okręgowego PiS w Krakowie, przy ul. Retoryka 7 (25 października 2020)

Na powstanie sloganu mógł wpłynąć film Zbigniewa Stonogi, opublikowany w mediach społecznościowych, w którym wulgarnie komentuje wyniki wyborów parlamentarnych z 2015 roku[3]. Symbol po raz pierwszy pojawił się w teledysku do piosenki pt. „Polskie Tango” autorstwa polskiego rapera Taco Hemingwaya, wydanej 10 lipca 2020 roku. W ostatnich sekundach klipu na ekranie można było dostrzec symbol „***** ***”. Sam klip był poświęcony między innymi krytyce ówczesnej sytuacji politycznej w Polsce[9][10][11]. Ostatnia scena teledysku zapoczątkowała pojawianie się hipotez dotyczących przesłania ośmiu gwiazdek. Miało to wpływ na powstanie profilu w serwisie Facebook zatytułowanego „Ruch Ośmiu Gwiazd”, skupiającego przeciwników rządów partii PiS i posługującego się symboliką ośmiu gwiazdek[4]. Nazwa profilu nawiązywała do włoskiej partii politycznej Ruch Pięciu Gwiazd[12]. Administrator profilu potwierdził serwisowi Onet.pl, że hasło jest ocenzurowanym zwrotem „Jebać PiS”[9][12].

Podczas kampanii prezydenckiej Andrzeja Dudy, opublikowano zdjęcie prezydenta z mężczyzną ubranym w koszulkę z ośmioma gwiazdkami[3]. Sytuacja wywołała kontrowersje i krytyczne komentarze skierowane wobec Dudy[3]. On sam wyjaśniał, że nikomu nie odmawia zdjęcia[10][12]. W miarę wzrostu popularności hasła, stało się ono elementem memów internetowych oraz transparentów podczas kampanii prezydenckiej, czy innych wydarzeń politycznych[12][13].

Po ogłoszeniu wyroku z 22 października 2020 roku przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie zaostrzenia przepisów dotyczących aborcji, w Polsce rozpoczęły się masowe antyrządowe protesty wymierzone w rząd PiS, które organizowane były m.in. przez Ogólnopolski Strajk Kobiet i Komitet Obrony Demokracji[14]. Podczas manifestacji hasło „Jebać PiS” oraz „***** ***” było często używane na transparentach lub skandowane przez uczestników[4][15]. Tworzono też hasła oparte na strukturze rymu, zawierające slogan np. „Na górze róże na dole akacje jebać PiS i konfederację[1].

Symbolika ośmiu gwiazdek została wykorzystana również na transparentach podczas Marszu 4 czerwca oraz Marszu Miliona Serc w 2023 roku[16][17].

W 2024 roku, po przejęciu władzy przez Koalicję 15 października Strajk Kobiet zaczął ponownie używać symboliki ośmiu gwiazdek, tym razem przeciwko Polskiemu Stronnictwu Ludowemu (PSL)[18][19]. Niektóre media, takie jak WPolityce.pl lub TVP Info koalicję rządzącą zaczęły określać mianem „koalicji ośmiu gwiazdek” lub „ośmiogwiazdkowców”[20][21].

Odbiór

„Jebać PiS” w postaci graffiti (2021)

Po publikacji singla przez Taco Hemingwaya, hasło „***** ***” zostało zauważone i komentowane przez niektórych polityków i dziennikarzy, m.in. Agnieszkę Pomaską, Krzysztofa Króla i Michała Szczerbę, którzy wyrazili swoje opinie na ten temat w mediach społecznościowych[9].

W lipcu 2020 roku internauci zauważyli, że Facebook blokuje możliwość korzystania z frazy „***** ***”, zastępując ją symbolem „*** *”[22]. Za sytuację mógł być odpowiedzialny jeden z automatycznych skryptów Facebooka[23].

W 2020 roku „Wiadomościach” określono to hasło oraz inne pochodzące z protestów antyrządowych, jako przejawy „lewackiego faszyzmu[24].

27 października raper Cypis wydał singiel zatytułowany „JBĆ PIS”, będący remiksem piosenki Call On Me autorstwa Erika Prydza z 2004 roku. Klip stał się protest songiem[25] oraz nieoficjalnym hymnem Strajku Kobiet[26][27][4].

Podczas protestów w sprzedaży pojawiły się gadżety z symboliką ośmiu gwiazdek, takie jak maseczki ochronne, koszulki i biżuteria[28].

Symbol ośmiu gwiazdek pojawił się jako easter egg w grze komputerowej The Medium z 2021 roku[29]. „Jebać PiS” zostało użyte w serialu Behawiorysta produkcji TVN, gdzie jedna z bohaterek miała naklejone „***** ***” na laptopie, a jeden z samochodów posiadał tablicę rejestracyjną z napisem: „OP JBP15[30].

W 2024 roku w prawicowych mediach pojawiło się hasło „Nie Bać Tuska”, które miało być odpowiedzią na slogan „Jebać PiS”[31].

Podczas Pol’and’Rock Festival 2024, Jerzy Owsiak skrytykował używanie hasła ośmiu gwiazdek[32].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Anna Błachowicz-Wolny, Ewa Błachowicz, Polka walcząca w czerni – językowo-kulturowa analiza haseł protestu kobiet w 2020 roku w Polsce, Chorwacji i Serbii, „Przegląd Środkowo-Wschodni” (7/2022), Uniwersytet Warszawski, 2022, s. 238, ISSN 2543-618X [dostęp 2024-11-24] (pol.).
  2. Krzysztof Molenda, Wojciech Nowiak, „Rocznik Integracji Europejskiej”, 15, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2021, s. 288, ISSN 1899-6256 (pol.).
  3. a b c d e Hasło, które zawładnęło finiszem kampanii prezydenckiej, wraca ze zdwojoną siłą [online], Onet Wiadomości, 27 października 2020 [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  4. a b c d e f g Dagmara Szczepańska, Marta Marchlewska, Unfree to speak and forced to hate? The phenomenon of the All-Poland Women’s Strike, Social Science Open Access Repository, Berlin 2023, ISBN 978-3-945681-12-1, ISSN 2198-7610 [dostęp 2024-11-23] (ang. • niem.).
  5. Ireneusz Krzemiński: Pokolenie ośmiu gwiazdek. Przebudzenie społeczeństwa obywatelskiego [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  6. Jebać PiS – wulgaryzm czy dopuszczalna krytyka władzy? Proces o hasło [online], oko.press [dostęp 2024-11-23].
  7. Dominika Motak, Joanna Krotofil, Dorota Wójciak, The Battle for Symbolic Power: Kraków as a Stage of Renegotiation of the Social Position of the Catholic Church in Poland, „religions” (12.8), 31 lipca 2021, s. 594 [dostęp 2024-11-23] (ang.).
  8. Justyna Laskowska-Otwinowska, Uliczny karnawał czy ludowy sąd? Ludyczne elementy współczesnych protestów miejskich, „Journal of Urban Ethnology” (12/2023), 20 grudnia 2023, s. 125-135, ISSN 1429-0618 [dostęp 2024-11-23] (pol.).
  9. a b c Michał Wojtczuk, Tajemnicze osiem gwiazdek w teledysku Taco Hemingwaya. Czy to hasło "J...ć PiS"? [online], Wyborcza.pl, 10 lipca 2020 [dostęp 2024-11-12] (pol.).
  10. a b Co oznacza osiem gwiazdek: ***** ***? [online], polityka.se.pl [dostęp 2024-11-12] (pol.).
  11. Taco Hemingway – POLSKIE TANGO (prod. Lanek). Taco Hemingway 2020-07-10. [dostęp 2024-11-23].
  12. a b c d Osiem gwiazdek, które mówią bardzo wiele. To ten ruch stoi za bezbłędnym trollingiem Dudy [online], naTemat.pl [dostęp 2024-11-12] (pol.).
  13. Michał Rusinek, Osiem gwiazdek opanowało internet, dając wyraz złości na to, co robi w naszym kraju partia rządząca [online], Wyborcza.pl, 12 lipca 2020 [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  14. Norbert Kowalski, Osiem gwiazd ze zniczy na placu Wolności w Poznaniu. To protest po decyzji o zamknięciu cmentarzy przez rząd [online], Głos Wielkopolski, 1 listopada 2020 [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  15. Renata Mieńkowska-Norkiene, Die politisch-kulturelle Dimension der Frauenproteste in Polen, „Polen Analysen” (267), Social Science Open Access Repository, 2020, s. 2-6 [dostęp 2024-11-23] (niem.).
  16. Joanna Grabarczyk, Marsz opozycji 4 czerwca. O co w tym wszystkim chodzi? I jak to jest z tą solidarnością i jednością? [online], i.pl, 4 czerwca 2023 [dostęp 2024-11-24] (pol.).
  17. Daniel Nawrocki, Skandal polityczny. Aleksandra Dulkiewicz na zdjęciu z "ośmioma gwiazdkami" na fladze Gdańska. Tomasz Rakowski: To hipokryzja [online], Dziennik Bałtycki, 3 października 2023 [dostęp 2024-11-24] (pol.).
  18. Sebastian Słowiński, Strajk Kobiet, Marta Lempart i uczestnicy manifestacji przed Sejmem pod lupą policji. Znowu chodzi o wulgaryzmy [online], Wyborcza.pl, 27 lipca 2024 [dostęp 2024-11-14] (pol.).
  19. Instagram [online], instagram.com [dostęp 2024-11-23].
  20. Hasłem naszym osiem gwiazdek [online], wpolityce.pl [dostęp 2024-11-24].
  21. TVP Info z „paskiem” na czarno. Alarmuje o zamachu na media publiczne [online], wirtualnemedia.pl, 20 grudnia 2023 [dostęp 2024-11-24].
  22. Facebook cenzuruje osiem gwiazdek? Sprawdziliśmy [online], Onet Wiadomości, 13 lipca 2020 [dostęp 2024-11-24].
  23. Mikołaj Romanowski, Facebook cenzuruje antyrządowe hasło ***** ***? Wiemy, dlaczego nie można wysłać ośmiu gwiazdek w wiadomości na Facebooku [online], Express Bydgoski, 21 listopada 2020 [dostęp 2024-11-24] (pol.).
  24. Agnieszka Wądołowska, The symbols of Poland's abortion protests explained [online], Notes From Poland, 30 października 2020 [dostęp 2024-11-23] (ang.).
  25. Krzysztof Gajda, Protest song 2020, „Czas Kultury” (37/2021), Stowarzyszenie Czasu Kultury, 2021, s. 81-88, ISSN 0867-2148 [dostęp 2024-11-23] (pol.).
  26. Hanna Grześkiewicz, Looping arts, research and the streets in recent Polish protests, A Peer-Reviewed Journal About, 2022, ISSN 2245-7755 [dostęp 2024-11-23] (ang.).
  27. Kajsa Urge, PROTESTING DURING A GLOBAL PANDEMIC – Motivations and choices made in the abortion law protests in Poland 2020 [online], 28 czerwca 2021 [dostęp 2024-11-24] (ang.).
  28. Natalia Kurpiewska, Osiem gwiazd napędza sprzedaż. Zwłaszcza po protestach [online], Money.pl, 8 kwietnia 2021 [dostęp 2024-11-12] (pol.).
  29. Twórcy The Medium umieścili w grze symbol "ośmiu gwiazd" i "Bestię z Wadowic", teraz je usuną. "Nie bawimy się w politykę" [online], Komputer Świat, 3 lutego 2021 [dostęp 2024-11-24].
  30. Behawiorysta: w serialu TVN pojawiło się hasło J***ć PiS? – Rozrywka Radio ZET [online], rozrywka.radiozet.pl, 20 stycznia 2022 [dostęp 2024-11-24].
  31. Michał Rusinek, "Nie Bać Tuska". Odpowiedzialność za Polskę nie łączy się z odpowiedzialnością za ortografię [online], Wyborcza.pl, 20 września 2024 [dostęp 2024-11-12] (pol.).
  32. Maciej Zubel, Owsiak skrytykował "osiem gwiazdek". Padły mocne słowa [online], Wiadomości wp.pl, 4 sierpnia 2024 [dostęp 2024-11-24] (pol.).