Źródła dziejowe
Źródła dziejowe – XIX-wieczne wydawnictwo źródłowe dotyczące historycznych dokumentów z XVI-XVII wieku, wydawane w Warszawie w latach 1876–1915, redagowane przez polskich historyków Adolfa Pawińskiego oraz Aleksandra Waleriana Jabłonowskiego[1].
Historia
W latach 1875–1876 kierownik Archiwum Głównego Adolf Pawiński opracował oraz wydał swoje pierwsze, większe wydawnictwo źródłowe pt. "Pamiętniki Marcina Matuszewicza kasztelana brzesko-litewskiego 1714-1765", które opublikowane zostało w 4 tomach. W tym samym roku podjął on współpracę z innym polskim historykiem Aleksandrem Jabłonowskim. Razem już w 1875 rozpoczęli pracę nad serią wydawniczą pt. Źródła dziejowe mającą na celu naukowe opracowanie oraz publikację materiałów źródłowych z zasobów Archiwum Akt Dawnych w Warszawie[2].
Ramy czasowe tej serii obejmują XVI oraz XVII wiek. Większość opublikowanych tomów dotyczy wieku XVI kilka wieku XVII[1].
Seria dzieli się na dwie części. Pierwsze 11. tomów jest opracowaniem dokumentów historycznych ułożonych tematycznie i poświęconych konkretnym periodom oraz zagadnieniom. Druga seria pt. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym stanowi próbę słownikowego i geograficznego opisu Polski XVI wieku[3].
W swojej pracy historycy wykorzystali zachowane, archiwalne dokumenty źródłowe takie jak rachunki skarbowe, księgi i rejestry poborowe, lustracje królewszczyzn, rewizje zamków i inne[3].
Wydane tomy
Źródła dziejowe wydane zostały w latach (1876-1915). Opublikowano 26 tomów:
- T. 1. Krzysztofa Grzymułtowskiego wojewody poznańskiego Listy i mowy, Warszawa, 1876[4] ,
- T. 2. Dzieje zjednoczenia Ormian polskich z Kościołem Rzymskim w XVII wieku, z dwóch rękopisów, z włoskiego i łacińskiego w przekładzie polskim, Warszawa, 1876[5] ,
- T. 3. Stefan Batory pod Gdańskiem w 1576 -1577, Warszawa, 1877[6] ,
- T. 5. Lustracye królewszczyzn ziem ruskich Wołynia, Podola i Ukrainy z pierwszej połowy XVII wieku, Warszawa, 1877[7] ,
- T. 6. Rewizya zamków ziemi wołyńskiej w połowie XVI wieku..., Warszawa, 1877[7] ,
- T. 7. Sprawy Prus Książęcych za Zygmunta Augusta w r. 1566 -1568 : dyaryusz trzykrotnego poselstwa komisarzy królewskich, Warszawa, 1879[8] ,
- T. 8. Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego 1576-1586, Warszawa, 1881[9] ,
- T. 9. Księgi podskarbińskie z czasów Stefana Batorego 1576-1586, Warszawa, 1881[9] ,
- T. 10. Sprawy wołoskie za Jagiellonów : akta i listy, Warszawa, 1878[10] ,
- T. 11. Akta metryki koronnej co ważniejsze z czasów Stefana Batorego. 1576-1586, Warszawa, 1882[11] ,
- Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym:
- T. 12. w serii, T. 1 w publikacji, Wielkopolska cz. 1, Warszawa, 1883[12] ,
- T. 13. w serii, T. 2 w publikacji, Wielkopolska cz. 2, Warszawa, 1883[12] ,
- T. 14. w serii, T. 3 w publikacji, Małopolska cz. 1, Warszawa, 1886[13] ,
- T. 15. w serii, T. 4 w publikacji, Małopolska cz. 2, Warszawa, 1886[13] ,
- T. 16. w serii, T. 5 w publikacji, Mazowsze, Warszawa, 1895[14] ,
- T. 17. w serii, T. 6 w publikacji, Podlasie cz. 1, Warszawa, 1908[15] ,
- T. 18. w serii, T. 7 w publikacji, Podlasie cz. 2, Warszawa, 1909[16] ,
- T. 19. w serii, T. 8 w publikacji, Podlasie cz. 3, Warszawa, 1910[17] ,
- Ziemie ruskie
- T. 20 [XVIII]. w serii, T. 9 w publikacji, Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa, 1902[18] ,
- T. 21 [XVIII]. w serii, T. 10 w publikacji, Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 2, Warszawa, 1903[19] ,
- T. 22. w serii, T. 11 w publikacji, Ziemie ruskie. Wołyń i Podole, Warszawa, 1889[20] ,
- T. 23. w serii, T. 12 w publikacji, Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów-Bracław). T. 1, Warszawa, 1894[21] ,
- T. 24. w serii, T. 13 w publikacji, Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów-Bracław). T. 2, Warszawa[21] ,
- T. 25. w serii, T. 14 w publikacji, Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów-Bracław). T. 3, Warszawa[22] ,
- Ziemie ruskie
- T. 26. w serii, T. 15 w publikacji, Inflanty. Cz. 1, Warszawa, 1915[23] ,
Przypisy
- ↑ a b Zakrzewski 1897 ↓, s. 53.
- ↑ Zakrzewski 1897 ↓, s. 44.
- ↑ a b Zakrzewski 1897 ↓, s. 55-56.
- ↑ Jabłonowski 1876 ↓.
- ↑ Pawiński 1876 ↓.
- ↑ Pawiński 1877 ↓.
- ↑ a b Jabłonowski 1877 ↓.
- ↑ Pawiński 1879 ↓.
- ↑ a b Pawiński 1881 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1878 ↓.
- ↑ Pawiński 1882 ↓.
- ↑ a b Pawiński 1883 ↓.
- ↑ a b Pawiński 1886 ↓.
- ↑ Pawiński 1895 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1908 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1909 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1910 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1902 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1903 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1889 ↓.
- ↑ a b Jabłonowski 1894 ↓.
- ↑ Jabłonowski 1897 ↓.
- ↑ Kordzikowski 1915 ↓.
Bibliografia
- Wincenty Zakrzewski: Adolf Pawiński, 1840-1896: zarys dziejów żywota i pracy. Petersburg: Nakładem Księgarni K. Grendyszyńskiego, 1897. [dostęp 2020-01-05].
- Aleksander Walerian Jabłonowski: Krzysztofa Grzymułtowskiego wojewody poznańskiego Listy i mowy. Warszawa: Emil Skiwski, 1876.
- Adolf Pawiński: Dzieje zjednoczenia Ormian polskich z Kościołem Rzymskim w XVII wieku, z dwóch rękopisów, z włoskiego i łacińskiego w przekładzie polskim. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1876.
- Adolf Pawiński: Stefan Batory pod Gdańskiem w 1576 -1577. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1877.
- Aleksander Walerian Jabłonowski: Lustracye królewszczyzn ziem ruskich Wołynia, Podola i Ukrainy z pierwszej połowy XVII wieku. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1877.
- Aleksander Walerian Jabłonowski: Rewizya zamków ziemi wołyńskiej w połowie XVI wieku.... Warszawa: Gebethner i Wolff, 1877.
- Adolf Pawiński: Sprawy Prus Książęcych za Zygmunta Augusta w r. 1566 -1568 : dyaryusz trzykrotnego poselstwa komisarzy królewskich. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1879.
- Adolf Pawiński: Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego 1576-1586. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1881.
- Adolf Pawiński: Księgi podskarbińskie z czasów Stefana Batorego 1576-1586. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1881.
- Aleksander Walerian Jabłonowski: Sprawy wołoskie za Jagiellonów : akta i listy. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1878.
- Adolf Pawiński: Akta metryki koronnej co wazniejsze z czasów Stefana Batorego. 1576-1586. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1882.
- Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.1 Wielkopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1883.
- Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.2 Wielkopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1883.
- Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.1 Małopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1886.
- Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.2 Małopolska. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1886.
- Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.5 Mazowsze. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.6 Podlasie. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1908.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.7 Podlasie. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1909.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t.8 Podlasie. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1910.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1. Warszawa: Główny skład u Gebethnera i Wolffa, 1902.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 2. Warszawa: Główny skład u Gebethnera i Wolffa, 1903.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Ziemie ruskie. Wołyń i Podole. Warszawa: Główny skład u Gebethnera i Wolffa, 1889.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów-Bracław). T. 1. Warszawa: Główny skład u Gebethnera i Wolffa, 1894.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów-Bracław). T. 2. Warszawa: Główny skład u Gebethnera i Wolffa, 1894.
- Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów-Bracław). T. 3. Warszawa: Główny skład u Gebethnera i Wolffa, 1897.
- Józef Kordzikowski: Inflanty. Cz. 1. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1915.